TikTok cử nhóm người đến Indonesia để ứng phó lệnh cấm thương mại điện tử trên MXH

Điều này diễn ra sau quyết định của Indonesia cấm giao dịch thương mại điện tử trên các nền tảng truyền thông xã hội, động thái gây hại đến mô hình kinh doanh của TikTok, theo hai nguồn tin của trang SCMP.

Những rủi ro với TikTok rất lớn bởi công ty đã đặt niềm hy vọng vào tương lai về sự phát triển trong lĩnh vực thương mại điện tử, biến hàng triệu lượt xem trên nội dung lan truyền của họ thành một nguồn doanh thu ổn định.

TikTok lần đầu tiên bắt đầu cung cấp dịch vụ mua sắm trong ứng dụng vào giữa năm 2021 và đã thu hút các thương nhân bán hàng hóa của họ trên nền tảng này. Indonesia, quốc gia đông dân nhất ở Đông Nam Á với 273 triệu người, là thị trường rất quan trọng với ứng dụng TikTok.

TikTok đã phản đối chính sách của Indonesia. Công ty lập luận rằng việc tách phương tiện truyền thông xã hội và thương mại điện tử thành các nền tảng khác nhau không chỉ cản trở sự đổi mới mà còn gây bất lợi cho hàng triệu thương nhân và người tiêu dùng Indonesia. TikTok cho biết nhiều người trong số họ dựa vào nền tảng này để kiếm sống.

Người phát ngôn TikTok Indonesia nói: “Thương mại xã hội ra đời để giải quyết vấn đề thực tế cho những người bán hàng nhỏ truyền thống ở địa phương, bằng cách kết nối họ với những người sáng tạo địa phương có thể giúp tăng lưu lượng truy cập đến các cửa hàng trực tuyến của họ. Dù tôn trọng luật pháp và quy định của địa phương, chúng tôi hy vọng rằng các quy định này sẽ tính đến tác động của nó với sinh kế của hơn 6 triệu người bán và gần 7 triệu người sáng tạo liên kết sử dụng TikTok Shop”.

Công ty Trung Quốc cho hay TikTok tôn trọng luật pháp, quy định của địa phương và “sẽ theo đuổi con đường mang tính xây dựng trong tương lai”. Điều này cho thấy TikTok sẽ nỗ lực tìm ra một cơ cấu để tuân thủ luật mới trong khi tiếp tục phát triển hoạt động thương mại điện tử của mình. Ngoài Indonesia, TikTok Shop còn có các trang web dành cho Mỹ, Anh, Malaysia, Philippines, Việt Nam, Singapore và Thái Lan.

Các quan chức TikTok đang cố gắng tổ chức một cuộc gặp với Tổng thống Indonesia - Joko Widodo hôm 26.9 vừa qua nhưng yêu cầu đã bị từ chối, trang Bloomberg News đưa tin ngày 29.9. Trước đó, ông Joko Widodo từng tuyên bố: "Mạng xã hội này (TikTok) gây ảnh hưởng cho năng suất của khối tiểu thương cũng như doanh nghiệp vừa và nhỏ, đồng thời tác động tiêu cực cho các thị trường truyền thống. TikTok chỉ nên giữ vai trò là nền tảng mạng xã hội chứ không là trung gian cho hoạt động kinh doanh".

TikTok từng gặp phải thách thức ở Indonesia. Vào tháng 7.2018, Indonesia đã trở thành quốc gia đầu tiên cấm TikTok vì phát tán “nội dung khiêu dâm, không phù hợp và báng bổ”. TikTok đã phản ứng bằng cách bổ sung thêm người kiểm duyệt nội dung ở quốc gia Đông Nam Á này và lệnh cấm đã được dỡ bỏ 8 ngày sau đó.

Tiếp theo lệnh cấm đó là thách thức thậm chí còn lớn hơn ở Ấn Độ, nơi TikTok đã bị xóa khỏi Google Play và Apple App Store trong một thời gian ngắn vào tháng 4.2019. Sau đó, TikTok lại bị Ấn Độ cấm vào tháng 6.2022 như một phần trong kế hoạch gỡ bỏ hàng chục ứng dụng Trung Quốc dựa trên cơ sở an ninh quốc gia. Trước khi bị cấm, TikTok được cho có hơn 200 triệu người dùng tại Ấn Độ.

Đông Nam Á hiện là thị trường tăng trưởng quan trọng của TikTok, nhưng nếu các quốc gia khác làm theo Indonesia trong việc cấm các công ty truyền thông xã hội bán hàng, điều đó có thể làm suy yếu tiềm năng thương mại của ứng dụng này. Hơn nữa, TikTok tiếp tục phải đối mặt với những trở ngại về quy định ở Mỹ và châu Âu, phần lớn là về các vấn đề an ninh quốc gia.

