Thương mại điện tử xuyên biên giới: Doanh nghiệp Việt cần giải 'bài toán' nào?

Trong khuôn khổ Hội chợ mùa Thu lần thứ nhất - 2025, sáng 27/10, Cục Xúc tiến thương mại đã tổ chức Hội thảo “Nâng tầm doanh nghiệp Việt Nam qua ứng dụng công nghệ số và kết nối thị trường toàn cầu” với thông điệp Go Digital - Go Global (Chuyển đổi số - Vươn tầm quốc tế).

Kết nối với thế giới chỉ trong 'nốt nhạc'

Theo ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) - trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, chuyển đổi số đã trở thành yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Toàn cảnh Hội thảo “Nâng tầm doanh nghiệp Việt Nam qua ứng dụng công nghệ số và kết nối thị trường toàn cầu”.

Đối với Việt Nam, công nghệ số và thương mại điện tử không chỉ là xu hướng mà đã trở thành động lực tăng trưởng mới cho xuất khẩu, giúp doanh nghiệp nội địa tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng toàn cầu, giảm chi phí trung gian và gia tăng giá trị thương hiệu.

''Nhận thức rõ tầm quan trọng đó, Cục Xúc tiến thương mại đã và đang triển khai nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số trong xúc tiến thương mại, kết nối với các sàn thương mại điện tử lớn trong và ngoài nước'', ông Vũ Bá Phú nói.

Theo Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Hội thảo là một trong những hoạt động trọng tâm trong chuỗi chương trình “Go Digital - Go Global” mà Cục Xúc tiến thương mại chủ trì nhằm đồng hành cùng doanh nghiệp Việt Nam trên hành trình chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.

Đồng quan điểm, ông Bùi Huy Hoàng - Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển thương mại điện tử và Công nghệ số, Cục Thương mại điện tử & Kinh tế số (Bộ Công Thương) - cho rằng thương mại điện tử nói chung hay thương mại điện tử xuyên biên giới có những lợi thế nhất định so với những mô hình kinh doanh và xuất nhập khẩu truyền thống.

Đó là khả năng tiếp cận lượng khách hàng một cách nhanh chóng, rộng khắp các thị trường khác nhau trên toàn thế giới, mở ra khả năng tiếp cận thị trường rất lớn trong một thời gian tương đối ngắn (ứng dụng công nghệ, AI, dữ liệu lớn..).

Ông Hoàng dẫn chứng: Khác với mô hình xuất khẩu truyền thống là thông qua đối tác nhập khẩu tại thị trường quốc gia nhập khẩu, thương mại điện tử xuyên biên giới lại thông qua các mô hình khác nhau giúp doanh nghiệp xuất khẩu không chỉ có thể tiếp cận trực tiếp với doanh nghiệp nhập khẩu mà còn tới tận người tiêu dùng cuối cùng, trực tiếp trao đổi với khách hàng để nắm bắt thông tin phản hồi từ khách hàng một cách trực tiếp nhất, nhanh nhất.

"Thông qua thương mại điện tử xuyên biên giới có thể giúp nâng cao giá trị sản phẩm, chủ động quảng bá thương hiệu, kiểm soát được chính sách bán hàng cũng như tối ưu hóa lợi nhuận cho doanh nghiệp xuất khẩu hay nhà bán hàng", lãnh đạo Trung tâm Phát triển thương mại điện tử và Công nghệ số khẳng định.

Hội thảo quy tụ các chuyên gia thương mại điện tử, doanh nghiệp xuất khẩu và tổ chức hỗ trợ kinh doanh trong và ngoài nước.

Những thách thức cần vượt qua

Tuy nhiên, ông Hoàng cho rằng thương mại điện tử xuyên biên giới cũng đặt ra không ít thách thức mà các doanh nghiệp xuất khẩu, nhà bán hàng Việt Nam phải đối mặt, phải khắc phục để vượt qua.

Trong đó, năng lực vận hàng thương mại điện tử của nhiều doanh nghiệp Việt Nam còn tương đối hạn chế chủ yếu là do nguồn lực đầu tư vào mảng kinh doanh này chưa thực sự đủ rộng và đủ sâu, nhất là đầu tư cho nhân lực kinh doanh thương mại điện tử của doanh nghiệp.

