Tôn vinh công lao Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh

Đọc chúc văn trong Lễ kỷ niệm 1777 năm Ngày mất của Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh. Ảnh: TTXVN phát

Đây là sự kiện văn hóa lớn của tỉnh Thanh Hóa nhằm tôn vinh công lao của Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh, đồng thời giới thiệu, quảng bá giá trị văn hóa, kiến trúc tiêu biểu, độc đáo của Di tích lịch sử đền Bà Triệu cũng như tiềm năng du lịch của tỉnh với bạn bè trong nước và quốc tế.

Lễ hội đền Bà Triệu có các nghi thức truyền thống như: Lễ trình cáo, tế lễ, lễ yên vị, rước kiệu và dâng hương kính cáo anh linh Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh. Diễn ra trong các ngày từ 20 - 23/2 Âm lịch hằng năm, lễ hội là dịp để tưởng nhớ tới vị anh hùng Triệu Thị Hằng. Lễ hội được UBND tỉnh Thanh Hóa tổ chức với quy mô cấp tỉnh. Trong khuôn khổ lễ hội sẽ diễn ra nhiều hoạt động đặc sắc và trang trọng, như: Lễ mộc dục, tế lễ (rước kiệu, tế nữ quan), tế Phụng Nghinh, rước bóng, hội trận tại đình làng Phú Điền…

Bà Triệu (tên húy là Triệu Thị Trinh) sinh ngày 2/10/226 (năm Bính Ngọ) ở vùng núi Quan Yên, quận Cửu Chân (nay là huyện Yên Định, Thanh Hóa). Bà là người giỏi võ nghệ, có khí phách hiên ngang. Đất nước lúc đó bị giặc Đông Ngô chiếm đóng, dân chúng sống trong cảnh lầm than. Không cam chịu ách độ hộ tàn bạo của giặc Đông Ngô, dù còn nhỏ tuổi nhưng bà đã cùng anh trai Triệu Quốc Đạt tập trung lực lượng, dấy binh khởi nghĩa ở vùng núi Quan Yên, được nhân dân khắp nơi hưởng ứng. Cuộc khởi nghĩa đã giành được nhiều thắng lợi, làm chấn động Giao Châu, là nỗi khiếp sợ của giặc.

Toàn cảnh buổi lễ. Ảnh: TTXVN phát

Sau khi anh trai mất, bà được nghĩa quân tôn làm chủ tướng, tiếp tục lãnh đạo cuộc khởi nghĩa. Bà cùng tướng sỹ lập căn cứ tại núi Tùng ở thôn Bồ Điền (nay thuộc làng Phú Điền, xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc) để luyện tập và chống giặc. Trước sự lớn mạnh của nghĩa quân, năm Mậu Thìn (năm 248), triều Đông Ngô đã cử một đạo quân hùng mạnh gồm 8.000 quân sĩ và chiến thuyền yểm trợ tiến vào nước ta để đối phó với khởi nghĩa Bà Triệu. Sau nhiều tháng vây hãm với hơn 30 trận đánh lớn nhỏ nhưng giặc Ngô vẫn không đánh bại được nghĩa quân. Cuối cùng, quân Ngô đã dùng mưu kế thâm hiểm để đối phó. Để giữ khí tiết anh hùng, Bà Triệu đã tuẫn tiết trên đỉnh núi Tùng vào ngày 22/2/248 (năm Mậu Thìn) khi mới 23 tuổi...

Tưởng nhớ công ơn của Bà Triệu, nhân dân đã xây lăng mộ bà trên đỉnh núi Tùng, lập đền thờ và dựng một ngôi đình lớn ở giữa làng Phú Điền; đồng thời tôn bà làm Thần hoàng làng. Các triều Lý, Trần, Lê, Nguyễn đều cho tu sửa đền miếu, ban sắc phong và quy định tế lễ với nghi thức quốc lễ. Năm 1979, đền thờ và lăng mộ bà ở xã Triệu Lộc đã được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt cho Di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật Khu Di tích Bà Triệu. Năm 2022, Lễ hội đền Bà Triệu đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thuộc loại hình lễ hội truyền thống... Lễ hội đã vượt ra ngoài khuôn khổ một làng (làng Phú Điền, xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc) để trở thành một lễ hội lớn và quan trọng bậc nhất xứ Thanh.

Việt Hoàng - Hoa Mai (TTXVN)