Thuế quan của Tổng thống Trump: Ai sẽ thắng trong cuộc chiến thương mại Mỹ - EU?

Tổng thống Mỹ Donald Trump ký một sắc lệnh hành pháp tại Nhà Trắng, Washington, D.C. Ảnh: Getty Images/TTXVN

Theo Đài phát thanh quốc tế Deutsche Welle (Đức) ngày 14/3, Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ đang đứng trước nguy cơ rơi vào một cuộc chiến thương mại toàn diện, khi cả hai bên liên tục tung ra các biện pháp thuế quan mới nhằm vào nhau. Trong bối cảnh căng thẳng leo thang, câu hỏi về bên nào sẽ thắng trong cuộc đối đầu này đang được nhiều người quan tâm.

Cuộc chiến thuế quan leo thang

Căng thẳng thương mại xuyên Đại Tây Dương đã bùng phát mạnh mẽ trong tuần qua khi Brussels công bố mức thuế 26 tỷ euro (tương đương 28 tỷ USD) đối với hàng hóa Mỹ. Đây là động thái đáp trả trực tiếp sau khi chính quyền Trump áp dụng mức thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu từ EU.

Cecilia Malmstrom, cựu Ủy viên Thương mại EU trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump, mô tả tình hình hiện tại là "một cuộc xung đột thương mại leo thang" và đặc biệt nhấn mạnh rằng đây là "một trò chơi mà cả hai bên đều thua".

Theo bà Malmstrom, câu hỏi về "bên nào thắng" đã hiểu sai về bản chất của chiến tranh thương mại. Bà giải thích rằng những người chịu thiệt hại nhiều nhất chính là người tiêu dùng và người dân bình thường, khi họ phải đối mặt với giá cả tăng cao, lạm phát gia tăng, việc làm bị đe dọa và tăng trưởng kinh tế chậm lại.

"Thời kỳ hoàng kim mà thuế quan sẽ mang lại cho nước Mỹ" được bà Malmstrom mô tả là một ảo tưởng mà rất ít nhà kinh tế trên toàn cầu chia sẻ. "Có lẽ có một số ít người xung quanh Tổng thống Trump, nhưng tôi cho rằng 95% các nhà kinh tế trên toàn thế giới chia sẻ quan điểm rằng thuế quan về cơ bản không phải là điều tốt", bà Malmstrom nhấn mạnh.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng bày tỏ quan điểm tương tự khi chỉ ra rằng thuế quan cao hơn đang làm gián đoạn chuỗi cung ứng, tạo ra bất ổn cho nền kinh tế, đe dọa việc làm và đẩy giá cả lên cao.

Không thể phủ nhận rằng có rất nhiều điều đang bị đe dọa trong cuộc đối đầu này. EU mô tả mối quan hệ thương mại xuyên Đại Tây Dương là "mối quan hệ thương mại quan trọng nhất trên thế giới". Theo dữ liệu từ Ủy ban châu Âu, thương mại hàng hóa và dịch vụ giữa EU và Mỹ đã đạt 1,6 nghìn tỷ euro trong năm 2023.

Mặc dù Tổng thống Trump liên tục phàn nàn về sự mất cân đối thương mại, dữ liệu của EU cho thấy mối quan hệ này khá "cân bằng". Sự khác biệt giữa xuất khẩu của EU sang Mỹ và xuất khẩu của Mỹ sang EU chỉ "tương đương với 3% tổng thương mại" giữa hai bên.

Cụ thể, khối này đã xuất khẩu 503 tỷ euro hàng hóa sang thị trường Mỹ trong năm 2023, trong khi nhập khẩu 347 tỷ euro. Tuy nhiên, EU cũng thừa nhận rằng họ có thâm hụt dịch vụ với Mỹ lên tới 109 tỷ euro.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen phát biểu trong cuộc họp báo tại Brussels, Bỉ ngày 12/3/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Ngành công nghiệp ô tô - Điểm yếu của châu Âu

Khi được hỏi về những điểm yếu của châu Âu trong cuộc chiến thương mại này, bà Malmstrom bày tỏ sự lo ngại đặc biệt về ngành công nghiệp ô tô. "Đó là mục tiêu của Tổng thống Trump, không chỉ ngành công nghiệp ô tô Đức mà còn là ngành công nghiệp ô tô nói chung", bà Malmstrom lưu ý.

Bà Malmstrom đưa ra ví dụ về tập đoàn ô tô Volvo của Thụy Điển, đã bị ảnh hưởng bởi giá tăng của thép và nhôm - những thành phần quan trọng trong sản xuất ô tô: "Ngành công nghiệp ô tô ở châu Âu hiện đang khá dễ bị tổn thương".

Hildegard Müller, chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp ô tô Đức, cũng cảnh báo rằng việc chính quyền Trump tăng thuế đối với ô tô từ EU sẽ có "tác động tiêu cực" đến hoạt động xuất khẩu từ EU sang Mỹ. Bà Müller gọi mức thuế quan 25% mà Tổng thống Trump đề cập là "một sự khiêu khích" và nhấn mạnh rằng điều này sẽ làm tăng chi phí cho người tiêu dùng, ảnh hưởng đến tăng trưởng và thịnh vượng ở cả hai bờ Đại Tây Dương.

Trong khi đó bà Malmstrom, người từng đàm phán trực tiếp với Robert Lighthizer (đại diện thương mại Mỹ trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump), lo ngại về triển vọng của các cuộc đàm phán hiện tại. Bà cho rằng cách tiếp cận của chính quyền Trump là không thể đoán trước, khiến việc đàm phán trở nên khó khăn hơn.

"Lần này khó hơn nhiều vì bạn thực sự không biết mục đích là gì. Đây chỉ là trừng phạt chúng tôi vì các quy tắc công nghệ, vì hành vi không công bằng, vì Greenland, vì những thứ khác. Làm sao bạn có thể đàm phán trong một bầu không khí như vậy?", bà Malmstrom chỉ ra.

Chiến lược đối phó của EU

Kêu gọi EU "chuẩn bị tốt nhất có thể" cho một cuộc tranh chấp kéo dài và có khả năng gây tổn hại, bà Malmstrom ủng hộ việc sử dụng Công cụ chống cưỡng ép của EU. Công cụ này được phát triển vào cuối năm 2023 sau cuộc xung đột thương mại giữa Trung Quốc và Litva, nhưng chưa từng được sử dụng.

Nếu EU xác định rằng cách tiếp cận của Tổng thống Trump tương đương với một hình thức "ép buộc kinh tế", công cụ này có thể được triển khai lần đầu tiên, cho phép EU áp dụng các biện pháp như thuế quan, hạn chế xuất khẩu, ảnh hưởng đến đầu tư, hoặc hạn chế mua sắm công.

Hiện tại, bà Malmstrom vẫn hy vọng "có thể đạt được thỏa thuận", nhưng đồng thời cảnh báo về hậu quả nếu tình trạng này kéo dài. "Các ngành công nghiệp của chúng tôi đang phải chịu thiệt hại ở châu Âu và thiệt hại cũng sẽ rất lớn ở Mỹ," bà nói.

Vũ Thanh/Báo Tin tức