Tiền Giang: Phát triển sản phẩm du lịch gắn với bản sắc văn hóa địa phương

Tuy nhiên, yêu cầu phát triển bền vững về du lịch với các quan điểm, định hướng quan trọng về du lịch của Đảng và Nhà nước hiện nay, đặc biệt với các mục tiêu lớn liên quan tới hệ thống sản phẩm du lịch tỉnh Tiền Giang trong thời kỳ mới, cần phải tiếp tục xây dựng và phát triển, nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch dựa trên nền tảng bản sắc văn hóa đặc trưng địa phương.

DU LỊCH KHỞI SẮC

Tiền Giang nằm trải dọc theo bờ Bắc ở cửa ngõ vùng cuối sông Tiền, cách TP. Hồ Chí Minh khoảng 70 km qua tỉnh Long An, giáp ranh với các tỉnh Bến Tre, Đồng Tháp, Vĩnh Long và có 32 km bờ biển. Tiền Giang còn là vùng đất có nhiều sông ngòi, kinh rạch tạo nên những vườn cây trái xanh tươi bốn mùa, với nhiều đặc sản nổi tiếng…

Khách tham quan Khu bảo tồn sinh thái Đồng Tháp Mười, huyện Tân Phước. Ảnh: PHƯƠNG MAI

Từ đầu những năm 2000, những điểm du lịch như: Mỹ Tho, Cái Bè, cù lao Thới Sơn… của Tiền Giang đã từng bước trở thành điểm đến nổi bật và có thương hiệu đối với khách du lịch quốc tế. Từ năm 2015, Tiền Giang đón 1.525.129 lượt khách, trong đó có trên 517.198 lượt khách quốc tế. Không tính giai đoạn ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, liên tiếp nhiều năm, số lượng khách du lịch đến Tiền Giang ngày càng tăng với tốc độ bình quân gần 10% hằng năm và là một trong những địa phương thường xuyên dẫn đầu so với các tỉnh, thành ở ĐBSCL…

Năm 2024, tỉnh Tiền Giang đã đón 1,65 triệu lượt khách du lịch, tăng 17,8% so với cùng kỳ, với doanh thu từ hoạt động du lịch đạt 1.250 tỷ đồng, tăng 28,8% so với cùng kỳ. Riêng trong tháng 2-2025, Tiền Giang ước tính đón được 228.398 lượt khách du lịch, trong đó khách quốc tế 48.736 lượt.

Tính chung 2 tháng đầu năm 2025, Tiền Giang đón 367.668 lượt khách tham quan, du lịch, tăng 1,2% so với cùng kỳ, đạt 17,5% kế hoạch; trong đó, khách quốc tế 111.686 lượt, tăng 1,4% so với cùng kỳ. Bên cạnh sự tăng trưởng về lượng khách, doanh thu du lịch cũng đạt kết quả ấn tượng. Trong tháng 2-2025, doanh thu từ khách du lịch 171 tỷ đồng. Tính chung 2 tháng đầu năm 2025, tổng doanh thu từ khách du lịch đến Tiền Giang lưu trú, mua sắm, vui chơi đạt 270 tỷ đồng, tăng 1,7% so với cùng kỳ.

Đến nay, trên địa bàn tỉnh Tiền Giang có nhiều đơn vị kinh doanh lữ hành, trong đó có các đơn vị lữ hành quốc tế, cơ sở lưu trú được xếp hạng từ 1 - 3 sao, hướng dẫn viên du lịch quốc tế… Đáng chú ý, các doanh nghiệp và tập thể du lịch cộng đồng địa phương tập trung phát triển mạnh các phương tiện vận chuyển đường thủy với 400 tàu vận chuyển du lịch, 300 đò chèo…

Tính đến nay, lực lượng đó đã đóng vai trò nòng cốt cho hoạt động du lịch là các điểm du lịch, nhà nghỉ du lịch, homestay, làng nghề truyền thống, nhà hàng du lịch cùng với các hộ nhà vườn kinh doanh dịch vụ du lịch các loại…

Thời gian qua, mặc dù Tiền Giang thu hút đông đảo khách du lịch, đặc biệt là khách quốc tế nhưng hiệu quả kinh tế từ du lịch thấp, chưa có nhiều dịch vụ gia tăng để thu hút và giữ chân du khách. Hiện nay, du khách đến Tiền Giang chủ yếu vẫn là mục đích tham quan, trải nghiệm du lịch sông nước, khám phá văn hóa nông thôn miệt vườn...