"Doanh thu từ thương mại điện tử hay thuơng mại điện tử xuyên biên giới của nhiều doanh nghiệp tham gia Hội nghị chưa phải là chiếm phần lớn trong tổng doanh số bán hàng của doanh nghiệp'', ông Bùi Huy Hoàng đánh giá.

Do do, vậy việc chú trọng phát triển hay tập trung nguồn lực còn phụ thuộc vào chiến lược phát triển của doanh nghiệp và ý chí chủ quan của lãnh đạo doanh nghiệp.

Ngoài ra, cùng trên một môi trường trực tuyến vô cùng rộng mở, sự cạnh tranh là rất khốc liệt. Đó là từ các doanh nghiệp cùng ngành ở rất nhiều thị trường khác nhau, sự cạnh tranh từ chính các doanh nghiệp bản địa tại nước nhập khẩu, sự cạnh tranh về năng lực vận hành thương mại điện tử.

Chi phí hoạt động kinh doanh trong thương mại điện tử xuyên biên giới cũng là một khó khăn không nhỏ. Mặc dù có thể thấy thương mại điện tử nói chung hay thương mại điện tử xuyên biên giới nói riêng giúp cắt giảm được các khâu trung gian, tiết kiệm các chi phí vận hành, quản lý…

Tuy nhiên trên thực tế nếu doanh nghiệp không hiểu biết một cách sâu sắc về các mô hình hoạt động của thương mại điện tử xuyên biên giới, các kỹ năng trong vận hành thì việc tốn kém chi phí là điều hoàn toàn có thể xảy ra và khi đó doanh thu từ bán hàng chưa chắc đã đủ bù đắp cho các chi phí vận hành, chuyển phát, lưu kho, bảo hành, đổi trả...

Sự hiểu biết thị trường nhập khẩu, những quy định pháp lý về thương mại điện tử ở mỗi quốc gia nhập khẩu là cũng khác nhau, thị hiếu tiêu dùng của các thị trường cũng khác nhau làm cho doanh nghiệp xuất khẩu, nhà bán hàng gặp không ít khó khăn để có thể nắm bắt một cách chuẩn xác và chặt chẽ.

Nhìn chung các nền tảng thương mại điện tử có những sự hỗ trợ nhất định giúp các nhà bán hàng phát triển, tuy nhiên sự hỗ trợ này là có giới hạn và không thể kéo dài qua lâu.

Từ đó, ông Bùi Huy Hoàng kiến nghị doanh nghiệp cần tập trung lựa chọn sản phẩm sản phẩm một cách phù hợp với từng thị trường, từng đối tượng tiêu dùng tại thị trường mục tiêu.

Đồng thời xác định mô hình thương mại điện tử xuyên biên giới (B2B, B2C, B2B2C, D2C…) và tập trung nguồn lực đầu tư cho mô hình kinh doanh thương mại điện tử này. Bên cạnh đó, tập trung vào phát triển nhân lực thương mại điện tử nói chung cũng như nhân lực cho thương mại điện tử xuyên biên giới.

"Doanh nghiệp cũng cần tăng cường hợp tác với các đối tác thương mại điện tử tại quốc gia nhập khẩu, một mặt giúp tiết kiệm chi phí, mặt khác nắm bắt được nhu cầu thị trường một cách nhanh hơn'', ông Bùi Huy Hoàng nêu.

Trong khuôn khổ Hội thảo, đại diện các sàn thương mại điện tử lớn trên thế giới như Amazon, Alibaba cũng đã chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, giải pháp công nghệ và chiến lược tiếp cận thị trường trong nước và toàn cầu, từ đó giúp doanh nghiệp Việt tìm ra con đường phù hợp để: Ứng dụng hiệu quả công nghệ số trong sản xuất, marketing và bán hàng; xây dựng thương hiệu Việt uy tín trên thị trường trong nước và quốc tế và đặc biệt là phát triển bền vững, dựa trên nền tảng đổi mới sáng tạo và hợp tác số.

Hiếu Nguyễn