Tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác tương trợ tư pháp

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc khẳng định, việc thông qua Luật TTTP năm 2007 có ý nghĩa quan trọng, tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động TTTP trong cả 04 lĩnh vực dân sự, hình sự, dẫn độ và chuyển giao người đang chấp hành hình phạt tù. Sau khi Luật được ban hành, Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương đã triển khai tổng thể các hoạt động từ ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật, ký kết các điều ước quốc tế, tuyên truyền phổ biến pháp luật TTTP cho đến xây dựng về bộ máy nhân lực tại các cơ quan trung ương.

Luật TTTP cùng với các điều ước quốc tế đa phương và song phương trong lĩnh vực này đã tạo điều kiện cho các cơ quan tư pháp Việt Nam hợp tác, giải quyết hàng nghìn vụ việc dân sự, kinh tế, dẫn độ hình sự mỗi năm.

Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc cũng nhấn mạnh, tình hình quốc tế, khu vực chuyển biến nhanh chóng với nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, sự tác động mạnh của quá trình toàn cầu hóa sự phát triển kinh tế - xã hội nhanh của Việt Nam cùng với việc ban hành Nghị quyết số 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới đã đặt ra yêu cầu cần tổng kết, đánh giá toàn diện việc tổ chức thi hành Luật TTTP để có thể tham mưu, đề xuất hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật trong lĩnh vực này.

Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc phát biểu khai mạc Hội nghị.

Qua đó, Hội nghị là cơ hội để đánh giá những kết quả đạt được, thẳng thắn chỉ ra những mặt còn hạn chế, tồn tại, đặc biệt là nhận diện được những thách thức, yêu cầu đối với công tác TTTP để đưa ra những kiến nghị về sửa đổi, hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực này.

Theo báo cáo tại Hội nghị, sau 14 năm thi hành Luật TTTP, hoạt động TTTP trong cả 04 lĩnh vực dân sự, hình sự, dẫn độ và chuyển giao người đang chấp hành hình phạt tù đã được điều chỉnh tập trung tại một văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành có hiệu lực pháp lý cao là Luật TTTP. Luật TTTP đã tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động hợp tác quốc tế về pháp luật, nâng cao hiệu quả hợp tác với nước ngoài trong giải quyết các vụ việc dân sự, vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài, qua đó rút ngắn thời gian và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của các cơ quan tố tụng, gián tiếp góp phần phát triển kinh tế, xã hội, bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tổ chức.

Số lượng hồ sơ ủy thác tư pháp (UTTP) tăng đều hàng năm, cho đến thời điểm hiện tại trung bình Bộ Tư pháp tiếp nhận, chuyển thực hiện khoảng 4.000 hồ sơ UTTP/năm cả hai chiều (UTTP đi và UTTP đến). Từ tháng 10/2016, Việt Nam trở thành thành viên của Công ước LaHay về tống đạt giấy tờ tư pháp và ngoài tư pháp trong lĩnh vực dân sự hoặc thương mại nên tỉ lệ các hồ sơ UTTP tống đạt giấy tờ có kết quả đã tăng đáng kể, đặc biệt đối với những quốc gia từ trước năm 2016 không có kết quả phản hồi như Hoa Kỳ, Hàn Quốc nay đã đạt kết quả 80-85%/năm, thời gian thực hiện nhanh trung bình từ 3-4 tháng.

Toàn cảnh Hội nghị.

Công tác điều ước quốc tế về TTTP trong cả 04 lĩnh vực đã đi vào nề nếp, nghiêm túc và thống nhất quy trình thủ tục đàm phán, ký kết được quy định tại Luật điều ước quốc tế năm 2016. Trong đó, lĩnh vực dân sự đã ký 6 Hiệp định song phương và tham gia 2 ĐƯQT đa phương; hình sự đã ký 14 Hiệp định song phương và hoàn thành thủ tục đề xuất ký 04 Hiệp định; lĩnh vực dẫn độ đã ký 13 Hiệp định song phương và hoàn thành thủ tục đề xuất ký 01 Hiệp định; lĩnh vực chuyển giao người bị kết án phạt tù đã ký kết 15 Hiệp định song phương và hoàn thành thủ tục đề xuất ký 01 Hiệp định.

Công tác tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ về TTTP được liên ngành quan tâm. Hoạt động tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ được thực hiện đều đặn sau khi Luật TTTP được ban hành cùng với các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật nêu trên đã góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức cũng như của người dân về ý nghĩa, vai trò, nội dung và việc triển khai thực hiện các hoạt động TTTP của các cơ quan nhà nước.

Công tác tổ chức thực hiện UTTP, đặc biệt là quy trình, thủ tục lập hồ sơ UTTP ở các cơ quan Trung ương cũng như địa phương có nhiều chuyển biến tích cực, tuân thủ đúng các quy định của Luật TTTP và điều ước quốc tế về TTTP. Công tác bố trí nguồn nhân lực được quan tâm, với sự hình thành các bộ phận đầu mối được chuyên môn hóa tại các bộ, ngành trung ương nên hoạt động TTTP dần dần đi vào nề nếp, việc xử lý các hồ sơ UTTP chuyên nghiệp, nhanh, hiệu quả.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận tác động của Luật TTTP và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác TTTP. Đại diện VKSND tối cao nhấn mạnh, trong lĩnh vực TTTP về hình sự, đấu tranh phòng, chống tội phạm, cần tăng cường công tác phối hợp liên ngành, đặc biệt là phối hợp giữa các cơ quan đầu mối để trao đổi thông tin nhanh chóng và giải quyết kịp thời các yêu cầu tương trợ, đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật và đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước.

Trong hoạt động tố tụng dân sự, đại diện TAND tỉnh Vĩnh Long đề xuất việc hướng dẫn ủy thác tư pháp về dân sự cần cụ thể, chi tiết hơn, dự liệu nhiều tình huống phát sinh để tháo gỡ vướng mắc cho các thẩm phán khi thực hiện hoạt động ủy thác tư pháp. Bên cạnh đó, cần tăng cường ký kết các hiệp ước song phương về TTTP, thường xuyên cập nhật danh sách các quốc gia mà Việt Nam đã ký hiệp định TTTP về dân sự, các công ước đa phương liên quan đến ủy thác tư pháp về dân sự cho các tòa án; tăng cường tập huấn, đào tạo, nâng cao nhận thức của các thẩm phán về lĩnh vực TTTP quốc tế.

Nhân dịp này, thay mặt Lãnh đạo Bộ Tư pháp, Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc đã trao Bằng khen cho 14 tập thể và 10 cá nhân có thành tích xuất sắc trong quá trình thực hiện Luật TTTP.

Châu Dương