DU LỊCH GẮN VỚI BẢN SẮC VĂN HÓA ĐỊA PHƯƠNG

Dựa trên cơ sở thực tế và theo định hướng quy hoạch chung là phát triển sản phẩm du lịch theo 3 loại hình trụ cột: Du lịch biển - du lịch sinh thái - du lịch văn hóa. Theo đó, hiện nay Tiền Giang phát triển các sản phẩm du lịch tập trung chủ yếu là sinh thái miệt vườn, dọc sông Tiền với đặc trưng về cảnh quan là các cồn nổi trên sông (Thới Sơn, Tân Long, Tân Phong, Ngũ Hiệp…) gắn với thương hiệu “Vương quốc trái cây” với những đặc sản như ẩm thực, trái cây (vú sữa Lò Rèn - Vĩnh Kim, huyện Châu Thành; xoài cát Hòa Lộc - huyện Cái Bè; sầu riêng Ngũ Hiệp - huyện Cai Lậy)…

Du khách đạp xe tham quan cù lao Tân Phong. Ảnh: QUẾ NGÂN

Hay khai thác các sản phẩm du lịch gắn với cảnh quan sinh thái nông nghiệp đất phèn thuộc vùng Đồng Tháp Mười, chủ yếu ở huyện Tân Phước, với đặc trưng là hệ thống rừng tràm, đồng cỏ ngập nước theo mùa và hệ thống kinh rạch chằng chịt, các ruộng khóm đặc trưng... Và nổi bật với điểm đến hiện nay là Khu bảo tồn sinh thái Đồng Tháp Mười…

Còn ở khu vực phía Đông của tỉnh như TP. Gò Công và các huyện Gò Công Tây, Gò Công Đông, Tân Phú Đông với nét đặc trưng là bờ biển cát đen và vùng sinh thái ngập mặn ven bờ với rừng ngập mặn, các bãi bồi…

Đặc biệt, dải bờ biển dài 32 km với những điểm đến nổi bật như các bãi biển cát đen ở Tân Thành, Tân Điền (huyện Gò Công Đông); cồn nổi ven biển như cồn Ngang (huyện Tân Phú Đông), cùng các bãi bồi bán ngập và hệ sinh thái rừng ngập mặn…

Bên cạnh đó, theo nhiều tài liệu lịch sử, Tiền Giang là một trong nhưng nơi đầu tiên ở vùng Tây Nam bộ mà người Việt đã đặt chân đến trong công cuộc Nam tiến. Những địa danh như Mỹ Tho Đại Phố hình thành từ 345 năm trước, Làng Thành phố ở Gò Công với gần 200 năm lịch sử là một trong những nét văn hóa đặc trưng, mang đậm bản sắc của địa phương.

Từ thế kỷ XVII, Mỹ Tho cùng với Biên Hòa (Cù lao Phố) là những trung tâm thương mại lớn nhất Việt Nam, gắn kết chặt chẽ với Sài Gòn (nay là TP. Hồ Chí Minh) cả đường bộ (Quốc lộ 1), đường thủy (kinh Chợ Gạo) và đường sắt.

Cuối thế kỷ XIX, tuyến đường sắt Sài Gòn - Mỹ Tho là tuyến đường sắt đầu tiên của Việt Nam và cả Đông Dương, được xây dựng từ năm 1881 và khai trương vào ngày 20-7-1885. Đáng chú ý là bên cạnh người Việt, cộng đồng người Hoa Minh Hương cũng đã gắn bó với vùng đất này ngay từ đầu với nhiều dấu ấn lịch sử - văn hóa sâu đậm.

