Tín hiệu tích cực từ cuộc điện đàm giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump

Mở ra hy vọng hòa bình cho cuộc xung đột tại Ukraine

Những tín hiệu tích cực đầu tiên xuất hiện khi ngay sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump kết thúc ngày 18-3, cả hai phía Nga và Mỹ đều lên tiếng bày tỏ tin tưởng kết quả của cuộc điện đàm sẽ giúp tiến gần hơn việc chấm dứt xung đột quân sự tại Ukraine, cuộc xung đột đẩy quan hệ giữa Nga với Mỹ cũng như giữa Matxcơva với phương Tây nói chung xuống đáy thấp nhất kể từ Chiến tranh Lạnh đến nay. Đây là cuộc điện đàm thứ hai giữa hai Tổng thống Mỹ - Nga trong vòng hơn một tháng qua và cũng là cuộc điện đàm có thời gian kỷ lục giữa nguyên thủ hai nước với thời gian 148 phút.

Cuộc điện đàm giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã phát đi những tín hiệu tích cực

Theo thông cáo của Điện Kremlin về kết quả điện đàm, hai nhà lãnh đạo Nga - Mỹ đã đạt được rất nhiều thỏa thuận tích cực. Tổng thống Valdimir Putin đã đồng ý với sáng kiến ngừng bắn 30 ngày vào hạ tầng năng lượng và lập tức ra lệnh cho quân đội ngay trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Mỹ. Và như một cử chỉ thể hiện thiện chí, ông Valdimir Putin đã thông báo với ông Donald Trump về một cuộc trao đổi tù binh lớn vào ngày 19-3 giữa Nga và Ukraine, đồng thời trao trả cho phía Ukraine 23 thương binh nặng.

Nhà lãnh đạo Nga cũng phản hồi mang tính xây dựng đối với ý tưởng của Tổng thống Donald Trump về việc thực hiện sáng kiến liên quan đến an toàn vận chuyển ở Biển Đen. Đây là tuyến đường xuất khẩu quan trọng đặc biệt không chỉ đối với Nga mà còn cho nông sản Ukraine. Sau khi khẳng định cam kết cơ bản đối với giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột, Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố sẵn sàng hợp tác với Mỹ để tìm hiểu kỹ lưỡng các cách thức khả thi nhằm đạt được một giải pháp toàn diện, bền vững và lâu dài. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Nga cũng một lần nữa khẳng định lại lập trường phải loại bỏ nguyên nhân gốc rễ của khủng hoảng và bảo đảm lợi ích hợp pháp của Nga trong lĩnh vực an ninh.

Tuy nhiên, Nga đã nêu ra một loạt chi tiết quan trọng xung quanh lệnh ngừng bắn tương lai, nhấn mạnh đến việc phải dừng tổng động viên cưỡng ép và tái vũ trang quân đội Ukraine. Nga chỉ ra những rủi ro nghiêm trọng liên quan đến tính chất không chấp nhận đàm phán của Kiev, chỉ ra những phá hỏng đàm phán và vi phạm thỏa thuận trước đó của Kiev. Tổng thống Nga nhấn mạnh điều kiện then chốt để ngăn chặn leo thang xung đột phải là chấm dứt hoàn toàn việc hỗ trợ quân sự nước ngoài và cung cấp thông tin tình báo cho Kiev.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng cho rằng, cuộc điện đàm với người đồng cấp Nga là “rất tốt đẹp và hiệu quả”, đồng thời cho biết hai bên đã thảo luận nhiều yếu tố của một thỏa thuận hòa bình. Theo ông Donald Trump, cả Tổng thống Nga và Tổng thống Ukraine đều muốn chấm dứt tình trạng xung đột và quá trình này hiện đang được triển khai toàn diện vì thế ông hy vọng các bên có thể đạt được mục tiêu chấm dứt xung đột.

Tại tuyên bố đưa ra sau cuộc điện đàm, Nhà Trắng cho biết hai Tổng thống Mỹ - Nga nhấn mạnh sự cần thiết của hòa bình và lệnh ngừng bắn và đều đồng ý rằng “xung đột cần kết thúc bằng một nền hòa bình lâu dài”. Theo đó, hai nguyên thủ quốc gia Mỹ và Nga đã nhất trí rằng, “tiến trình hòa bình sẽ bắt đầu bằng lệnh ngừng bắn đối với cơ sở hạ tầng năng lượng, cùng với các cuộc đàm phán kỹ thuật về việc thực hiện lệnh ngừng bắn trên Biển Đen, tiến tới lệnh ngừng bắn toàn diện và hòa bình vĩnh viễn”.

