Thuế quan Mỹ có thực sự đe dọa xuất khẩu dầu mỏ của Brazil?

Ảnh: Internet

Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump kêu gọi Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva chấm dứt ngay lập tức điều mà ông gọi là "cuộc săn phù thủy". Hiện cựu Tổng thống Bolsonaro đang bị xét xử vì cáo buộc tìm cách lật ngược kết quả bầu cử năm 2022.

Giữa lúc căng thẳng leo thang, ông Lula tuyên bố sẽ có biện pháp đáp trả nếu Mỹ tiến hành áp thuế trừng phạt. Ông nói với kênh Record (địa phương) rằng: "Nếu họ đánh thuế chúng tôi 50%, chúng tôi cũng sẽ đánh thuế họ 50%". Tuy nhiên, với việc xuất khẩu dầu của Brazil sang Mỹ đang bị đe dọa, Lula có lẽ sẽ hy vọng tìm được giải pháp ôn hòa hơn.

Dầu thô hiện là mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Brazil sang Mỹ, trị giá 5,83 tỷ USD trong năm 2024, theo số liệu thương mại chính thức. Mặt hàng này cho tới nay vẫn được miễn khỏi mức thuế cơ bản 10% mà ông Trump đề xuất hồi tháng 4 lên phần lớn hàng nhập khẩu nước ngoài. Năm ngoái, Brazil xuất khẩu trung bình 1,78 triệu thùng dầu mỗi ngày ra toàn cầu, trong đó khoảng 243.000 thùng/ngày được vận chuyển sang Mỹ, theo dữ liệu từ ANP và EIA.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng bất kỳ gián đoạn nào cũng chỉ mang tính ngắn hạn. "Các mức thuế này có thể gây nhiễu tạm thời cho dòng chảy thương mại và ảnh hưởng tới biên lợi nhuận của các hợp đồng giao ngay, nhưng không phải là rủi ro mang tính cấu trúc", các chuyên gia của BTG Pactual nhận định trong một ghi chú gửi khách hàng gần đây.

Theo các nhà phân tích Gustavo Carvalho và Luiz Cunha của BTG, mức thuế nếu có sẽ chỉ tác động hạn chế đến công ty dầu khí quốc doanh Brazil, Petrobras (NYSE: PBR). "Mặc dù Mỹ chiếm tỷ trọng đáng kể trong xuất khẩu sản phẩm chế biến dầu của Brazil, nhưng về giá trị tuyệt đối, chúng tôi tin rằng đây chỉ là khối lượng rất nhỏ, và Petrobras hoàn toàn có thể chuyển hướng xuất khẩu sang quốc gia khác". Trong quý I/2025, chỉ khoảng 4% tổng kim ngạch xuất khẩu của Petrobras là sang Mỹ.

Dù vậy, không phải ai cũng lạc quan như vậy. Viện Dầu khí Brazil (IBP) cho biết họ "quan ngại" trước lời đe dọa của ông Trump, và đã kêu gọi chính phủ của ông Lula tìm giải pháp ngoại giao.

Petrobras vốn đã phải đối mặt với áp lực từ giá dầu giảm và chi phí gia tăng. Tháng 5 vừa qua, công ty thông báo sẽ điều chỉnh lại kế hoạch chiến lược 5 năm nhằm tập trung vào cắt giảm chi phí, đồng thời vẫn giữ nguyên các khoản đầu tư trong năm hiện tại. "Khi giá dầu tăng, chúng tôi thoải mái đưa ra nhiều ý tưởng. Khi giá giảm, đã đến lúc phải siết chặt chi tiêu", CEO Magda Chambriard cho biết, nói thêm rằng công ty sẽ đơn giản hóa dự án và giảm chi phí trong bối cảnh giá dầu Brent quanh ngưỡng 65 USD/thùng.

Đây là sự thay đổi so với lập trường trước đó của Petrobras. Kể từ khi ông Lula lên nắm quyền năm 2023, chính phủ đã thúc đẩy công ty tăng chi tiêu trong nước nhằm tạo việc làm và kích thích tăng trưởng. Petrobras ban đầu công bố kế hoạch đầu tư 102 tỷ USD cho giai đoạn 2024-2028, sau đó nâng lên 111 tỷ USD cho giai đoạn 2025-2029.

Gần đây, Petrobras cho biết đang đánh giá khả năng bán các mỏ dầu trên đất liền tại bang Bahia - cụm tài sản Polo Bahia Terra - do chi phí khai thác cao và sản lượng không đạt kỳ vọng. Đây vốn là tài sản bị đánh giá kém hiệu quả trong thời gian dài, ngày càng trở nên kém cạnh tranh so với các mỏ dầu ngoài khơi thuộc lớp đá muối (pre-salt) sinh lợi cao, hiện chiếm hơn 70% sản lượng dầu của Brazil.

Cách đây 5 năm, Petrobras đã bắt đầu quá trình thoái vốn khỏi Bahia Terra nhưng tạm dừng sau khi ông Lula đắc cử.

"Khi giá dầu ở mức 100 USD/thùng, chuyện đó hợp lý hơn nhiều so với khi giá ở 65 USD", bà Chambriard nói, đồng thời nhấn mạnh: "Chúng tôi vẫn chưa quyết định sẽ làm gì - giữ lại, thuê ngoài vận hành hay bán lại tài sản".

Việc áp thuế dầu mạnh tay có thể khiến cán cân thương mại giữa hai nước thêm lệch. Năm 2024, Brazil ghi nhận mức thâm hụt thương mại 6,8 tỷ USD với Mỹ - một trong số ít quốc gia mà Brazil mua nhiều hơn bán. Những mặt hàng Mỹ xuất khẩu nhiều nhất sang Brazil gồm nhiên liệu, máy bay, máy móc và thiết bị điện tử.

Bình An

OP/REU