Tin thế giới 13/5: Nhà riêng Thủ tướng Anh bị phóng hỏa, Mỹ cân nhắc gỡ trừng phạt Syria, Trung Quốc-Campuchia tập trận Rồng Vàng

Đức là nền kinh tế duy nhất trong Nhóm G7 không ghi nhận tăng trưởng trong 2 năm qua và có thể tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn do tác động từ các biện pháp thuế quan cứng rắn của Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Nguồn: Sky News)

Châu Á-Thái Bình Dương

* Tân Thủ tướng Australia nhậm chức: Ngày 13/5, tại Tòa nhà Chính phủ ở thủ đô Canberra, dưới sự chủ trì của Toàn quyền Australia Sam Mostyn, ông Anthony Albanese tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng Australia nhiệm kỳ 2 sau khi giành chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử liên bang hôm 3/5.

Ông Anthony Albanese cũng trao Toàn quyền Sam Mostyn danh sách thành viên nội các mới. So với nhiệm kỳ trước, chính phủ mới có điều chỉnh nhỏ về nhân sự nhưng vẫn giữ các gương mặt trụ cột. Cụ thể, ông Richard Marles tiếp tục làm Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng; bà Penny Wong giữ vai trò Ngoại trưởng; bà Katy Gallagher phụ trách Bộ Tài chính và ông Don Farrell dẫn dắt Bộ Thương mại và Du lịch.

Theo kế hoạch, nội các mới sẽ tổ chức phiên họp toàn thể đầu tiên vào ngày 14/5. Ngoài ra, ông Albanese có kế hoạch thăm chính thức Indonesia trong tuần này, đánh dấu chuyến công du nước ngoài đầu tiên ngay sau khi bắt đầu nhiệm kỳ 2 và thể hiện sự coi trọng của Canberra với vai trò trung tâm của Jakarta tại khu vực. (ABC)

* Trung Quốc-Campuchia tập trận Rồng Vàng: Một tàu chiến đổ bộ của Trung Quốc đến căn cứ hải quân Ream của Campuchia vào ngày 12/5, trước thềm cuộc tập trận chung dự kiến bắt đầu trong tuần này.

Tàu đổ bộ Type 071 mang tên Trường Bạch Sơn do Chuẩn Đô đốc Lyu Guankun - Trợ lý Tham mưu trưởng liên quân tại Bộ Tư lệnh chiến khu miền Nam của quân đội Trung Quốc - chỉ huy, tham gia cuộc tập trận “Rồng Vàng” thường niên. Campuchia triển khai 1.331 binh sĩ, trong khi Trung Quốc cử 845 quân nhân cùng nhiều loại khí tài quân sự, bao gồm pháo, xe cối, xe bọc thép bánh cao su, xe chỉ huy C5, chó robot, trực thăng, tàu chiến, máy bay không người lái giám sát và chiến đấu, vũ khí hạng nhẹ và nhỏ, cũng như thiết bị y tế và thiết bị nổ.

Cuộc tập trận sẽ tổ chức tại trung tâm huấn luyện hiến binh ở tỉnh Kampong Chhnang, cùng các cuộc huấn luyện trên biển và trên không diễn ra tại tỉnh duyên hải Preah Sihanouk. Campuchia và Trung Quốc đã tiến hành cuộc tập trận chung đầu tiên vào năm 2016, sau đó tạm ngừng trong 3 năm do đại dịch Covid-19 và nối lại hoạt động vào năm 2023. (Cambodianess)

* Iran giữ tham vọng phát triển hạt nhân:Ngày 13/5, ông Mohammad Eslami, Giám đốc Tổ chức năng lượng nguyên tử Iran (AEOI), tuyên bố tiến bộ về công nghệ hạt nhân của nước này sẽ không bị cản bước, mặc dù Tehran đang phải đối mặt với các lệnh trừng phạt toàn diện.

Theo ông Eslami, Iran đang tích cực hợp tác trong lĩnh vực dược phẩm phóng xạ cùng với các quốc gia tiên tiến nhất thế giới, bất chấp việc bị áp đặt các lệnh trừng phạt toàn diện, bao gồm cả hoạt động vận chuyển dược phẩm phóng xạ.

