Tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống, khơi dậy khát vọng tương lai

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến tại Lễ khai mạc. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Cùng dự có đồng chí Đỗ Văn Chiến, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy Quốc hội, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội; lãnh đạo các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương.

Mở đầu Lễ khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các đồng chí lãnh đạo, các đại biểu đã dành một phút mặc niệm các nạn nhân bị thiệt mạng do thiên tai, mưa lũ ở khu vực miền trung.

Phát biểu ý kiến tại buổi lễ, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, chúng ta dành những tình cảm chân thành, quý mến, những hành động thiết thực từ Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam đến đồng bào miền trung ruột thịt đang bị thảm họa thiên tai với tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc, "tình đồng chí, nghĩa đồng bào" ấm áp, không để ai bị bỏ lại phía sau. Sự kiện này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, diễn ra trong không khí cả nước đang hướng tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng - một mốc son trong hành trình đổi mới và phát triển của đất nước; đồng thời thiết thực chào mừng kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam - Ngày truyền thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (18/11/1930-18/11/2025) và Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11).

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đồng chí lãnh đạo, các đại biểu tham dự Lễ khai mạc. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Đây cũng là dịp để chúng ta cùng nhau tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống, thống nhất trong đa dạng của 54 dân tộc anh em; ôn lại làm sâu sắc hơn truyền thống, di sản văn hóa tri ân quá khứ được các thế hệ cha ông trao truyền, tôn vinh hiện tại và khơi dậy khát vọng cho tương lai. Đây cũng là diễn đàn ý nghĩa để các dân tộc gặp gỡ, giao lưu, học hỏi lẫn nhau, cùng xây dựng đời sống văn hóa mới, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc - một điểm tựa vững chắc của dân tộc chúng ta mỗi khi gặp khó khăn, thách thức.

Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng phát biểu ý kiến khai mạc. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Trong đó, Ngày hội Văn hóa dân tộc Mường lần thứ II là một điểm nhấn đặc biệt, góp phần giới thiệu một cách sống động, đầy đủ về bản sắc của văn hóa dân tộc Mường - Một trong những dân tộc có nền văn hóa, giàu bản sắc, với phong phú đã để lại những tác phẩm có giá trị tinh hoa như Sử thi “Đẻ đất đẻ nước” hùng tráng, các môn nghệ thuật độc đáo như chiêng Mường độc đáo, những làn điệu dân ca sâu lắng, những bộ trang phục rực rỡ, những món ẩm thực đậm đà bản đặc sắc dân tộc Mường… Tất cả tạo nên một bức tranh sống động về tâm hồn, trí tuệ và sức sáng tạo của dân tộc Mường anh em.

Đông đảo khán giả trực tiếp tham dự Lễ khai mạc. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ thiên tài, người thầy vĩ đại của cách mạng Việt Nam, Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, đã căn dặn “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”. Theo đó, Đảng, Nhà nước Việt Nam xác định văn hóa chính là sức mạnh nội sinh của dân tộc ta, là nền tảng tinh thần của nhân dân; “Văn hóa còn thì dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất”; văn hóa có tính khoa học, tính đại chúng và tính dân tộc sâu sắc; văn hóa phải văn minh, hiện đại, thực sự trở thành động lực, nguồn lực quan trọng thúc đẩy phát triển đất nước, đồng thời là sức mạnh mềm nâng cao vị thế quốc gia, dân tộc chúng ta trên trường quốc tế. Đảng và Nhà nước ta luôn xác định: Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển bền vững đất nước. Nhờ đó, công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa các dân tộc đã đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Đỗ Văn Chiến chứng kiến các cơ quan, đơn vị, tập đoàn, doanh nghiệp, cá nhân trao tiền ủng hộ đồng bào miền trung khắc phục hậu quả thiên tai, mưa lũ. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Trong những thành tựu ấy, Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam đã trở thành một biểu tượng sống động. Từ một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, sau hơn 15 năm xây dựng và phát triển, Làng Văn hóa đã thực sự trở thành “Ngôi nhà chung” của 54 dân tộc anh em; nơi hội tụ, trình diễn, trao truyền và lan tỏa những giá trị văn hóa đặc sắc của 54 dân tộc anh em; nơi du khách trong và ngoài nước được trải nghiệm, cảm nhận hơi thở của sâu sắc văn hóa Việt Nam “thống nhất trong đa dạng”.

