Thương mại điện tử mở đường tăng tốc xuất khẩu

Sáng 18/12 tại Hà Nội, Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) và Kênh truyền hình Kinh tế Tài chính (VITV) tổ chức Diễn đàn Thương mại điện tử xuyên biên giới 2025 (VOIEF), với chủ đề “Đưa xuất khẩu trực tuyến thành điểm sáng của thương mại điện tử”.

Diễn đàn tập trung trao đổi chính sách, giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp phát triển kinh doanh trên môi trường số, đồng thời định hướng xuất khẩu trực tuyến trong giai đoạn tới.

Tiếp tục duy trì tăng trưởng hai chữ số

Phát biểu tại sự kiện, bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho biết, những năm gần đây, thương mại điện tử tiếp tục khẳng định vai trò là động lực tăng trưởng của kinh tế số Việt Nam, bất chấp bối cảnh còn nhiều thách thức.

Năm 2025, quy mô thương mại điện tử bán lẻ cán mốc 31 tỷ USD, tăng hơn 25% và chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cả nước. Việt Nam giữ vững vị trí trong Top 10 quốc gia tăng trưởng thương mại điện tử nhanh nhất thế giới và đứng thứ 3 ASEAN, sau Indonesia và Thái Lan.

“Thương mại điện tử xuyên biên giới nổi lên như một kênh mở rộng thị trường hiệu quả, đặc biệt với doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa; nhiều mô hình bán lẻ trực tuyến đã vươn tới thị trường khu vực và quốc tế”, bà Lại Việt Anh nhấn mạnh.

Cũng theo bà Lại Việt Anh, năm 2025 đánh dấu bước chuyển quan trọng về thể chế cho thương mại điện tử, cụ thể, Bộ Công Thương đã hoàn thiện hai văn bản nền tảng:

Thứ nhất, kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026 - 2030, ban hành theo Quyết định 1568/QĐ-BCT, có hiệu lực từ 3/6/2025, với định hướng tiên phong - xanh - bao trùm.

Thứ hai, Luật Thương mại điện tử, được Quốc hội thông qua ngày 10/12/2025, bao quát 6 nhóm chính sách lớn: nền tảng; mạng xã hội thương mại điện tử; thương mại điện tử xuyên biên giới; livestream/affiliate; dịch vụ hỗ trợ; thương mại điện tử xanh. Đây là khuôn khổ pháp lý nhằm bảo đảm minh bạch, an toàn, tạo thuận lợi cho mở rộng thị trường và bảo vệ người tiêu dùng.

Dẫn số liệu của Bộ Công Thương, bà Lại Việt Anh cho biết, năm 2024, tổng xuất nhập khẩu trực tuyến đạt 4,1 tỷ USD, trong đó xuất khẩu trực tuyến đạt 1,7 tỷ USD. Năm 2025, xuất khẩu trực tuyến ước tăng 18% lên 2 tỷ USD, đưa tổng kim ngạch xuất nhập khẩu trực tuyến lên 4,45 tỷ USD.

Theo bà Lại Việt Anh, con số này cho thấy nhu cầu quốc tế đối với sản phẩm Việt Nam qua kênh số tiếp tục tăng; doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa khai thác ngày càng hiệu quả các nền tảng số, trong khi thanh toán an toàn, logistics quốc tế, tuân thủ và bảo vệ người tiêu dùng đều được cải thiện.

“Trên đà này, nếu tiếp tục hoàn thiện thể chế, nâng cao chất lượng sản phẩm, dữ liệu và thúc đẩy chuẩn hóa xanh, thương mại điện tử xuyên biên giới sẽ còn nhiều dư địa bứt phá”, bà khẳng định.

Năm bản lề để xuất khẩu trực tuyến “cất cánh”

Ông Bùi Trung Kiên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) nhận định, thương mại điện tử Việt Nam đã phát triển mạnh với tốc độ tăng trưởng cao, bao gồm thương mại điện tử xuyên biên giới và xuất khẩu trực tuyến, đóng góp tích cực cho nền kinh tế.

“Nếu có chính sách và giải pháp phù hợp, triển khai bài bản từ sớm, thương mại điện tử xuyên biên giới sẽ phát huy mạnh trong chiến lược phát triển kinh tế số quốc gia”, ông Kiên nói.

Theo ông, 2025 là năm bản lề, chuyển từ giai đoạn khởi động sang giai đoạn phát triển mới - giai đoạn cất cánh của xuất khẩu trực tuyến. Trong chiến lược 2026 - 2030, thương mại điện tử được xác định là cấu phần quan trọng để Việt Nam từng bước hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm xuất khẩu thương mại điện tử của khu vực.

Ông Kiên lưu ý, thương mại điện tử xuyên biên giới đang mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng quốc tế, rút ngắn chuỗi trung gian, giảm chi phí, thử nghiệm nhanh sản phẩm tại nhiều thị trường.

Tuy nhiên, cơ hội đi kèm không ít thách thức. Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng, Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cho biết, bên cạnh tăng trưởng về quy mô, chiến lược phát triển thương mại điện tử của Việt Nam cũng nhấn mạnh yêu cầu phát triển bền vững, tức là phát triển xuất nhập khẩu phải gắn với phát triển sản xuất, không gây tổn hại tới môi trường, bảo đảm việc làm, an sinh xã hội và lợi ích cho các thế hệ tương lai.

Cũng theo ông Hải, chiến lược cũng đặt trọng tâm vào việc nâng cao giá trị gia tăng, không chỉ chạy theo số lượng hay kim ngạch, đồng thời bảo đảm sự cân đối về thị trường. Hiện nay, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm khoảng một phần ba tổng kim ngạch xuất khẩu. Việc phụ thuộc quá lớn vào một thị trường cũng tiềm ẩn rủi ro, đặc biệt trong bối cảnh biến động toàn cầu và những thay đổi khó lường về chính sách thương mại, thuế quan, như những gì đã diễn ra thời gian gần đây.

Được biết, các phiên thảo luận tại sự kiện tập trung vào khung chính sách và pháp luật cho thương mại điện tử xuyên biên giới giai đoạn 2026 - 2030, trong đó đáng chú ý là Luật Thương mại điện tử, bổ sung quy định về quản lý nền tảng xuyên biên giới, minh bạch dữ liệu giao dịch, hiện đại hóa hải quan, tăng cường bảo vệ người tiêu dùng - tạo hành lang thuận lợi hơn cho xuất khẩu trực tuyến.

Nhuệ Mẫn