Tiểu sử Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Tánh (1941-2025)

Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Tánh

- Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự GHPGVN;

- Cố vấn Ban Trị sự GHPGVN TP.HCM;

- Nguyên Trưởng ban Kiểm soát Trung ương GHPGVN;

- Nguyên Phó Trưởng ban Thường trực Ban Trị sự GHPGVN TP.HCM;

- Nguyên Trưởng ban Pháp chế GHPGVN TP.HCM;

- Nguyên Đại biểu Hội đồng Nhân dân 3 cấp: P.11, Q.10 (cũ) và TP.HCM;

- Trụ trì chùa Khánh Anh (P.Vườn Lài, TP.HCM);

- Viện chủ chùa Long Phú (xã Phước Mỹ Trung, tỉnh Vĩnh Long).

Thân thế

Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Tánh, thế danh Nguyễn Minh Tâm, sinh năm 1941 tại thôn Tân Lộc, tổng Minh Hóa, tỉnh Kiến Hòa (trước sáp nhập là huyện Mõ Cày, tỉnh Bến Tre - nay thuộc xã Phước Mỹ Trung, tỉnh Vĩnh Long). Ngài là con út trong gia đình có 4 anh chị em; thân phụ là cụ ông Nguyễn Văn Giỏi, thân mẫu là cụ bà Đặng Thị Đê.

Ngài sinh ra và lớn lên trong bối cảnh đất nước nhiễu nhương, đau thương, mất mát dưới ách thống trị của thực dân và nhà nước phong kiến bấy giờ. Từ thuở thiếu thời, ngài được gia đình giáo dục vuông tròn, khí tiết của người dân Nam bộ phúc hậu, giữ gìn nề nếp gia phong, đạo đức, nhiều đời kính tin Tam bảo và giàu lòng yêu nước, thương dân.

Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Tánh lúc còn trẻ

Thời kỳ xuất gia tu học

Trưởng lão Hòa thượng có sẵn túc duyên với Phật pháp, từ nhỏ đã được song thân thường xuyên đưa đến chùa Phật Quang (Bang Chang, huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long) do Tổ Khánh Anh làm trụ trì để lễ Phật, nghe Tổ giảng dạy giáo lý, từ đó phát tâm quy y Tam bảo. Khi công việc đồng áng xong, ngài thường theo song thân đến chùa Long Phú gần nhà để lễ Phật tụng kinh.

Năm lên 7 tuổi (1947), ngài được phụ mẫu cho phép thế phát xuất gia với Hòa thượng Thích Hồng Lý, tự Bá Thạnh, trụ trì chùa Long Phú, được ban pháp húy Nhựt Tâm, tự Thiện Tánh, nối tiếp dòng thiền Lâm Tế Gia Phổ đời thứ 41.

Sau khi thế phát, ngài được Bổn sư cho đi học Tiểu học, Trung học cơ sở và trực tiếp giảng dạy giáo lý Phật-đà. Năm 15 tuổi (1956), ngài được Hòa thượng Bổn sư cho thọ giới Sa-di phương trượng tại chùa Long Phú.

Với phẩm chất thông minh, hiếu học, tinh cần tinh tấn trong tu học, trí huệ mẫn tiệp trong ôn tầm bối diệp, ngài đã tinh sưu nghĩa lý. Sau khi cư tang Bổn sư xong, cuối thập niên 50 của thế kỷ XX, ngài lên Sài Gòn để cùng với người chị thứ ba là Ni trưởng Thích nữ Như Mai cùng Ni trưởng Thích nữ Như Thu kiến tạo ngôi già-lam Hoa Nghiêm tọa lạc tại đường Nguyễn Thượng Hiền (phường Bình Lợi Trung, TP.HCM). Trong thời gian này, ngài tu học tại chùa Linh Sơn (phường Bình Lợi Trung, TP.HCM) tiếp tục học phổ thông để hoàn thành chương trình Tú tài toàn phần (lớp 12 hiện nay) và theo học các Phật học đường tại Chợ Lớn bấy giờ.

