Tiêu chuẩn khí thải mức 4 cho xe mô tô hai bánh: Bước ngoặt kiểm soát phát thải giao thông

Hoàn thiện hành lang pháp lý kiểm soát khí thải mức 4

Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến đối với dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải mức 4 đối với mô tô hai bánh, xe gắn máy hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới.

Kiểm soát phát thải giao thông góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và cải thiện chất lượng môi trường sống.

Quy chuẩn sẽ áp dụng đối với tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc thử nghiệm, kiểm tra chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe mô tô hai bánh, xe gắn máy hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới.

Quy chuẩn này quy định mức giới hạn khí thải, các phép thử và phương pháp thử, các yêu cầu về quản lý và tổ chức thực hiện việc kiểm tra khí thải mức 4 trong kiểm tra chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe mô tô hai bánh, xe gắn máy hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới.

Bộ Xây dựng cũng lưu ý Quy chuẩn này không áp dụng đối với các loại xe mô tô hai bánh, xe gắn máy hai bánh có mức tiêu chuẩn khí thải tương ứng với quy định nêu tại khoản 3 Điều 3 Quyết định số 19/2024/QĐ-TTg ngày 15/11/2024 của Thủ tướng Chính phủ; xe mô tô hai bánh, xe gắn máy hai bánh sản xuất, lắp ráp để xuất khẩu.

Đại diện một nhà sản xuất mô tô trong nước cho biết doanh nghiệp đã chuẩn bị công nghệ động cơ và xử lý khí thải đáp ứng mức 4. Tuy nhiên, chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm sẽ tăng theo yêu cầu kỹ thuật.

"Nếu có chính sách hỗ trợ phù hợp, người dân sẽ dễ tiếp cận phương tiện đạt chuẩn, từ đó mục tiêu môi trường được thực hiện hiệu quả hơn", vị này chia sẻ.

Dự thảo Thông tư được xây dựng trên quan điểm bảo vệ sức khỏe người dân và môi trường sống là ưu tiên hàng đầu, đặt kiểm soát khí thải trong tổng thể mục tiêu cải thiện chất lượng không khí đô thị và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Áp lực từ phương tiện cá nhân và yêu cầu siết khí thải

Mô tô và xe gắn máy là phương tiện giao thông chủ yếu tại Việt Nam, với thị trường xe hai bánh đứng thứ hai khu vực Đông Nam Á (sau Indonesia) và thứ tư thế giới, sau Ấn Độ, Trung Quốc và Indonesia.

Mô tô và xe gắn máy là phương tiện giao thông chủ yếu tại Việt Nam.

Doanh số xe hai bánh tăng liên tục từ năm 2017 đến 2018, đạt đỉnh hơn 3,5 triệu xe năm 2018 và bắt đầu giảm từ năm 2019. Năm 2020, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, tổng doanh số còn 2,98 triệu chiếc; năm 2021 có gần 100 công ty cung cấp xe hai bánh với gần 3,1 triệu xe tiêu thụ.

Trong nước, mô tô hai bánh hiện đang áp dụng khí thải mức 3, còn xe gắn máy hai bánh áp dụng khí thải mức 2.

Theo PGS.TS Đinh Văn Hiệp, Viện trưởng Viện Quy hoạch và Kỹ thuật Giao thông vận tải (Đại học Xây dựng Hà Nội), sự bùng nổ phương tiện cá nhân, đặc biệt là mô tô hai bánh, đang tạo sức ép lớn lên hạ tầng và môi trường đô thị.

PGS.TS Đinh Văn Hiệp đánh giá: "Đô thị xanh không chỉ dựa vào công trình xanh mà phải đi cùng giao thông xanh. Chính vì vậy Quyết định 19/2024/QĐ-TTg quy định từ ngày 1/7/2026, xe mô tô hai bánh mới sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu phải đạt tiêu chuẩn khí thải mức 4 được ban hành và có hiệu lực sẽ siết tiêu chuẩn khí thải đối với mô tô hai bánh là giải pháp cấp thiết, góp phần giảm đáng kể khí thải độc hại và bảo vệ sức khỏe cộng đồng".

Việc xây dựng lộ trình áp dụng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy không chỉ nhằm giảm ô nhiễm không khí mà còn tạo cơ sở pháp lý để loại bỏ dần phương tiện không đạt chuẩn, thúc đẩy chuyển đổi sang phương tiện sạch, thân thiện môi trường.

Đồng thời, góp phần thực hiện cam kết quốc tế của Việt Nam về giảm phát thải khí nhà kính, ứng phó biến đổi khí hậu và hỗ trợ phát triển giao thông đô thị bền vững, tiến tới mục tiêu xây dựng đô thị xanh trong tương lai.

Tham khảo thêm

Kiểm soát khí thải, ưu tiên chuyển đổi xanh hướng tới phát thải ròng bằng 0

Tuyết Hạnh