Nhân dịp này, Thủ tướng cũng đặc biệt biểu dương vai trò của đội ngũ nghệ nhân, người có uy tín trong cộng đồng và đồng bào các dân tộc, những “báu vật nhân văn sống” đang ngày đêm gìn giữ ngọn lửa văn hóa dân tộc. Do đó, việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa không chỉ là trách nhiệm lịch sử mà còn là cách để chúng ta tôn vinh quá khứ, giáo dục thế hệ trẻ và xây dựng tương lai bền vững cho dân tộc Việt Nam. Chúng ta phải hành động quyết liệt hơn nữa, mạnh mẽ hơn nữa, kết hợp sức mạnh nội sinh của dân tộc với sức mạnh thời đại, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo để, vượt qua những thách thức này.

Tiết mục trống hội đặc sắc được biểu diễn tại Lễ khai mạc. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Để công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa các dân tộc đạt hiệu quả cao hơn trong thời gian tới, Thủ tướng đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các cấp, các ngành, các địa phương tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc, hiệu quả Nghị quyết của Đảng về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam, coi việc bảo tồn và phát huy văn hóa các dân tộc là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài và là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị. Các cấp ủy Đảng, chính quyền cần đưa nội dung này vào chương trình hành động cụ thể, bảo đảm sự lãnh đạo chặt chẽ và sự tham gia rộng rãi của nhân dân.

Hai là, hoàn thiện thể chế, chính sách, ban hành cơ chế hỗ trợ nghệ nhân, làng nghề, doanh nghiệp văn hóa, phát triển sản phẩm văn hóa, du lịch dựa trên các di sản văn hóa, lịch sử; ưu tiên huy động các nguồn lực cho bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc và phát triển hạ tầng văn hóa, nhất là các chương trình, dự án bảo tồn văn hóa, những di sản đang có nguy cơ mai một.. Chính phủ sẽ tiếp tục đẩy mạnh phân cấp phân quyền, tăng cường giám sát, và khuyến khích hợp tác công, tư để huy động mọi nguồn lực cho văn hóa.

Ba là, đầu tư nguồn lực hợp lý và hiệu quả cho các chương trình, dự án bảo tồn văn hóa, đặc biệt là những di sản đang có nguy cơ mai một. Gắn kết chặt chẽ công tác bảo tồn với phát triển du lịch bền vững và xóa đói giảm nghèo, để văn hóa thực sự trở thành tài sản, mang lại lợi ích kinh tế cho chính chúng ta, cho mỗi người dân, cho Tổ quốc Việt Nam. Cần xây dựng sản phẩm du lịch văn hóa có bản sắc, thân thiện với môi trường, bảo đảm lợi ích cho cộng đồng địa phương; hỗ trợ nghệ nhân trong việc truyền nghề cho thế hệ trẻ; ứng dụng công nghệ số để quảng bá di sản, xây dựng mô hình du lịch cộng đồng giúp người dân vùng sâu, vùng xa, dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo được tham gia và hưởng lợi.

Bốn là, quan tâm xây dựng phát triển đời sống thiết chế văn hóa cơ sở, nhất là tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, bảo đảm sự lan tỏa và công bằng trong hưởng thụ văn hóa. Tăng cường tuyên truyền, giáo dục về giá trị của tình đại đoàn kết toàn dân tộc trong thế hệ trẻ; đưa di sản văn hóa vào hệ thống giáo dục, sinh hoạt cộng đồng. Các cơ quan báo chí, mạng xã hội cần đẩy mạnh tuyên truyền, giới thiệu các chương trình giáo dục, phim tài liệu, triển lãm để các thế hệ trẻ hiểu và tự hào hơn nữa về bản sắc các dân tộc Việt Nam.