Năm 1961, ngài được thọ giới Cụ túc tại chùa Ấn Quang, tỉnh Chợ Lớn (nay là TP.HCM).

Quá trình hành đạo

Để hưởng ứng cách mạng trong sự nghiệp giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, cũng như bảo vệ Đạo pháp trước sự đàn áp Phật giáo của chính quyền Sài Gòn, Giáo hội Tăng-già Nam Việt hình thành niệm Phật đường Khánh Anh tại địa chỉ 131/12 đường Trần Quốc Toản, tỉnh Chợ Lớn (nay thuộc đường 3/2, phường Vườn Lài, TP.HCM). Năm 1963, ngài được Giáo hội cử về niệm Phật đường Khánh Anh để hướng dẫn Phật tử tu học, lãnh đạo phong trào quần chúng xuống đường đòi chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình cho Việt Nam.

Từ niệm Phật đường Khánh Anh (nay là chùa Khánh Anh), Trưởng lão Hòa thượng bắt đầu dấn thân hành đạo, phụng sự Đạo pháp và Dân tộc.

Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Tánh phát biểu trong một cuộc họp của Ban Trị sự GHPGVN TP.HCM

Tham gia công tác Giáo hội

Năm 1976, Ban Liên lạc Phật giáo yêu nước TP.HCM thành lập, ngài được tín nhiệm giới thiệu tham gia Ban Liên lạc Phật giáo yêu nước Q.10 với chức vụ Phó Trưởng ban - Tổ trưởng Tổ sản xuất mây, tre lá Đoàn kết, Chủ nhiệm Hợp tác xã Thắng Lợi.

Năm 1985 đến năm 1990, ngài được Tăng Ni, Phật tử suy cử giữ chức danh Phó Trưởng ban kiêm Thư ký Ban Đại diện Phật giáo Q.10, TP.HCM.

Đại hội Đại biểu Phật giáo TP.HCM lần thứ II, nhiệm kỳ 1987-1990, ngài được Đại hội suy cử giữ chức vụ Ủy viên Ban Trị sự.

Đại hội Đại biểu Phật giáo TP.HCM lần thứ III, IV, ngài được Đại hội suy cử giữ chức vụ Phó Chánh Thư ký kiêm Chánh Văn phòng Ban Trị sự.

Đại hội Đại biểu Phật giáo TP.HCM lần thứ V, VI, VII, VIII, ngài được Đại hội suy cử giữ chức vụ Phó Trưởng ban kiêm Trưởng ban Pháp chế, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Trị sự.

Nhiệm kỳ 2017 đến nay, Trưởng lão Hòa thượng được Đại hội suy cử giữ chức vụ Cố vấn Ban Trị sự.

Đại hội Đại biểu Phật giáo toàn quốc lần thứ II, III, IV, V, VI (từ năm 1987 đến 2012), ngài được Đại hội suy cử giữ chức vụ Ủy viên Kiểm soát Ban Thường trực Hội đồng Trị sự.

Tại Đại hội Phật giáo toàn quốc lần thứ III, ngài được Đại hội tấn phong lên hàng giáo phẩm Thượng tọa và tại Đại hội Phật giáo toàn quốc lần thứ V, ngài được Đại hội tấn phong lên hàng giáo phẩm Hòa thượng.

Đại hội Đại biểu Phật giáo toàn quốc lần thứ VII, VIII nhiệm kỳ 2012-2022, ngài được Đại hội suy cử giữ chức vụ Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự, Trưởng ban Kiểm soát Trung ương GHPGVN.

Đại hội Đại biểu Phật giáo toàn quốc lần thứ IX nhiệm kỳ 2022-2027, ngài được Đại hội suy cử giữ chức vụ Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự.

Tham gia các tổ chức chính trị, đoàn thể

Từ năm 1982 đến 1986, Trưởng lão Hòa thượng được nhân dân tín nhiệm bầu làm Đại biểu Hội đồng Nhân dân phường 11, quận 10, TP.HCM.