Ngoài ra, các nhà khoa học Iran ra mắt công nghệ plasma lạnh là một thành tựu có giá trị phục vụ cho sức khỏe cộng đồng. Công nghệ hạt nhân không chỉ mang lại lợi ích cho ngành sản xuất điện mà còn đóng góp cho các lĩnh vực y tế và công nghiệp, đặc biệt là trong xạ trị, sản xuất dược phẩm phóng xạ và các công cụ đo lường công nghiệp. (IRNA)

Châu Âu

* Nhà riêng Thủ tướng Anh bị tấn công: Cảnh sát cứu hỏa London nhận tin báo cháy vào rạng sáng 12/5 tại nhà riêng của Thủ tướng Anh Keir Starmer trong khu Kentish Town. Đây là căn nhà bốn phòng ngủ, được ông Starmer cùng vợ mua vào năm 2004.

Sau khi ông Starmer đắc cử, gia đình ông dọn đến nhà công vụ dành cho Thủ tướng Anh tại số 10 Phố Downing từ tháng 7/2024, còn căn nhà ở khu Kentish Town được cho thuê. Cảnh sát cho biết vụ cháy không làm ai bị thương, nhưng khu vực cửa ra vào ngôi nhà bị hư hại. Giới chức London rạng sáng 13/5 bắt một nghi phạm 21 tuổi, nam giới, liên quan loạt vụ cháy với cáo buộc cố ý phóng hỏa đe dọa tính mạng người khác.

Căn nhà từng là mục tiêu của một số cuộc biểu tình. Năm ngoái, ba người bị bắt vì gây rối trước ngôi nhà, trong cuộc biểu tình ủng hộ Palestine. Hai vụ cháy khác cũng được ghi nhận có liên quan Thủ tướng Keir Starmer trong tuần qua, gồm một vụ cháy căn hộ ở khu Islington gần Kentish Town vào rạng sáng 11/5 và một vụ cháy ôtô vào rạng sáng 8/5 trên con phố gần đó. (Sky News)

* Ukraine thông qua thỏa thuận khoáng sản với Mỹ: Tổng thống Volodymyr Zelensky ngày 12/5 ký luật phê chuẩn thỏa thuận giữa Kiev và Washington về việc thành lập Quỹ Đầu tư tái thiết Mỹ-Ukraine, nhằm “đảm bảo nguồn lực, tài năng và năng lực chung giúp thúc đẩy sự phục hồi kinh tế của Ukraine”.

Ngày 8/5, Quốc hội Ukraine thông qua thỏa thuận này, theo đó quy định Mỹ có quyền ưu tiên tiếp cận các dự án đầu tư mới để khai thác tài nguyên thiên nhiên của Ukraine, bao gồm nhôm, than chì, dầu mỏ và khí đốt thiên nhiên.

Sau nhiều tuần Tổng thống Donald Trump gây sức ép buộc Kiev phải bồi hoàn cho Washington hàng tỷ USD viện trợ quân sự và kinh tế, ngày 30/4, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Phó Thủ tướng thứ nhất Ukraine Yulia Svyrydenko đã ký thỏa thuận trên.

Theo bà Svyrydenko, Kiev sẽ giữ toàn quyền sở hữu và kiểm soát đối với các nguồn tài nguyên của nước này. Thỏa thuận cũng “không bao gồm điều khoản nào liên quan đến bất kỳ nghĩa vụ nợ nào của Ukraine đối với Mỹ”. Việc thực thi thỏa thuận “cho phép cả hai nước mở rộng tiềm năng kinh tế thông qua hợp tác và đầu tư bình đẳng”. (Ukrinform)

* EU hoan nghênh năng lực quốc phòng của Đức: Bộ trưởng Tài chính Đức Lars Klingbeil ngày 12/5 cho rằng các cải cách kinh tế mà chính phủ mới đang triển khai sẽ giúp thúc đẩy tăng trưởng, qua đó mang lại tín hiệu tích cực cho toàn châu Âu.

