Tình yêu từ cái nhìn đầu tiên hay còn gọi là 'tình yêu sét đánh': Có thật hay không?

Tình yêu sét đánh chỉ là ham muốn và tình yêu đích thực sẽ đến sau.

Có rất nhiều điều đang diễn ra về mặt sinh lý có thể khiến giai đoạn đầu của sự lãng mạn giống như tình yêu — từ việc tạo ra một dòng hormone đến việc kích hoạt các vùng não tương ứng với các hành vi gây nghiện.

Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu lập luận rằng tình yêu sét đánh chỉ là ham muốn và tình yêu thực sự sẽ đến sau khi mối quan hệ đối tác đã được thiết lập.

Tình yêu hay ham muốn?

Vậy, tình yêu là gì? Có thể có nhiều định nghĩa khác nhau về tình yêu. Theo từ điển Merriam-Webster, tình yêu là “tình cảm mãnh liệt dành cho người khác phát sinh từ mối quan hệ họ hàng hoặc cá nhân”, trong khi một nhóm các nhà khoa học từ Đại học Rutgers, New Jersey, gợi ý rằng tình yêu có thể được chia thành ba loại: ham muốn, sự hấp dẫn và gắn bó.

Theo một đánh giá năm 2016 trên Tạp chí Nội tiết và Chuyển hóa Ấn Độ, sự hấp dẫn, ham muốn và sự gắn bó được kết nối và củng cố lẫn nhau. Tuy nhiên, chúng là các quá trình riêng biệt trong não, "mỗi quá trình được trung gian bởi các chất dẫn truyền thần kinh và mạch của riêng nó", các nhà nghiên cứu viết trong bài đánh giá.

Trong khi các hormone testosterone và estrogen, được điều khiển bởi hạch hạnh nhân - vùng não điều chỉnh cảm xúc - chịu trách nhiệm về ham muốn, thì sự hấp dẫn được xác định bởi các trung tâm căng thẳng và khen thưởng - nhân accumbens và não thất.

Các chất dẫn truyền thần kinh dopamine, noradrenaline và cortisol đều hoạt động khi một người cảm thấy bị thu hút bởi ai đó. Khi nói đến sự gắn bó, oxytocin và vasopressin chiếm ưu thế hơn.

Tiến sĩ Deborah Lee, chuyên gia về sức khỏe sinh sản và nhà văn y khoa của Dr Fox Online Pharmacy ở Anh, cho biết vì vậy sự hấp dẫn ban đầu đối với một ai đó có thể không phải là tình yêu. Bà chia sẻ: “Các nhà tâm lý học tranh luận rằng có thể trải nghiệm tình yêu đích thực khi bạn lần đầu tiên nhìn thấy một người khác. Điều này là do tình yêu phát triển theo thời gian khi bạn bắt đầu yêu tâm trí, giá trị và kỹ năng của người kia. Tình yêu đích thực không chỉ là sự hấp dẫn và đam mê tình dục."

Eric Ryden, bác sĩ tâm lý học lâm sàng và nhà trị liệu cặp đôi tại phòng khám Couples Therapy ở Anh, cho biết khi yêu từ cái nhìn đầu tiên, cảm giác đó có nhiều khả năng là ham muốn. Và những cảm giác say sưa đáng yêu đó không kéo dài.

TS Ryden cho biết them:"Ngoài ra, nếu một người đang tìm kiếm một đối tác lâu dài, tình yêu từ cái nhìn đầu tiên không phải là dấu hiệu cho thấy bạn đã tìm đúng người. Nó liên quan nhiều hơn đến sự hấp dẫn và ham muốn thể chất hơn một tình yêu lãng mạn kéo dài."

Eric Ryden là một bác sĩ tâm lý học lâm sàng và đã dành cả sự nghiệp của mình để học tập, nghiên cứu và thực hành những gì hiệu quả nhất cho liệu pháp cặp đôi. Ông là nhà tâm lý học tư vấn điều lệ của Hiệp hội Tâm lý Anh với mười năm kinh nghiệm làm việc cho Dịch vụ Y tế Quốc gia ở Vương quốc Anh và là một bác sĩ tư nhân.

Tình yêu là một hormone hỗn hợp?

Rất nhiều người coi tình yêu là một loại hỗn hợp hormone được tiết ra để mang lại cho hệ thần kinh của họ cảm giác sảng khoái và an toàn.

Ryden nói: “Tình yêu ảnh hưởng đến cả tâm trí và cơ thể theo những cách ấn tượng. Song song với hưng phấn và những suy nghĩ ám ảnh, có sự gia tăng tiết hormone hạnh phúc, chủ yếu là dopamine - liên quan đến phần thưởng và niềm vui - và oxytocin - đôi khi được gọi là hormone tình yêu vì nó có liên quan đến cảm giác ấm áp, tình yêu và sự tin tưởng.Như chúng ta đã thấy trước đó, những kích thích tố này có xu hướng cao hơn trong giai đoạn gắn bó, thay vì ham muốn hoặc hấp dẫn ban đầu.”

Yêu hay nghiện?

Giai đoạn đầu của tình yêu có thể trông giống như nghiện, Lee nói: “Các khu vực tương tự của não kích hoạt trong cả tình yêu sớm và nghiện cocaine. Khi một người yêu tập trung vào đối tác của họ, họ cảm thấy điên cuồng, trải qua tâm trạng thất thường cùng với những cơn hưng phấn, hành động một cách ám ảnh và/hoặc cưỡng bức, đang sống trong một thực tế méo mó và thường trở nên phụ thuộc vào người kia - theo cách tương tự như một người cư xử khi nghiện cocaine”.

Cảm giác này dịu đi khi mối quan hệ già đi và giai đoạn sau của tình yêu lãng mạn không còn bắt chước nghiện ma túy nữa, theo một nghiên cứu năm 2016 trên tạp chí Frontiers in Psychology

Trạng thái cảm xúc?

Theo một bài báo năm 2012 trên Tạp chí Khoa học thần kinh, ký ức có thể bị thay đổi khi mọi người nhớ lại chúng, thường bị ảnh hưởng bởi trạng thái cảm xúc của một người khi họ nhớ lại. Lần sau khi ai đó nhớ lại cùng ký ức đó, nó sẽ bị biến dạng nhiều hơn so với lần trước.

Do đó, nhận thức về đối tác của một người và cách ai đó có thể cảm nhận ban đầu về họ có thể bị bóp méo bởi cảm xúc hiện tại dành cho họ. Vì vậy, trong khi mọi người có thể nghĩ rằng đó là tình yêu từ cái nhìn đầu tiên, thì điều đó có thể không đúng.

Ngoài khả năng nhớ lại bị bóp méo, nhận thức của một người về đối tác của họ nói chung là theo hướng tích cực hoặc thiên vị, do một hiện tượng được gọi là "ảo tưởng tích cực".

Một nghiên cứu năm 2018 trên tạp chí Frontiers in Human Neuroscience gợi ý rằng, những cặp đôi hạnh phúc nhất là những cặp đôi nhìn nhau qua "lăng kính màu hồng", ít xung đột và nghi ngờ hơn và tăng sự hài lòng trong mối quan hệ.

Ảo tưởng tích cực cũng có thể đánh lừa mọi người nghĩ rằng họ đã yêu nhau ngay từ ngày đầu tiên, trong khi thực tế phải mất một thời gian dài hơn để đạt được điều đó.

Hà Thu

Theo Live Science