Tiếp tục đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, nâng cao chất lượng hoạt động lập pháp

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định, xây dựng pháp luật là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, thường xuyên của Quốc hội. Qua gần 80 năm từ Ngày tổng tuyển cử đầu tiên, công tác xây dựng pháp luật của Quốc hội đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, hệ thống pháp luật ngày càng đầy đủ, đồng bộ, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các đại biểu tham quan Triển lãm “Quốc hội Việt Nam-Quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật”.

Lần đầu tiên, Diễn đàn xây dựng pháp luật được tổ chức cùng với việc tổng kết công tác nhiệm kỳ của Quốc hội khóa XV, đây chính là dịp để đánh giá khách quan, toàn diện công tác lập pháp của Quốc hội, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện thể chế, pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu khai mạc diễn đàn.

Kế thừa, phát huy kết quả, kinh nghiệm của các nhiệm kỳ trước, công tác xây dựng pháp luật của Quốc hội trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV có nhiều đổi mới, phát huy vai trò “đi trước một bước về thể chế”, khẳng định vị trí trung tâm của Quốc hội trong việc hoàn thiện thể chế. Hoạt động trong bối cảnh phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhưng Quốc hội đã vững vàng khẳng định vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân.

Trong đó, Quốc hội đã sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 với tỷ lệ 100% đại biểu có mặt biểu quyết tán thành, là minh chứng sinh động cho việc Quốc hội thể chế hóa kịp thời chủ trương đúng đắn của Đảng về sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước theo hướng tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân, sát thực tiễn, thể hiện sự đồng thuận, thống nhất cao giữa ý Đảng và lòng dân.

Các đại biểu tham dự diễn đàn.

Lần đầu tiên Quốc hội xây dựng, trình Bộ Chính trị thông qua Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật cả nhiệm kỳ, làm cơ sở quan trọng để các cơ quan chủ động triển khai, phối hợp, thực hiện. Kịp thời sửa đổi Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; ban hành Nghị quyết số 197 để thể chế hóa chủ trương của Đảng về định hướng đổi mới, hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật, đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật.

Quốc hội đã xem xét, thông qua số lượng rất lớn các luật, nghị quyết, với nhiều quyết sách mang tính lịch sử, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, đối ngoại, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Đặc biệt, tại 4 kỳ họp cuối nhiệm kỳ, Quốc hội thể hiện rõ nét tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật; ứng dụng khoa học công nghệ, trí tuệ nhân tạo…

Trình bày báo cáo đề dẫn, đồng chí Hoàng Thanh Tùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho biết, diễn đàn là sáng kiến quan trọng được đồng chí Chủ tịch Quốc hội đề xuất nhằm mở ra không gian đối thoại chuyên sâu của Quốc hội, giữa các cơ quan tham gia vào quy trình lập pháp, đại biểu Quốc hội với các nhà khoa học, chuyên gia, người làm công tác thực tiễn về các vấn đề tiếp tục đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, nâng cao chất lượng hoạt động lập pháp, về các trọng tâm lập pháp của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI cũng như bảo đảm sự gắn kết giữa công tác xây dựng pháp luật với tổ chức thi hành pháp luật. Sự thành công của diễn đàn này sẽ tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của Quốc hội trong dẫn dắt cải cách thể chế, “đi trước mở đường” đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các đại biểu dự Diễn đàn Xây dựng pháp luật lần thứ nhất.

Tại diễn đàn, đồng chí Phan Văn Mãi, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đã trình bày tham luận “Đổi mới và hoàn thiện pháp luật về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm tạo lợi thế cạnh tranh quốc gia, thu hút hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển đất nước”; đồng chí Nguyễn Thanh Tú, Thứ trưởng Bộ Tư pháp trình bày tham luận “Đổi mới, hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới gắn với việc xây dựng Định hướng lập pháp nhiệm kỳ của Quốc hội khóa XVI”; đồng chí Phan Thái Bình, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng trình bày tham luận “Công tác triển khai thực hiện quy định của pháp luật về phân định thẩm quyền, phân cấp, phân quyền trong vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp - Nhìn từ thực tiễn địa phương, kiến nghị, giải pháp”...

Với quan điểm nhìn thẳng vào thực tiễn, nhận diện đúng thách thức, 20 tham luận của các cơ quan của Quốc hội, ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương, viện nghiên cứu, trường đại học và các chuyên gia gửi đến cũng như các tham luận, thảo luận trực tiếp tại diễn đàn đã tập trung làm rõ những thành tựu đạt được; đề xuất các giải pháp khắc phục những khó khăn, hạn chế trong công tác xây dựng pháp luật; đồng thời đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp nhằm thực hiện tốt yêu cầu, nhiệm vụ trong thời gian tới.

Theo đó, các đại biểu tập trung làm rõ công tác đổi mới tư duy lập pháp theo hướng chủ động, kiến tạo và dẫn dắt sự phát triển là một bước chuyển mang tính nền tảng. Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường hiện đại trong bối cảnh chuyển đổi số, kinh tế xanh và sự xuất hiện của các mô hình kinh tế mới là yêu cầu cấp thiết. Bên cạnh đó là vấn đề vận hành đồng bộ, hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền phù hợp với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Hoàn thiện pháp luật về quyền con người, quyền công dân trong kỷ nguyên số. Hoàn thiện pháp luật về phòng, chống tham nhũng, lãng phí và kiểm soát quyền lực vẫn là yêu cầu cấp bách để củng cố liêm chính và niềm tin của xã hội. Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật; tiếp tục hoàn thiện quy trình xây dựng, ban hành luật; đổi mới phương thức làm việc của các chủ thể tham gia quy trình xây dựng, ban hành luật.

Nhật Minh