Phát biểu với báo giới tại Brussels trước thềm cuộc họp các Bộ trưởng Tài chính Liên minh châu Âu (EU), ông Klingbeil đề cập những điều chỉnh trong chính sách quốc phòng của Berlin và lưu ý rằng các đối tác châu Âu đều hoan nghênh Đức đảm nhận vai trò quốc phòng lớn hơn.

Hồi tháng 3, Quốc hội Đức đã thông qua kế hoạch chi tiêu quy mô lớn, cho phép loại trừ các khoản đầu tư quốc phòng khỏi những quy định tài khóa về giới hạn vay nợ của chính phủ, kiểm soát thâm hụt ngân sách và nợ công. Đây là bước đi chiến lược nhằm giúp Đức phát triển quân sự, mở rộng quy mô và hiện đại hóa các năng lực quốc phòng cốt lõi. (DW)

Trung Đông-Châu Phi

* Mỹ cân nhắc gỡ trừng phạt Syria: Chính quyền lâm thời Syria ngày 12/5 bày tỏ hoan nghênh phát biểu của Tổng thống Mỹ Donald Trump về khả năng dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Damascus, gọi đây là bước đi đáng khích lệ hướng tới việc giảm bớt đau khổ cho người dân quốc gia Trung Đông này.

Trả lời báo giới trước thềm chuyến công du 3 nước Trung Đông hôm 12/5, Tổng thống Trump chia sẻ: “Chúng tôi có thể dỡ bỏ trừng phạt đối với Syria bởi chúng tôi muốn tạo điều kiện cho nước này có khởi đầu mới”.

Phản ứng trước thông tin trên, Syria khẳng định, các lệnh trừng phạt này, vốn áp dụng từ thời chính quyền cựu Tổng thống Bashar al-Assad, vẫn đang ảnh hưởng trực tiếp đến người dân Syria và cản trở nỗ lực phục hồi, tái thiết đất nước sau xung đột.

Hiện người dân Syria mong muốn được dỡ bỏ tất cả lệnh trừng phạt này nhằm hỗ trợ quá trình thiết lập hòa bình và thịnh vượng ở nước này cũng như toàn khu vực, đồng thời mở đường cho sự hợp tác quốc tế mang tính xây dựng, thúc đẩy sự ổn định và phát triển. (Ahram Online)

* Khủng hoảng nhân đạo sâu sắc tại CHDC Congo: Ngày 12/5, Liên hợp quốc cảnh báo, tình hình tại miền Đông CHDC Congo đang xấu đi nghiêm trọng, khi nhiều địa phương đang phải đối mặt đồng thời với giao tranh, dịch bệnh và lũ lụt chết người - những yếu tố đẩy khu vực này tới bờ vực của khủng hoảng nhân đạo sâu sắc.

Theo Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên hợp quốc (OCHA), mưa lớn kéo dài từ ngày 8 - 9/5 đã gây ra trận lũ bất ngờ tại lãnh thổ Fizi (tỉnh Nam Kivu), khiến hơn 60 người thiệt mạng, hàng chục người mất tích và hơn 150 ngôi nhà bị phá hủy.

OCHA cảnh báo mưa lớn có nguy cơ tiếp tục gây thêm thiệt hại, làm trầm trọng thêm tình trạng bất ổn vốn đã kéo dài do xung đột và dịch bệnh. Đáng lo ngại hơn, sự gia tăng nhanh chóng các ca bệnh tả gần đây đã làm dấy lên lo ngại về một cuộc khủng hoảng y tế công cộng lớn. (Reuters)

* Châu Phi củng cố vai trò trong thương mại toàn cầu: Ngày 12/5, Chủ tịch Ủy ban Liên minh châu Phi (AU) Mahmoud Ali Youssouf nêu rõ những ưu tiên chính của ban lãnh đạo mới trong cuộc họp báo chính thức đầu tiên của mình, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy hòa bình và an ninh, củng cố hội nhập lục địa và huy động các nguồn lực trong nước để hỗ trợ sự phát triển của châu Phi.

