Thương mại xanh – Chìa khóa hội nhập chuỗi cung ứng toàn cầu

Sự kiện do Báo Sài Gòn Giải Phóng phối hợp UBND TP. Hồ Chí Minh và Công ty CP Công nghệ Arobid tổ chức, nhằm thúc đẩy xu hướng thương mại xanh trong bối cảnh Việt Nam đang tăng tốc hội nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu theo hướng phát triển bền vững.

Thương mại xanh là xu hướng tất yếu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và những yêu cầu ngày càng nghiêm ngặt từ các thị trường quốc tế, thương mại xanh đã trở thành một điều kiện bắt buộc thay vì lựa chọn tự nguyện. Các quy định như Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM) của Liên minh châu Âu buộc doanh nghiệp phải minh bạch thông tin phát thải, áp dụng quy trình sản xuất thân thiện với môi trường để được tham gia thị trường.

Phát biểu tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng nhận định: “Thương mại xanh là xu hướng không thể đảo ngược. Việt Nam cần thích ứng nhanh để không bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu.”

Thứ trưởng Bộ Công thương Phan Thị Thắng phát biểu tại Diễn đàn

Bà cho biết, Bộ Công Thương đã xây dựng kế hoạch phát triển thương mại xanh đến năm 2030 với các mục tiêu cụ thể nhằm giảm phát thải, bảo vệ môi trường và nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp.

Trong đó, đặt mục tiêu giảm tỷ lệ bao bì nhựa sử dụng trong thương mại điện tử xuống tối đa 45%, đồng thời nâng tỷ lệ bao bì có thể tái chế lên ít nhất 50%. Ngoài ra, ít nhất 40% doanh nghiệp thương mại điện tử được khuyến khích sử dụng năng lượng sạch trong hoạt động logistics, và 50% doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn chuỗi cung ứng xanh trong vận hành.

Đây là các chỉ tiêu hướng đến mục tiêu giảm phát thải, bảo vệ môi trường và đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Thách thức và giải pháp cho chuyển đổi xanh

PGS.TS Nguyễn Hồng Quân – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế Tuần hoàn – nhận định: “Kinh tế tuần hoàn và thương mại xanh là xu thế tất yếu. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp Việt Nam, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn đang gặp khó khăn khi tiếp cận mô hình này.”

Khảo sát cho thấy 73% doanh nghiệp niêm yết cho rằng thiếu các quy định minh bạch là rào cản lớn trong việc thực hành ESG. Bên cạnh đó, các hạn chế về tài chính, công nghệ và sự thiếu liên kết chuỗi cung ứng đồng bộ đang cản trở quá trình chuyển đổi xanh.

Ông Nguyễn Hồng Quân nhấn mạnh vai trò tiên phong của TP. Hồ Chí Minh trong phát triển kinh tế tuần hoàn, thể hiện qua các sáng kiến như Giải thưởng Doanh nghiệp Xanh và hỗ trợ thể chế thí điểm cho mô hình mới.

PGS.TS Nguyễn Hồng Quân – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế Tuần hoàn, trình bày tại diễn đàn.

Tại diễn đàn, đại diện Viện Nghiên cứu Thương mại Thế giới – ông Nicolas Lockhart – chia sẻ rằng doanh nghiệp muốn xuất khẩu sang EU cần đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt về minh bạch môi trường, xã hội và sản phẩm có nguồn gốc bền vững. Việc tuân thủ CBAM không chỉ là bắt buộc, mà còn là một lợi thế cạnh tranh mới.

Trong khi đó, đại diện tập đoàn SCG từ Thái Lan – ông Charoenchai Chaliewkriengkrai – giới thiệu mô hình phát triển hướng đến mục tiêu Net-Zero năm 2050 của SCG. Doanh nghiệp này đã triển khai các dự án sử dụng năng lượng tái tạo, quản lý chất thải và giáo dục cộng đồng tại Việt Nam. Ông nhấn mạnh: “Đây không phải là nỗ lực đơn lẻ. Chúng ta cần hợp tác đa bên để xây dựng một Đông Nam Á phát triển bền vững.”

Các diễn giả đồng thuận rằng người tiêu dùng đóng vai trò trung tâm trong việc định hình thị trường xanh. Khi người dân ưu tiên tiêu dùng bền vững, doanh nghiệp sẽ buộc phải điều chỉnh mô hình sản xuất, phân phối và quản trị để đáp ứng nhu cầu mới.

EcoHub và tầm nhìn thành phố không carbon

Điểm nhấn nổi bật tại diễn đàn là sự ra mắt sàn thương mại điện tử B2B xanh đầu tiên tại Việt Nam – EcoHub. Nền tảng được kỳ vọng sẽ giúp doanh nghiệp công bố minh bạch thông tin chuỗi cung ứng, dễ dàng kết nối với đối tác toàn cầu và tiếp cận các cơ hội thương mại xanh. EcoHub tập trung vào 7 lĩnh vực then chốt: năng lượng tái tạo, vật liệu bền vững, giao thông xanh, tài chính xanh, tiêu dùng xanh, chuyển đổi số và sản phẩm “Vietmade”.

Ra mắt Sàn giao dịch thương mại điện tử B2B xanh đầu tiên tại Việt Nam. Ảnh Hoàng Tùng.

Đặc biệt, EcoHub sẽ hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu với chi phí thấp, hiệu quả cao nhờ cơ chế công khai dữ liệu về sản xuất, nguồn nguyên liệu và tiêu chuẩn môi trường.

Song song với diễn đàn, Triển lãm số 3D EcoHub XPO – No-Carbon City cũng được ra mắt, lần đầu tiên mô phỏng một thành phố không carbon tại Việt Nam bằng công nghệ 3D và thực tế ảo. Đây là nơi doanh nghiệp có thể thiết lập gian hàng ảo, trưng bày sản phẩm, trình diễn quy trình sản xuất xanh và kết nối đối tác trong không gian số. Triển lãm không chỉ là màn trình diễn công nghệ, mà còn là biểu tượng cho một TP. Hồ Chí Minh hiện đại, sáng tạo và phát triển bền vững trong kỷ nguyên số hóa.

Hồng Phong