Thuế suất thuế giá trị gia tăng phổ thông 10% của Việt Nam thấp hay cao?

Cử tri tỉnh Bạc Liêu vừa kiến nghị Bộ Tài chính xem xét, sửa đổi và bổ sung Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT). Cử tri cho rằng việc người tiêu dùng phải chịu thêm 10% thuế GTGT sau khi đã trả phí tiêu dùng là không phù hợp.

Bộ Tài chính cho biết, thuế GTGT là sắc thuế gián thu tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Thuế GTGT được cấu thành trong giá cả hàng hóa, dịch vụ và do người tiêu dùng chịu khi mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ.

Trên cơ sở tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện Luật Thuế GTGT cho thấy, thuế GTGT trong thời gian qua đã thể hiện được vai trò điều tiết thu nhập để đảm bảo công bằng xã hội.

Đồng thời, góp phần điều tiết vĩ mô nền kinh tế thông qua điều tiết tiêu dùng và tiết kiệm, tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển; chú trọng khuyến khích phát triển nông nghiệp, giảm chi phí đối với hàng hóa, dịch vụ thiết yếu, đảm bảo an ninh xã hội và định hướng sản xuất, tiêu dùng.

Bộ Tài chính cho biết thuế GTGT là nguồn thu quan trọng, đáp ứng nguồn tài chính cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội.

Cũng theo Bộ Tài chính, trong hệ thống chính sách thuế hiện nay, thuế GTGT là nguồn thu quan trọng, ổn định, bảo đảm tỷ lệ động viên hợp lý cho ngân sách nhà nước nhằm đáp ứng nguồn tài chính cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội.

Theo thống kê, số thu về thuế GTGT chiếm tỷ lệ cao trong tổng số thu về thuế, cụ thể: năm 2022 khoảng 24,5%, năm 2023 khoảng 23%.

Theo Bộ Tài chính, qua tham khảo kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các nước phát triển và các nước đang phát triển đều thực hiện cơ cấu lại thu ngân sách nhà nước theo hướng tăng cường vai trò của thuế GTGT, coi thuế GTGT là nguồn thu chủ yếu cho ngân sách nhà nước.

Số lượng quốc gia áp dụng thuế GTGT/thuế hàng hóa và dịch vụ ngày càng tăng, từ khoảng 140 nước năm 2004 lên 160 nước năm 2014, 166 nước năm 2016, 195 nước năm 2020. Cùng với việc tăng số lượng các nước sử dụng thuế GTGT để điều tiết tiêu dùng cũng như tăng số thu ngân sách thì xu thế tăng thuế suất GTGT diễn ra phổ biến.

Theo số liệu thống kê của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) về mức thuế suất của 164 quốc gia, vùng lãnh thổ năm 2020, có thể thấy mức thuế suất thuế GTGT phổ thông 10% của Việt Nam tương đối thấp.

Cụ thể: có 122 nước có mức thuế suất phổ thông từ 13- 27%, trong đó, 84 nước có mức thuế suất từ 17-27%; 26 nước có mức thuế suất phổ thông ở mức 10% đến dưới 13% và 16 nước có mức thuế suất phổ thông dưới 10%.

Các nước láng giềng của Việt Nam như Lào, Indonesia, Campuchia cũng có mức thuế suất phổ biến là 10%; Trung Quốc có mức thuế suất 13%; Philippines có mức thuế suất 12%.

Dự án Luật Thuế GTGT sửa đổi được trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV và dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 8 trong năm nay. Các đại biểu đánh giá Luật thuế này có tác động trực tiếp đến quyền, lợi ích của các tổ chức, cá nhân, người dân và doanh nghiệp. Do đó, dự thảo sửa đổi Luật lần này được đông đảo người dân, doanh nghiệp và các đại biểu Quốc hội quan tâm.

Tại chương trình phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 8/2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế GTGT sửa đổi. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh, mức thuế suất phổ thông 10% của Việt Nam hiện nay là thấp so với các nước trong khu vực và thế giới, cần tạo ra dư địa để tăng thuế như nhiều nước đã làm để nâng cao hiệu quả thu ngân sách từ sau đại dịch.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị bổ sung vào khoản 3 Điều 9 dự thảo luật lộ trình tăng thuế suất thuế GTGT từ mức 10% lên 11% từ ngày 1/1/2028 và lên mức 12% từ ngày 1/1/2030. Dự báo tác động tăng thu khoảng 40.100 tỷ đồng vào năm 2028 và 43.400 tỷ đồng vào năm 2030.

Tuy nhiên, đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cho rằng định hướng tăng mức thuế suất phổ thông là vấn đề rất cần cân nhắc. Vì hiện nay muốn khuyến khích, thúc đẩy sản xuất thì phải giảm thuế. Nếu tiếp tục tăng thuế GTGT sẽ xảy ra tác động ngược so với mong muốn. So với mặt bằng chung của thế giới, thuế của Việt Nam có thể vẫn thấp nhưng nếu so với các nhóm nước đang phát triển lại không phải là thấp. Do đó, việc cải cách thuế hướng vào tăng thuế GTGT cần được cân nhắc kỹ.

Thanh Hoa