Hành động của Indonesia đặc biệt nhắm đến TikTok. Lý do vì TikTok là công ty truyền thông xã hội duy nhất ở nước này điều hành cửa hàng thương mại điện tử của riêng mình với dịch vụ thanh toán.

Bộ trưởng Thương mại Indonesia - Zulkifli Hasan cho biết lệnh cấm có hiệu lực ngay lập tức “để ngăn chặn sự thống trị của thuật toán và ngăn chặn việc sử dụng dữ liệu cá nhân vì lợi ích kinh doanh”.

Trong một tuyên bố khác, ông Zulkifli Hasan nói lệnh cấm nhằm “tạo ra một hệ sinh thái thương mại điện tử công bằng, lành mạnh và có lợi bằng cách cấm các thị trường lẫn người bán trên mạng xã hội đóng vai trò là nhà sản xuất và tạo điều kiện cho các giao dịch thanh toán trên hệ thống điện tử của họ”.

Monica Amadea (giữa), chủ sở hữu kênh bán hàng TikTok Monomolly và nhân viên của cô chào hàng trong buổi phát trực tiếp từ Jakarta - Ảnh: AFP

Vào tháng 6, mối quan hệ của TikTok với Indonesia có vẻ hứa hẹn hơn. Shou Zi Chew, Giám đốc điều hành TikTok, đã đến thăm Jakarta (thủ đô Indonesia) vào tháng đó, hứa hẹn sẽ đầu tư mạnh vào khu vực Đông Nam Á trong những năm tới. Tại một diễn đàn trong chuyến thăm của mình, Shou Zi Chew cho biết người Indonesia chiếm hơn 1/3 trong số 325 triệu người dùng hoạt động hàng tháng của TikTok ở Đông Nam Á. Khoảng 2 triệu doanh nghiệp nhỏ ở Indonesia đang hoạt động trên các cửa hàng trực tuyến của TikTok.

Teten Masduki, Bộ trưởng phụ trách Hợp tác xã và Doanh nghiệp vừa và nhỏ Indonesia, nói ông phát hiện những người bán hàng tại Tanah Abang, chợ bán buôn lớn nhất Đông Nam Á ở Jakarta, đã chứng kiến doanh số bán hàng giảm 50% do cạnh tranh trực tuyến, nhưng ông không nêu rõ khung thời gian.

Tham vọng mở rộng lĩnh vực mua sắm trực tuyến của TikTok phải đối mặt với cú sốc lớn từ các quy định mới ở Indonesia.

Quy tắc này là một phần của các quy định thương mại mới được Indonesia thắt chặt nhằm mục đích giữ cho 64,2 triệu doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa của Indonesia (đóng góp 61% tổng sản phẩm quốc nội) không bị các công ty thương mại xã hội chèn ép.

Indonesia là thị trường đầu tiên và lớn nhất của TikTok Shop và mua sắm trực tuyến đã trở thành tính năng phát triển nhanh nhất ứng dụng này với lượng người hâm mộ ngày càng tăng ở quốc gia Đông Nam Á. TikTok đang đặt cược vào Indonesia với một kế hoạch chi tiết để mở rộng sang các thị trường mua sắm trực tuyến khác, gồm cả Mỹ.

Việc giải quyết quy định này ở Indonesia sẽ là vấn đề then chốt với TikTok khi các chính phủ trên toàn thế giới đang đánh giá cách quốc gia lớn nhất Đông Nam Á hành động nhằm hạn chế sự hiện diện thương mại điện tử đang phát triển của gã khổng lồ truyền thông xã hội.

Các nhà bán lẻ trực tuyến truyền thống sẽ được hưởng lợi từ các hạn chế với TikTok Shop.

“Việc Indonesia có thể tách biệt hoạt động thương mại điện tử và truyền thông xã hội của TikTok tại có thể gây trở ngại cho việc chuyển đổi thêm nữa của 125 triệu người dùng hàng tháng (MAU) tại địa phương thành người mua sắm, điều này mang lại lợi ích cho Shopee của Sea. Giống như TikTok Shop, Shopee dựa vào lĩnh vực làm đẹp và chăm sóc cá nhân cho hầu hết doanh số bán hàng nội địa.

Tokopedia của GoTo, có 34 triệu MAU trong tháng 8 so với 138 triệu MAU của Shopee và 37 triệu MAU của Lazada thuộc sở hữu Alibaba, nên có khả năng tốt hơn để bảo vệ thị phần GMV (tổng giá trị giao dịch) tại Indonesia, nơi đã đóng góp 90% doanh số bán hàng của tập đoàn vào năm 2022”, Nathan Naidu, nhà phân tích tại Bloomberg Intelligence, nhận định.

Sơn Vân