Năm là, phát huy vai trò của Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam như một trung tâm văn hóa tầm quốc gia và quốc tế, nơi thường xuyên tổ chức các hoạt động giao lưu, trao đổi và trình diễn văn hóa đặc sắc của các dân tộc. Làng Văn hóa cần tiếp tục được đầu tư đồng bộ về hạ tầng, phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa bền vững và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá; Đồng thời, Làng cần tiếp tục tổ chức hiệu quả, phát huy không gian bảo tồn văn hóa của 54 dân tộc; tăng cường đón tiếp nghệ nhân, đồng bào các dân tộc về hoạt động hàng ngày, mở rộng các chương trình trải nghiệm, giáo dục văn hóa dành cho cộng đồng, học sinh, sinh viên, cho tất cả mọi người và bạn bè quốc tế.

Thủ tướng nhấn mạnh, cách đây hơn 83 năm (1942), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn nhân dân ta: “Dân ta xin nhớ chữ đồng: Đồng tình, đồng sức, đồng lòng, đồng minh”. Đó là lời nhắc nhở toàn thể dân tộc Việt Nam về nhiệm vụ giữ gìn và phát huy tinh thần, sức mạnh đại đoàn kết và trách nhiệm với toàn dân tộc trong lịch sử đấu tranh bảo vệ và xây dựng đất nước.

Ngày hôm nay, chúng ta hãy cùng tiếp tục để giá trị ấy dẫn đường cho mọi quyết sách, mọi hành động nhằm xây dựng một nước Việt Nam giàu mạnh, đoàn kết, nhân văn, sáng tạo và bền vững. Hãy để Tuần “Đại đoàn kết dân tộc - Di sản văn hóa Việt Nam” trở thành sự kiện lan tỏa tinh thần gắn bó, khơi dậy ý thức bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc, để văn hóa tiếp tục soi đường, để sức mạnh đại đoàn kết tiếp tục dẫn lối và để thế hệ hôm nay và mai sau sẽ vững vàng tiếp bước cha anh, viết tiếp những trang sử vẻ vang của dân tộc Việt Nam anh hùng, của nhân dân Việt Nam anh hùng, để chúng ta vững vàng tiến bước lên chủ nghĩa xã hội.

Chúng ta cần huy động sức mạnh toàn dân, nhà nước, mặt trận, các tổ chức chính trị xã hội, cộng đồng doanh nghiệp và từng gia đình để hiện thực hóa mục tiêu: văn hóa là nền tảng, con người là trung tâm, đoàn kết là sức mạnh. Đến năm 2030, chúng ta hướng tới xây dựng một nền văn hóa toàn diện, di sản được bảo tồn, du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và đại đoàn kết toàn dân tộc được củng cố vững chắc, góp phần thực hiện hai mục tiêu: đến năm 2030 là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 là nước phát triển, thu nhập cao.

Thủ tướng tin tưởng chắc chắn thành công của Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam” và Ngày hội Văn hóa dân tộc Mường lần thứ II, năm 2025 sẽ thể hiện tinh thần “mỗi người dân là một đại sứ văn hóa” và khẳng định ý chí vươn lên, chung tay xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc của đồng bào các dân tộc, góp phần làm giàu truyền thống lịch sử. Thủ tướng cũng kêu gọi chung sức chung lòng, đồng cam cộng khổ, chia sẻ với đồng bào miền trung.

* Tại lễ khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Đỗ Văn Chiến đã chứng kiến các tập đoàn, doanh nghiệp, cơ quan, tập thể, cá nhân ủng hộ 540,5 tỷ đồng hỗ trợ đồng bào các tỉnh miền trung khắc phục hậu quả thiên tai, mưa lũ thông qua Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Ban Tổ chức cũng kêu gọi các đại biểu, khán giả cùng quét mã QR Code để chung tay giúp đỡ đồng bào miền trung.

Lễ khai mạc cũng diễn ra Chương trình nghệ thuật đặc biệt “Đoàn kết một lòng - Hướng về miền trung”

Hà Thanh Giang