Từ năm 1989 đến 1994, ngài được nhân dân tín nhiệm bầu làm Đại biểu Hội đồng Nhân dân 3 cấp: Đại biểu HĐND phường 11, HĐND quận 10, HĐND TP.HCM. Được phân công tham gia thành viên Ban Pháp chế HĐND Thành phố.

Từ năm 1995 đến 2017, ngài được nhân dân tín nhiệm bầu làm Đại biểu Hội đồng Nhân dân TP.HCM.

Trưởng lão Hòa thượng đã thừa đương Phật sự, hoằng dương Phật pháp, tiến hành trùng tu, tôn tạo chùa Hoa Nghiêm (TP.HCM), chùa Long Phú (Bến Tre) và một số trú xá khác trở thành chốn phạm vũ trang nghiêm.

Trưởng lão Hòa thượng đã kinh qua nhiều chức vụ khác nhau, dù ở cương vị nào ngài đều có nhiều đóng góp quan trọng đối với các hoạt động Phật sự của các cấp Giáo hội và luôn nhận được tình cảm kính trọng của Tăng Ni, Phật tử. Ngài đã cùng chư tôn đức lãnh đạo Giáo hội đi đến nhiều tỉnh, thành phố khu vực phía Nam để cùng trao đổi và tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong việc kiện toàn tổ chức, nhân sự Giáo hội tại địa phương, phục hồi các hoạt động Phật sự đúng Chánh pháp tại các cơ sở tự viện; kêu gọi công đức trùng tu các cơ sở tự viện bị xuống cấp, động viên Tăng Ni, Phật tử yên tâm hành đạo và tích cực tham gia lao động sản xuất, ổn định đời sống tu hành; tiếp Tăng độ chúng, quy y Tam bảo cho Phật tử.

Hơn 40 năm dấn thân phụng sự, Trưởng lão Hòa thượng có nhiều đóng góp to lớn cho GHPGVN và Phật giáo TP.HCM

Với công lao to lớn, có nhiều thành tích xuất sắc, đóng góp vào sự nghiệp phụng sự Đạo pháp và Dân tộc, ngài được Trung ương Giáo hội và Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý:

- Bằng Tuyên dương công đức của Trung ương GHPGVN;

- Bằng khen của Ủy ban Trung ương MTTQVN;

- Bằng khen của Ủy ban Nhân dân TP.HCM;

- Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ;

- Huân chương Đại đoàn kết Dân tộc;

- Huân chương Độc lập hạng Nhì;

- Huân chương Độc lập hạng Ba...

và nhiều phần thưởng cao quý khác của Trung ương Giáo hội và Nhà nước.

Thời kỳ viên tịch

Trưởng lão Hòa thượng là tấm gương sáng "tốt đạo đẹp đời" của hôm nay và mai sau. Mặc dù đảm nhiệm nhiều cương vị của GHPGVN qua các giai đoạn khác nhau, ngài luôn dành nhiều tâm huyết cho công tác Phật sự của các cấp Giáo hội, lo tu bổ, tôn tạo chùa chiền ngày một khang trang, tích cực tham gia công tác an sinh xã hội, từ thiện xã hội tại các tỉnh, thành bị thiên tai, bão lũ.

Thế rồi, sau bao năm trụ tích ta-bà, thân tứ đại theo duyên tăng giảm, Trưởng lão Hòa thượng đã thuận thế vô thường, xả báo an tường vào lúc 9 giờ 55 phút, ngày 25-10-2025 (5-9-Ất Tỵ) tại chùa Phổ Quang (phường Tân Sơn Hòa, TP.HCM); trụ thế 84 năm, pháp lạp 64 năm.

Phụng vì Việt Nam Phật giáo Giáo hội, Trị sự Hội đồng Phó Chủ tịch, Khánh Anh đường thượng, tự Lâm Tế Gia Phổ tứ thập nhất thế, pháp húy thượng Nhựt hạ Tâm, tự Thiện Tánh, Nguyễn công Trưởng lão Hòa thượng Giác linh.

(BTV Báo Giác Ngộ biên tập theo bản do Văn phòng II phổ biến)