Trước các thách thức phức tạp về hòa bình và an ninh của châu Phi, ông Mahmoud Ali Youssouf đề cao vai trò của các sáng kiến đang diễn ra, hướng tới giải pháp lâu dài cho tình hình an ninh ở miền Đông CHDC Congo, hòa bình và ổn định ở Somalia, căng thẳng leo thang ở Nam Sudan, cũng như xung đột liên tục ở Sudan.

Ông kỳ vọng AU tận dụng cơ chế Nhóm G20 như một nền tảng quan trọng để thúc đẩy vai trò của châu lục này trong thương mại toàn cầu. Chủ tịch Ủy ban AU cho biết: "Chúng tôi thấy các quốc gia châu Phi có nhiều cơ hội để tăng mức thương mại nội khối, hiện ở mức khoảng 18%. Chúng tôi coi những thách thức mới nổi là những cơ hội mới". (African News)

Châu Mỹ-Mỹ Latinh

* Mỹ muốn 1.000 tỷ USD đầu tư từ Saudi Arabia: Ngày 13/5, Tổng thống Mỹ Donald Trump tới Saudi Arabia trong khuôn khổ chuyến thăm 4 ngày tới khu vực Vùng Vịnh. Chuyến thăm dự kiến tập trung nhiều vào các thỏa thuận kinh tế thay vì vấn đề an ninh khu vực cấp bách như chiến sự Gaza hay chương trình hạt nhân Iran.

Tại đây, Tổng thống Trump đã thăm Riyadh - nơi diễn ra Diễn đàn đầu tư Saudi-Mỹ, trước khi tới Qatar vào ngày 14/5 và UAE một ngày sau đó. Ông Trump không lên lịch dừng chân ở Israel, quyết định làm dấy lên hoài nghi về vị thế của Israel trong ưu tiên chính sách của Washington.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn đầu tư, Bộ trưởng Đầu tư Saudi Arabia Khalid al-Falih nhấn mạnh: "Trong khi năng lượng vẫn là nền tảng của quan hệ chúng ta, các cơ hội đầu tư và kinh doanh ở Vương quốc đã mở rộng và tăng lên gấp nhiều, rất nhiều lần. Kết quả là... khi người Saudi và người Mỹ hợp lực, những điều rất tốt đẹp xảy ra, và thường là những điều tuyệt vời xảy ra khi dự án liên doanh được thực hiện".

Tổng thống Trump hy vọng thu hút được hàng nghìn tỷ USD đầu tư từ các nhà sản xuất dầu mỏ vùng Vịnh. Saudi Arabia đã cam kết 600 tỷ USD nhưng ông Trump tuyên bố muốn 1.000 tỷ USD từ Vương quốc này. (CNN)

* Mỹ Latinh kiên quyết đấu tranh ma túy: Các nhà chức trách Mexico ngày 12/5 cho biết lực lượng chức năng nước này vừa thu giữ hơn 5 tấn ma túy, trong đó có hơn 3,3 tấn ma túy tổng hợp fentanyl và gần 77 kg cocaine của băng nhóm khét tiếng Jalisco New Generation Cartel (CJNG) tại thành phố biên giới Tijuana, bang Baja California.

Bộ An ninh và Bảo vệ Công dân (SSPC) triển khai chiến dịch phòng chống ma túy nói trên cùng với sự hợp tác của Bộ Quốc phòng, Hải quân, Văn phòng Tổng chưởng lý và Vệ binh Quốc gia Mexico. Lượng chất gây nghiện tịch thu có tổng trị giá gần 2,7 triệu USD. Ngoài ra, lực lượng chức năng còn thu giữ một số vũ khí và phương tiện của tổ chức tội phạm và đã bàn giao cho cơ quan công tố có thẩm quyền điều tra xét xử.

Trong một diễn biến khác liên quan, cùng ngày, các nhà chức trách Guatemala cho biết từ đầu năm tới nay, quốc gia Trung Mỹ đã thu giữ và phá hủy lượng lớn chất gây nghiện có tổng trị giá hơn 65 triệu USD của các tổ chức tội phạm buôn ma túy. (Mexican News)

Xuân Sơn