Thuốc giả đe dọa thế giới trong đại dịch Covid-19

Thuốc giả tràn lan

Tổng thư ký Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol) Jürgen Stock mới đây nhận định, các tổ chức tội phạm có thể lợi dụng việc phát triển thuốc điều trị virus SARS-CoV-2 gây ra đại dịch Covid-19 để tạo ra một làn sóng thuốc giả trên quy mô toàn cầu. Trước đó, hồi đầu tháng 4 vừa qua, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng cảnh báo rằng thuốc giả liên quan tới Covid-19 đang ngày càng gia tăng tại các quốc gia đang phát triển.

Theo BBC, ngành công nghiệp dược phẩm toàn cầu trị giá tới hơn 1.000 tỷ USD với chuỗi cung ứng trải dài từ những nhà máy ở Trung Quốc, Ấn Độ tới các cơ sở đóng gói ở châu Âu, Nam Mỹ hoặc châu Á và các nhà phân phối ở mọi quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, khi đại dịch Covid-19 càn quét toàn cầu, hàng loạt quốc gia, vùng lãnh thổ phải áp dụng biện pháp phong tỏa nhằm ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh. Điều đó khiến chuỗi cung ứng dược phẩm bị gián đoạn trong bối cảnh nhu cầu tích trữ những loại thuốc cơ bản tăng cao. Bà Pernette Bourdillion Esteve, người đứng đầu đội chống thuốc giả của WHO nhận định: “Khi cung không đủ đáp ứng cầu thì thuốc giả hoặc thuốc kém chất lượng sẽ len lỏi vào khoảng trống đó”. Về phần mình, Tổng thư ký Interpol Jürgen Stock nhận định, các tổ chức tội phạm đã nhanh chóng thích nghi với đại dịch bằng cách lợi dụng sự lo lắng, sợ hãi, mối quan tâm và nhu cầu của người dân để điều chỉnh lại hoạt động của mình. Hồi tháng 3 vừa qua, Operation Pangea-đơn vị phòng, chống tội phạm dược phẩm toàn cầu của Interpol-đã thực hiện 121 vụ bắt giữ tại 90 quốc gia. Số lượng thuốc giả bị thu giữ trong chiến dịch này trị giá 14 triệu USD.

Người tiêu dùng cần cẩn trọng khi mua thuốc trên mạng. Ảnh: Getty Images.

Nhu cầu về thuốc có chứa hoạt chất chloroquine và hydroxychloroquine, vốn được dùng để trị sốt rét, tăng cao trên thế giới sau khi trên các mạng xã hội lan truyền thông tin sử dụng các loại thuốc này có thể điều trị Covid-19. Thế nhưng trên thị thường, thuốc thật thì ít mà thuốc giả lại nhiều. Theo điều tra của BBC, một số lượng lớn thuốc có hoạt chất chloroquine giả đang được lưu hành ở Cộng hòa Congo và Cộng hòa Cameroon thuộc khu vực châu Phi. Trên nhãn hiệu của loại thuốc giả này có ghi là được Công ty Brown and Burk Pharmaceutical sản xuất tại Bỉ. Tuy nhiên, công ty này cho biết họ không sản xuất loại thuốc trên. Vậy nên, đó chắc chắn là thuốc giả.

Tác hại khôn lường

Theo WHO, thuốc giả là sản phẩm được gắn nhãn hiệu sai một cách gian dối và có chủ đích về đặc tính hoặc nguồn gốc. Thuốc giả có thể bao gồm sản phẩm với đúng hoặc sai hoạt chất, không có hoạt chất hoặc không đủ hàm lượng hoạt chất hoặc với bao bì giả. Tổng thư ký Interpol Jürgen Stock khẳng định, nạn buôn bán thuốc giả lộng hành trong đại dịch Covid-19 cho thấy sự coi thường tính mạng con người.

Không riêng nước nghèo mới bị thuốc giả tấn công. Tại nước giàu có như Mỹ hay các nước châu Âu, nhiều người cũng dùng phải thuốc giả vì đặt hàng qua mạng. Trong thời đại công nghệ bùng nổ như ngày nay, việc mua bán hàng hóa qua internet mang lại nhiều thuận tiện cho người sử dụng. Tuy nhiên, có nhiều trang bán thuốc trực tuyến đang nhẫn tâm cung cấp thuốc giả cho người tiêu dùng.

Lợi nhuận khổng lồ được coi là động cơ thúc đẩy hoạt động sản xuất và buôn bán thuốc giả ở khắp nơi trên thế giới. Theo WHO, mỗi năm tội phạm sản xuất và buôn bán thuốc giả toàn cầu thu một khoản lợi trị giá khoảng 200 tỷ USD. Để có thể đút túi một khoản tiền lớn, nhiều đối tượng tham gia sản xuất và buôn bán thuốc giả đã dùng mọi thủ đoạn tinh vi để tuồn thuốc giả ra thị trường. Không những không đem lại hiệu quả điều trị như mong muốn mà thuốc kém chất lượng, thuốc giả còn gây ra những tác dụng phụ, thậm chí là biến chứng cho người dùng. “Những loại thuốc giả này không thể điều trị bệnh như mong muốn. Thậm chí chất độc trong thuốc còn làm tổn hại tới sức khỏe con người”, bà Pernette Bourdillion Esteve cho biết.

Trong khi các bác sĩ trên khắp thế giới ngày đêm nỗ lực chữa trị cho bệnh nhân nhiễm Covid-19 thì không ít cá nhân, nhóm người thản nhiên thực hiện các hành vi bất hợp pháp như sản xuất và buôn bán khẩu trang, dung dịch sát khuẩn, thuốc giả để trục lợi. Giáo sư Paul Newton, chuyên gia về thuốc giả tại Đại học Oxford (Anh) cảnh báo rằng, việc lưu hành thuốc giả sẽ tiếp tục tăng lên trừ khi các chính phủ trên thế giới đoàn kết và hợp tác chung tay cùng nhau chống lại vấn nạn này.

LÂM ANH