Thụy Điển: Kiến nghị cải thiện năng lực thực thi chính sách khí hậu

Biến đổi khí hậu gây ra nhiều rủi ro nghiêm trọng như hạn hán, lũ lụt. Ảnh: TL

Nhiều hạn chế trong đánh giá và chuẩn bị chính sách khí hậu

Thực hiện cuộc kiểm toán đánh giá hiệu quả công tác chuẩn bị tài liệu cùng các hoạt động trong khuôn khổ chính sách khí hậu mà Chính phủ và các cơ quan nhà nước thực hiện, SNAO bày tỏ lo ngại khi các biện pháp khí hậu của Chính phủ đang được đánh giá quá cao so với kết quả và tác động thực tế, dẫn đến nguy cơ “lệch pha” trong đánh giá hiệu quả giảm phát thải. Những thiếu sót chủ yếu liên quan đến hoạt động của Cơ quan Bảo vệ môi trường Thụy Điển, khiến kế hoạch giảm phát thải khí nhà kính trong tương lai đối mặt nhiều khó khăn.

Trong báo cáo gửi Chính phủ, Cơ quan Bảo vệ môi trường Thụy Điển cho rằng có đủ tiền đề và điều kiện thuận lợi để ứng phó với tình trạng biến đổi khí hậu mà ngành công nghiệp gây ra; đồng thời dự báo các kế hoạch sẽ được thực hiện đúng thời hạn, bao gồm bảo đảm nguồn điện sạch và từng bước loại bỏ việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Tuy nhiên, những đánh giá này khác biệt đáng kể so với nhận định của các cơ quan chuyên môn khác. Điển hình, Cơ quan Năng lượng Thụy Điển cho rằng mức độ bất định vẫn rất lớn và quá trình ứng phó với biến đổi khí hậu sẽ ngày càng đối mặt nhiều thách thức khó lường.

SNAO chỉ rõ Cơ quan Bảo vệ môi trường Thụy Điển chưa mô tả đầy đủ các đánh giá tổng quát về chính sách khí hậu quốc gia trong báo cáo gửi Chính phủ. Cơ quan này cũng đưa ra rất ít kịch bản thay thế, khiến khả năng xử lý các tình huống phát sinh trong tương lai còn hạn chế. SNAO cảnh báo diễn biến thực tế có thể khác xa so với những giả định hiện nay, dẫn đến nguy cơ Chính phủ đánh giá thấp nhu cầu cắt giảm phát thải để đạt mục tiêu khí hậu trung hòa carbon vào năm 2045. SNAO cho rằng các cơ quan liên quan cần báo cáo chi tiết hơn nữa về những vấn đề bất ổn trong các báo cáo khí hậu và kế hoạch hành động khí hậu của Chính phủ.

Tổng Kiểm toán Thụy Điển Christina Gellerbrant Hagberg nhận định rằng nếu Quốc hội và Chính phủ thiếu cái nhìn bao quát và chính xác về xu hướng phát thải trong tương lai, việc đưa ra quyết định sửa đổi hoặc ban hành chính sách mới sẽ bị hạn chế, qua đó ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các mục tiêu và cam kết quốc tế liên quan đến chính sách khí hậu.

Cuộc kiểm toán cũng cho thấy hiện chưa có cơ quan nào chịu trách nhiệm kiểm tra, đánh giá tác động, cơ sở tính toán hay mô hình mà Chính phủ và các cơ quan nhà nước sử dụng trong báo cáo và kế hoạch hành động thuộc lĩnh vực khí hậu. Dù Ủy ban Chính sách khí hậu quốc gia được giao nhiệm vụ đánh giá bằng chứng và mô hình phục vụ xây dựng chính sách, song nhiệm vụ này chưa được ưu tiên đúng mức.

Hành động để đạt mục tiêu trung hòa carbon

Trên cơ sở các phát hiện kiểm toán, SNAO đưa ra nhiều kiến nghị nhằm giúp Chính phủ và các cơ quan môi trường cải thiện năng lực đánh giá, xây dựng và thực thi chính sách khí hậu. Việc thực hiện các kiến nghị kiểm toán được đánh giá là rất cấp bách và quan trọng nếu Thụy Điển muốn giải quyết những thách thức trên con đường đạt mục tiêu về khí hậu trong tương lai.

Theo SNAO, nhiệm vụ cấp thiết là Chính phủ cần xem xét chi tiết hơn các giả định và vấn đề bất định trong báo cáo khí hậu để bảo đảm cơ sở hoạch định chính sách chính xác và tin cậy. Bên cạnh đó, Cơ quan Bảo vệ môi trường Thụy Điển cần báo cáo rõ ràng, cụ thể hơn về các giả định và rủi ro bất định; đồng thời xây dựng thêm nhiều kịch bản phát thải, đặc biệt đối với các ngành then chốt trong lộ trình đạt mục tiêu khí hậu. Ủy ban Chính sách khí hậu quốc gia cần thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ được giao, gồm đánh giá các tài liệu, mô hình mà Chính phủ sử dụng và phân tích các phương án để đạt mục tiêu khí hậu với chi phí tiết kiệm và hợp lý nhất.

Được biết, Thụy Điển đã cam kết thực hiện Thỏa thuận Paris với mục tiêu giữ mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 2°C. Để thực hiện cam kết này, Quốc hội năm 2017 đã ban hành Khung chính sách khí hậu, bao gồm các mục tiêu khí hậu; mục tiêu dài hạn đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2045; các mục tiêu trung hạn vào năm 2030 và 2040 đối với phát thải ngoài Hệ thống Giao dịch khí thải của Liên minh châu Âu; cùng mục tiêu cho ngành giao thông vào năm 2030.

Luật Khí hậu của Thụy Điển quy định Chính phủ phải trình báo cáo khí hậu lên Quốc hội hằng năm và trình kế hoạch hành động khí hậu bốn năm một lần. Ủy ban Chính sách khí hậu quốc gia có trách nhiệm xem xét kế hoạch hành động và đánh giá mức độ phù hợp của các chính sách tổng thể với mục tiêu khí hậu quốc gia./.

(Theo SNAO và tổng hợp)

THIÊN LAM