Tôm hùm bơm tạp chất, gian lận thương mại... hại sức khỏe

Mới đây, lãnh đạo Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Phú Yên xác nhận, đơn vị trực thuộc vừa phối hợp với Phòng Cảnh sát kinh tế - Công an tỉnh Phú Yên kiểm tra, phát hiện một chủ cơ sở kinh doanh thủy sản trực tiếp dùng bơm tiêm đưa tạp chất là thạch rau câu vào 45 kg tôm hùm đã chết để tiêu thụ ra thị trường.

Đây là cơ sở chuyên thu mua tôm hùm trên địa bàn thị xã Sông Cầu, do bà N.T.X làm chủ, nhưng không đăng ký thành lập hộ kinh doanh trong những trường hợp phải đăng ký theo quy định.

Theo Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Phú Yên, bơm tạp chất làm tăng trọng lượng và giữ cho tôm tươi là hành vi đánh lừa thị giác, lừa dối, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, cần phải được xử lý nghiêm.

Người đàn bà thực hiện bơm thạch rau câu vào tôm hùm - Ảnh Internet

PGS.TS Nguyễn Tử Cương, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản (Bộ Thủy sản) cho biết, điều rất đáng lên án là một số cơ sở bảo quản và chế biến thủy sản thiếu lương tâm vì mục đích kiếm lợi cá nhân đã bơm tạp chất, găm đinh, chì vào nguyên liệu thủy sản... không chỉ gây thiệt hại kinh tế cho những cơ sở làm ăn đúng đắn mà còn làm ảnh hưởng đến uy tín sản phẩm thủy sản Việt Nam trên thị trường thế giới.

Thực tế có rất nhiều mối nguy hóa học trong công đoạn bảo quản và chế biến hải sản nói chung và tôm nói riêng. Chẳng hạn, trong bảo quản thường sử dụng hóa chất cấm: Urê, hàn the, chloramphecicol...; Sử dụng hóa chất: sunfite, natri benzoate...;

Trong chế biến: Sử dụng phẩm màu công nghiệp, phụ gia, chất bảo quản không có trong danh mục được phép sử dụng; Lạm dụng polyphosphat (chất giữ nước trong sản phẩm hoặc tạo độ bóng) để gian lận khống lượng... Các chất độc hại này đều gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Theo các chuyên gia về công nghệ chế biến và bảo quản thủy sản cho biết, ngay từ giai đoạn con giống, tôm cá đã được “tắm” các loại hóa chất vượt mức cho phép, từ thức ăn đến thuốc chữa bệnh. Trong quá trình nuôi, chúng tiếp tục được “bồi bổ” bằng thuốc tăng trọng giúp lớn nhanh như thổi.

Con tôm khi đem bán, để tăng trọng lượng, gian thương thường bơm nước muối, bột rau câu. thậm chí là bơm glixerin - chất từ thủy phân chất béo, bột agar (bột rau câu) và một số hóa chất, tôm sẽ phình to, bóng mướt, tăng trọng hơn.

Theo ước tính của cơ quan chức năng, mỗi con tôm sau khi bơm tạp chất tăng trọng lượng 10 -15%. Vì thế, cứ 10kg tôm được bơm tạp chất bán ra thị trường cũng đồng nghĩa có 1 - 1,5kg tạp chất bên trong.

Đây là hành vi gian lận thương mại. Nhưng bên cạnh việc mất tiền oan, người tiêu dùng còn ăn phải tôm bẩn, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất vệ sinh an toàn thực phẩm.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên Giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết, việc bơm tạp chất vào tôm gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Mức độ ảnh hưởng sẽ phụ thuộc vào các phương thức cũng như loại tạp chất được đưa vào tôm, nhất là khi tạp chất là các hóa chất không có tên trong danh mục các phụ gia, chất hỗ trợ chế biến theo quy định hoặc không được sản xuất chuyên dụng để dùng trong thực phẩm.