Qua bao biến động của thời cuộc, những giá trị văn hóa, lịch sử và những truyền thống của cộng đồng… cùng với những tư liệu, sự kiện lịch sử như đã nói, có thể là những chất liệu cho những nội dung thiết kế, thuyết minh các sản phẩm du lịch đặc trưng.

Đến năm 2020, ngoài nghệ thuật đờn ca tài tử đã được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa thế giới, Tiền Giang có 185 di tích được xếp hạng, trong đó 3 di tích Quốc gia đặc biệt, 17 di tích quốc gia và 165 di tích cấp tỉnh.

Một số di tích đã được trùng tu, tôn tạo để trở thành nơi tổ chức các sinh hoạt lễ hội kỷ niệm quy mô tại địa phương và có thể tạo điều kiện tốt cho hoạt động tham quan du lịch, như chùa Vĩnh Tràng, lăng Hoàng Gia, lăng mộ Trương Định và các di tích chiến thắng Rạch Gầm - Xoài Mút, chiến thắng Ấp Bắc, Di tích quốc gia đặc biệt Các địa điểm Khởi nghĩa Trương Định gồm mộ và đền thờ Trương Định (TP. Gò Công), Đền thờ Trương Định, Đám lá tối trời (xã Gia Thuận), Ao Dinh (xã Tân Phước), huyện Gò Công Đông, Lũy Pháo Đài (xã Phú Tân, huyện Tân Phú Đông)…

Tiền Giang còn là vùng đất có sự phát triển khá mạnh về các làng nghề truyền thống, trong đó có những làng nghề có thương hiệu, lịch sử lâu đời như: Dệt chiếu Long Định, đan nón bàng buông (huyện Châu Thành), đương đệm (huyện Tân Phước…

Đồng thời, Tiền Giang còn có sự phong phú về ẩm thực và các sản vật nông nghiệp đặc sản của địa phương, phân bố khá rộng trên các huyện, thị, thành của tỉnh như: Bánh giá Chợ Giồng, mắm còng Tân Phú Đông, mắm tôm chà Gò Công… Việc gắn kết du lịch với tham quan các làng nghề truyền thống, hay thưởng thức đặc sản địa phương đã và đang được ngành Du lịch Tiền Giang hướng đến.

Đến nay, Tiền Giang vẫn còn bảo lưu được 17 lễ hội dân gian như Lễ hội Nghinh ông, Lễ hội Kỳ Yên, Lễ hội Văn hóa - Du lịch Làng cổ Đông Hòa Hiệp... Trong vài năm gần đây, Tiền Giang có hướng đi mới khi khai thác các sự kiện văn hóa - thể thao kết hợp với du lịch để tạo thành một số sản phẩm du lịch lễ hội, thu hút đông đảo du khách.

Việc Tiền Giang xây dựng và phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng dựa trên bản sắc văn hóa địa phương không chỉ làm đa dạng các loại hình du lịch mà còn tạo nên “cú hích” thúc đẩy du lịch tỉnh nhà phát triển ngày càng bền vững hơn.

Cùng với đó, Tiền Giang chủ động kết nối các tỉnh, thành phố trong khu vực để phát triển tuyến, điểm du lịch an toàn liên vùng; chú trọng mời gọi đầu tư phát triển các khu du lịch sinh thái, các khu dịch vụ du lịch, vui chơi giải trí có quy mô lớn, hấp dẫn và các dự án về bảo tồn, khai thác, phát huy giá trị văn hóa - lịch sử… Với mục tiêu năm 2025, tỉnh đón khoảng 2,1 triệu lượt du khách, trong đó có 700.000 khách quốc tế và doanh thu từ du lịch mang lại cho địa phương đạt 1.507 tỷ đồng.

HỮU NGHỊ