Gỡ “nút thắt” để cải thiện quan hệ Nga - Mỹ

Cho dù Tổng thống Vladimir Putin và Tổng thống Donald Trump chưa đạt được một thỏa thuận ngừng bắn toàn diện trong 30 ngày như Mỹ và Ukraine đã nhất trí cũng như đề xuất trước đó, song những kết quả của cuộc điện đàm giữa hai nguyên thủ quốc gia Nga - Mỹ cũng đạt được tiến triển tích cực, mở ra hy vọng giải quyết hòa bình cuộc xung đột tại Ukraine, đồng thời gỡ bỏ một trong những “nút thắt” quan trọng nhất để cải thiện quan hệ giữa Nga và Mỹ cũng như giữa Nga và phương Tây. Điều này có thể thấy qua việc hai Tổng thống Nga và Mỹ đã trao đổi về hàng loạt vấn đề liên quan bình thường hóa quan hệ hai nước cũng như ổn định, an ninh toàn cầu.

Theo Điện Kremlin, Tổng thống Vladimir Putin và Tổng thống Donald Trump trong cuộc điện đàm đã đề cập đến nhiều vấn đề khác trong chương trình nghị sự song phương cũng như quốc tế, gồm cả tình hình ở Trung Đông và khu vực Biển Đỏ. Hai bên cũng nhất trí nỗ lực chung nhằm ổn định tình hình ở khu vực khủng hoảng và thiết lập hợp tác về các vấn đề không phổ biến vũ khí hạt nhân và an ninh toàn cầu. Điều này được cho sẽ góp phần cải thiện bầu không khí chung trong quan hệ giữa Nga và Mỹ.

Nhà lãnh đạo hai bên cũng bày tỏ lợi ích chung trong bình thường hóa quan hệ song phương dựa trên trách nhiệm đặc biệt của Nga và Mỹ trong việc đảm bảo an ninh và ổn định trên thế giới. Trong bối cảnh này, nhiều lĩnh vực rộng mà hai nước có thể hợp tác đã được xem xét. Một số ý tưởng đã được thảo luận hướng tới phát triển hợp tác cùng có lợi trong lĩnh vực kinh tế và năng lượng.

Tín hiệu tích cực từ cuộc điện đàm lần thứ hai giữa Tổng thống Vladimir Putin và Tổng thống Donald Trump vì thế còn mở ra hy vọng về việc giảm căng thẳng, đối đấu chiến lược trên thế giới, đặc biệt là giữa các nước lớn. Qua đó, góp phần thúc đẩy hòa bình, ổn định và an ninh tại các điểm nóng cũng như trên toàn cầu.

Cuộc điện đàm giữa hai Tổng thống Mỹ và Nga đã nhận được những đánh giá tích cực tại hai cường quốc này cũng như trên thế giới. Người đứng đầu Ủy ban các vấn đề quốc tế của Duma quốc gia (Hạ viện) Nga, lãnh đạo đảng Dân chủ tự do Nga (LDPR) cho rằng, kết quả cuộc đối thoại giữa hai Tổng thống Nga và Mỹ được cả thế giới mong đợi và có thể trở thành lời mở đầu cho hòa bình. Theo ông Leonid Slutsky, với điều kiện then chốt được đưa ra để ngăn chặn leo thang, đường nét của một giải pháp hòa bình đã được phác thảo trong khuôn khổ của một cuộc đối thoại “tôn trọng lẫn nhau, nơi các bên lắng nghe nhau”.

Trong phản ứng đầu tiên, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nêu rõ, Ukraine sẵn sàng ủng hộ các đề xuất ngừng bắn vào cơ sở năng lượng được đưa ra trong cuộc điện đàm giữa hai Tổng thống Nga và Mỹ. Ông Volodymyr Zelensky cho rằng, mọi chi tiết thỏa thuận giữa các bên cần được công khai.

Các nhà lãnh đạo châu Âu đã bày tỏ hoan nghênh kết quả cuộc điện đàm, đánh giá tích cực “tiến triển” đã đạt được. Tuy nhiên, lãnh đạo châu Âu cũng lưu ý rằng tiến triển này cần dẫn đến “một nền hòa bình công bằng và lâu dài cho Ukraine”. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Olaf Scholz hoan nghênh việc ngừng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng, khẳng định đây có thể là “bước đầu tiên quan trọng” hướng tới một nền hòa bình công bằng và lâu dài cho Ukraine. Bước tiếp theo cần phải là “ngừng bắn hoàn toàn và càng nhanh càng tốt”.

Còn nhiều vấn đề cũng như cần chặng đường dài với rất nhiều khó khăn, thách thức phía trước để đi tới một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột quân sự tại Ukraine hay cải thiện, tiến tới bình thường hóa quan hệ giữa Mỹ và Nga. Thế nhưng, việc Mỹ và Nga duy trì kênh đối thoại, nhất là ở cấp nguyên thủ quốc gia - điều hoàn toàn vắng bóng trong nhiệm kỳ vừa qua của Tổng thống Joe Biden - là điều rất quan trọng để tìm kiếm giải pháp hòa bình cho cuộc khủng hoảng Ukraine cũng như “cài đặt” lại quan hệ Mỹ - Nga, mối quan hệ chi phối nhiều vấn đề toàn cầu hệ trọng.

HOÀNG HÀ