'Tin giả' làm chấn động thị trường chứng khoán đã lan truyền thế nào?

Sáng 7/4 (giờ Mỹ), hàng loạt "tiêu đề" không rõ nguồn gốc về khả năng Mỹ sẽ "tạm hoãn thuế quan trong 90 ngày" bắt đầu lan truyền trên X, khiến nhà đầu tư dậy sóng trong hy vọng chính quyền Trump sẽ nới lỏng chính sách thuế.

Vấn đề là: tất cả đều là thông tin sai sự thật. Nhà Trắng bác bỏ tin đồn ngay sau khi nó bắt đầu được chia sẻ rộng rãi.

Những bài đăng sai sự thật này dường như bắt nguồn từ một cuộc phỏng vấn thực tế trên Fox News với Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett vào khoảng 8:30 sáng (giờ địa phương).

Khi được hỏi liệu Tổng thống Donald Trump có “xem xét tạm hoãn thuế quan 90 ngày” hay không, Hassett trả lời khá mơ hồ: “Tổng thống sẽ quyết định những gì tổng thống muốn quyết định”.

Theo phân tích của CNN, bài đăng đầu tiên trên X tuyên bố Hassett nói Trump sẽ cân nhắc tạm hoãn thuế 90 ngày xuất hiện lúc 10:11 sáng (giờ địa phương), từ tài khoản “Hammer Capital” với tên người dùng “yourfavorito” – một tài khoản chỉ có chưa tới 1.000 người theo dõi.

Chỉ một phút sau, vào lúc 10:12, phóng viên Vanessa Yurkevich của CNN, đã có mặt tại sàn Giao dịch Chứng khoán New York, cho biết tiếng reo hò đã vang lên khi các chỉ số chứng khoán - vốn đang phục hồi từ mức thấp đầu sáng - bất ngờ tăng vọt.

Tài khoản “Walter Bloomberg” - một cái tên dễ gây nhầm lẫn với hãng tin tài chính Bloomberg và có hơn 800.000 người theo dõi - tiếp tục sao chép nguyên văn tin đồn này và đăng lại lúc 10:13, kèm biểu tượng còi báo động, khiến độ lan tỏa càng nhanh chóng hơn.

Màn hình điện tử hiển thị thông tin tài chính trên sàn giao dịch chứng khoán New York ngày 7/4. Ảnh: Reuters.

Trên sóng CNBC, các dẫn chương trình dường như bối rối, tự hỏi điều gì đã gây ra sự đảo chiều bất ngờ này. David Faber và các đồng nghiệp tại CNBC liên tục đặt câu hỏi về “tiêu đề” này, lướt qua màn hình máy tính để tìm kiếm thông báo từ các hãng tin hoặc bất kỳ dấu hiệu nào lý giải biến động thị trường.

Đến 10:15 sáng, các dẫn chương trình CNBC bắt đầu đọc tin tức trực tiếp.

“Tôi nghĩ chúng ta có thể dùng tiêu đề này, có vẻ như Hassett đã nói ông Trump sẽ xem xét tạm hoãn thuế 90 ngày cho tất cả các nước trừ Trung Quốc”, dẫn chương trình Carl Quintanilla nói.

“Chúng tôi đang cố gắng xác minh chính xác nguồn tin này”, Faber vội bổ sung. Chưa đầy một phút sau, CNBC hiển thị “tiêu đề” đó trên màn hình.

Đến 10:19, Reuters cũng đưa tin về phát ngôn được cho là của Hassett, dẫn nguồn từ CNBC.

Nhưng ngay sau đó, cổ phiếu bắt đầu lao dốc khi Nhà Trắng chính thức bác bỏ tin đồn. Các phóng viên CNBC nhanh chóng cập nhật thông tin phủ nhận từ Nhà Trắng, còn Reuters chỉnh sửa bài viết và ra thông báo rút lại tin ban đầu vào 12:28 trưa, kèm lời xin lỗi vì sai sót.

Thực tế, cả hai tài khoản “Walter Bloomberg” và “Hammer Capital” đều không công khai danh tính thật. Cả hai đều có dấu tick xanh trên X - vốn trước đây là dấu hiệu xác minh danh tính, nhưng từ khi Elon Musk tiếp quản và biến nó thành dịch vụ trả phí, bất kỳ ai cũng có thể mua để được “xác minh” và tăng khả năng hiển thị bài đăng.

Khi thiệt hại tài chính đã xảy ra, “Walter Bloomberg” xóa bài đăng và tuyên bố họ thấy tin này từ Reuters trước. Trong khi đó, “Hammer Capital” khẳng định trên X rằng họ chỉ lặp lại tin từ Reuters và CNBC - dù thực tế Reuters chỉ đưa tin lúc 10:19 sáng, dẫn từ CNBC.

Người phát ngôn của CNBC giải thích: “Khi đang theo sát diễn biến thị trường theo thời gian thực, chúng tôi đã phát sóng thông tin chưa xác nhận qua một dòng chữ chạy. Các phóng viên của chúng tôi đã nhanh chóng đính chính trên sóng”.

“Hammer Capital” cũng phủ nhận việc tự tạo tiêu đề. “Để nói rõ ràng nhất có thể, các bàn giao dịch bắt đầu lan truyền tiêu đề này từ 10:09 sáng. Tôi chỉ lặp lại điều mà thị trường đang phản ứng, với 600 người theo dõi của mình. Đó là một cách hiểu sai từ cuộc phỏng vấn trên Fox News”, tài khoản này giải thích vào chiều 7/4.

Phương Linh