Tiếp tục nghiên cứu mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện

Làm rõ căn cứ bảo vệ quyền lợi phóng viên và cơ quan báo chí

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng phát biểu tiếp thu, giải trình. Ảnh: quochoi.vn

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, sau thảo luận tổ, Bộ đã nghiêm túc tiếp thu và báo cáo giải trình. Trong phiên thảo luận tại hội trường, với 22 lượt ý kiến phát biểu và có ý kiến tranh luận, bình quân một ý kiến nêu từ 2 đến 4 nhóm vấn đề. Bộ trưởng cho biết, cơ quan soạn thảo nhận thức một cách đầy đủ rằng lần này, các đại biểu phát biểu góp ý với mục đích mong muốn luật được ban hành phải bám sát 3 yêu cầu:

Thứ nhất là thể chế hóa quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng một cách kịp thời. Thứ hai là luật khi ban hành phải đảm bảo cho nền báo chí cách mạng Việt Nam có bề dày truyền thống trên 100 năm tiếp tục phát triển, đảm bảo tính nhân văn, tính hiện đại và chuyên nghiệp. Thứ ba là luật phải tập trung gỡ những nút thắt, điểm nghẽn, bất cập sau 8 năm thực hiện Luật Báo chí.

Giải trình về một số nội dung cụ thể, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, có trên 10 đại biểu đề cập vấn đề nội dung cá nhân, tổ chức sản xuất trên không gian mạng gây tác động xấu, cạnh tranh với thị phần của báo chí và vi phạm bản quyền báo chí.

Bộ trưởng nêu rõ, Luật Báo chí sửa đổikhông điều chỉnh việc đưa thông tin trên không gian mạng của các cá nhân; chỉ tập trung quy định điều chỉnh tổ chức và hoạt động báo chí, quyền và nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động báo chí. Những nội dung liên quan đến hoạt động của cá nhân trên không gian mạng đã được điều chỉnh trong Luật An ninh mạng và Nghị định 147 của Chính phủ.

Liên quan nội dung bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các phóng viên, của cơ quan báo chí, quyền tự do báo chí của nhân dân, Bộ trưởng cho biết: "Các nội dung này khi xây dựng dự thảo, chúng tôi đã xem xét mối tương thích của Luật Báo chí trình Quốc hội với Luật An ninh mạng, Luật Quảng cáo, Luật Hình sự, Luật Khoa học - Công nghệ và nhiều bộ luật khác".

Những gì các luật khác đã quy định thì không viện dẫn vào trong luật này và phải thực hiện tất cả các nội dung đó. “Riêng có đại biểu đề cập về mô hình tổ chức, Luật Báo chí không quy định và cũng không đưa mô hình tổ chức và cụ thể về biên chế, về tổ chức, đơn vị trong các luật”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Nghiên cứu mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện

Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Báo chí sửa đổi. Ảnh: quochoi.vn

Nhóm vấn đề nhận nhiều ý kiến nhất thuộc về mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện. Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, hiện Việt Nam có 6 cơ quan báo chí chủ lực theo Quyết định 362/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025. Tuy nhiên, nhiều đại biểu đề xuất xem xét thêm điều kiện để báo chí địa phương được phát triển bền vững, tránh tình trạng xin - cho trong thành lập cơ quan báo chí mới.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, tinh thần chung là cơ quan soạn thảo sẽ phối hợp các cơ quan hữu quan sớm tổng kết và xây dựng chiến lược phát triển báo chí toàn quốc, sau đó trình cấp có thẩm quyền và thể hiện bằng Nghị định của Chính phủ.

Trước ý kiến về trí tuệ nhân tạo (AI), Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng khẳng định, AI chỉ là công cụ hỗ trợ làm báo. Dù tác phẩm báo chí được hỗ trợ bằng AI, hay do con người sáng tạo, người đứng đầu cơ quan báo chí và tác giả vẫn phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về nội dung.

Dự thảo đã thiết kế Điều 39 để quy định nguyên tắc sử dụng AI trong sản xuất báo chí, yêu cầu cơ quan báo chí ban hành quy định nội bộ, đảm bảo tuân thủ đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm thông tin.

Một điểm đáng chú ý được nhiều đại biểu quan tâm là điều kiện cấp thẻ nhà báo và quy định đào tạo, bồi dưỡng trước khi cấp thẻ. Bộ trưởng đưa ra số liệu, hiện có khoảng 21.000 nhà báo được cấp thẻ, trong đó, chỉ 31,25% tốt nghiệp ngành báo chí; còn lại 68,75% đến từ các chuyên ngành khác. Do đó, việc bổ sung lớp đào tạo nghiệp vụ trước khi cấp thẻ nhằm hai mục đích: Bảo vệ uy tín nghề nghiệp, đảm bảo người hành nghề báo chí tuân thủ chuẩn mực đạo đức; trang bị hành trang tác nghiệp trong bối cảnh môi trường truyền thông phức tạp.

Bộ trưởng nhấn mạnh quy định này không phải “giấy phép con”, mà là yêu cầu cần thiết, tương tự như đào tạo nghề của luật sư, hay công chứng viên. Bình quân mỗi năm có khoảng 2.000-3.000 thẻ nhà báo mới được cấp, và các trường hợp này đều có thể tham gia lớp bồi dưỡng mà không gây áp lực thủ tục.

Liên quan ý kiến về kinh tế báo chí, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng khẳng định, dự thảo không sử dụng khái niệm này. Những nội dung đại biểu quan tâm như cơ chế liên kết, chính sách tài chính sẽ được cụ thể hóa trong Nghị định hướng dẫn, nhằm vừa ngăn chặn tình trạng tư nhân lợi dụng báo chí để trục lợi, vừa đảm bảo cơ quan báo chí được hưởng đúng thành quả lao động của mình.

Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, Bộ sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Ủy ban của Quốc hội để hoàn thiện Dự thảo. Những góp ý phù hợp sẽ được tiếp thu tối đa trước khi trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét.

Đình Hiệp