Các chất được sử dụng để bơm, chích vào tôm thường là rau câu, tinh bột… hoặc có thể là hỗn hợp các chất trên hay tôm nhỏ, giá trị thấp xay nhuyễn. Các hợp chất này được pha với nước thành các dung dịch sệt để bơm, chích vào tôm.

Việc tôm bị bơm tạp chất không chỉ là hành vi gian lận thương mại mà còn gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Ăn tôm bơm tạp chất sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe - Ảnh minh họa (nguồn Internet)

Theo các chuyên gia, tôm khi bị bơm tạp chất (đặc biệt tạp chất dạng lỏng) là môi trường phù hợp cho nhiều loại vi khuẩn phát triển. Nếu ăn phải loại tôm này sẽ có nguy cơ ngộ độc, mắc các bệnh nguy hiểm như tả, tiêu chảy, thương hàn, rối loạn tiêu hóa.

Bên cạnh đó, nếu nguồn nước sử dụng để hòa tan tạp chất không đảm bảo vệ sinh thì tỷ lệ vi khuẩn sẽ càng tăng cao.

Đặc biệt, tôm tươi vốn rất giàu histidine, nhưng khi tôm chết mà chưa được chế biến ngay thì lượng axit amin histidine này sẽ bị vi khuẩn phân hủy thành chất histamine gây hại cho cơ thể con người. Tôm chết càng lâu, chất độc tích lũy trong tôm càng nhiều, ăn nhiều có thể xảy ra ngộ độc.

Do đó, việc tiêu thụ nhầm những con tôm đã chết được bơm thạch để "phù phép" tươi hơn, chắc chắn người tiêu dùng sẽ phải nhận nhiều "trái đắng" khó lường trước.

Các chuyên gia cho biết, nếu chỉ nhận biết qua màu sắc, người tiêu dùng gần như không thể phân biệt được tôm bơm tạp chất và tôm sạch. Người tiêu dùng nên để ý một số đặc điểm sau:

Phần đầu tôm: Tôm đã bị bơm tạp chất thường có phần đầu bị phù, thậm chí nhô hẳn lên so với thân. Nắp mang phồng, ngậm nước.

Phần thân: Tôm có tạp chất có phần vỏ bụng đốt một hoặc đốt 3 (tính từ đầu xuống đuôi) bị trương phồng, ngậm nước, sờ tay vào thấy nổi vẩy. Đốt thứ 3 bị giãn, thân tôm bị căng, thậm chí căng tròn mất tự nhiên.

Phần đuôi: Dấu hiệu tôm bị bơm tạp chất tại phần đuôi tương đối dễ nhận biết, đó là gai đuôi vểnh, cánh đuôi xòe.

Cách nhận biết tôm bơm tạp chất

Bóc vỏ đầu ức: Cầm tôm dốc đầu xuống dưới, dùng tay bóc vỏ đầu ức tôm để lộ ra phần thịt đầu. Dùng mũi dao nhọn khéo léo lật và gạt khối gạch (gan tụy) lên để lộ xoang đầu ức.

Quan sát tình trạng xoang đầu ức có đọng chất dịch khả nghi hay không. Nếu là tôm tự nhiên sẽ không có dịch.

Bóc vỏ thân tôm: Sau khi bóc vỏ thân tôm, cần chú ý quan sát vẻ bề ngoài của thân tôm, đặc biệt ở các đốt thịt thứ 3, 4 và 6 xem có biểu hiện của sự phù nề các đốt cơ hay không.

Ở những thân tôm bị bơm tạp chất, có thể thấy rõ các đốt cơ bị phù nề không tự nhiên. Đối với tôm bị bơm nhiều tạp chất, dùng kim châm vào vị trí bụng hay lưng đốt cơ bị phù nề và lấy tay nặn có thể thấy tạp chất đùn ra.

Thúy Nga