Tổng Bí thư: Sáp nhập tỉnh không được có tư tưởng 'quyền anh, quyền tôi'

Sáng 16-4, phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ 11 khóa XIII, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh cả nước đang cùng lúc triển khai một khối lượng công việc rất lớn, phạm vi rộng, thời gian ngắn và chất lượng cao. "Thậm chí, nhiều việc chưa có tiền lệ”- Tổng Bí thư nói.

Ổn định sớm để phát triển

Tại hội nghị, Tổng Bí thư nêu ba yêu cầu chung, theo đó, ông lưu ý cần xác định quyết tâm chính trị cao nhất trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 11, xác định đây là một cuộc cách mạng về sắp xếp bộ máy tổ chức, sắp xếp đơn vị hành chính và cải cách, đổi mới để phát triển đất nước.

“Phải triển khai quyết liệt các công việc trên tinh thần đúng vai, thuộc bài, phối hợp đồng bộ, nhịp nhàng, chặt chẽ từ Trung ương đến địa phương và giữa các địa phương với nhau. Không được có tư tưởng quyền anh, quyền tôi, địa phương này, địa phương kia. Tất cả vì lợi ích chung của đất nước, vì nhân dân”- Tổng Bí thư nói.

Yêu cầu thứ hai được Tổng Bí thư nhắc đến là triển khai các công việc trên tinh thần "vừa chạy vừa xếp hàng” nhưng phải thận trọng, chắc chắn, bài bản, không nóng vội, chủ quan.

Tổng Bí thư cũng lưu ý cần có thứ tự ưu tiên, làm việc nào chắc việc đó, làm việc này phải tính đến việc khác có liên quan và phải thực hiện đúng các quy trình, thủ tục theo quy định; không làm tắt, làm ẩu, làm qua loa, đại khái.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị. Ảnh: TTXVN

Đặc biệt, ông yêu cầu các công việc phải hoàn thành đúng tiến độ, nhất là các mốc thời gian quan trọng, như trước 30-6 hoàn thành sửa đổi Hiến pháp và pháp luật có liên quan; bắt đầu kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã mới đi vào hoạt động từ 1-7 theo lộ trình chuyển tiếp và hoàn thành toàn bộ trước 15-8; hoàn thành sáp nhập các tỉnh trước 1-9.

Cùng với đó, hoàn thành Đại hội đảng tại cấp xã trước 31-8, cấp tỉnh trước 31-10; Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng vào đầu quý I-2026; bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp vào tháng 3-2026….

Tổng Bí thư khuyến khích các đơn vị hoàn thành sớm công việc với tinh thần "ổn định sớm để phát triển”.

Yêu cầu thứ ba, Tổng Bí thư nhấn mạnh việc tăng cường thông tin, tuyên truyền, tạo sự đồng thuận trong xã hội, phát huy đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân, tôn trọng, lắng nghe và lấy ý kiến nhân dân với những nội dung liên quan đến sửa đổi, bổ sung Hiến pháp, sáp nhập các tỉnh, các xã…

“Đất nước là quê hương”

Ngoài ra, Tổng Bí thư cũng đề cập tới bốn vấn đề cần lưu ý, mà trước hết, ông nhắc đến việc thực hiện chủ trương sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính và xây dựng chính quyền địa phương hai cấp.

Theo Tổng Bí thư, đây là chủ trương xuất phát từ tầm nhìn chiến lược phát triển đất nước lâu dài, ít nhất là trong 100 năm tới.

Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã thảo luận đánh giá kỹ lưỡng, cân nhắc nhiều mặt để đi đến thống nhất cao về thực hiện chủ trương này, với nguyên tắc, tiêu chí sáp nhập tỉnh, xác định tên gọi và địa điểm đặt trung tâm chính trị - hành chính cấp tỉnh sau sắp xếp; các tiêu chí, tiêu chuẩn và định hướng sắp xếp cấp xã như đã thông báo.

Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng mỗi chúng ta phải vượt qua những tâm lý, tâm trạng vùng miền để hướng tới tư duy, tầm nhìn rộng lớn hơn - “Đất nước là quê hương”. Ảnh: VGP

Tổng Bí thư cho rằng khi triển khai chủ trương này sẽ tác động nhất định đến tâm tư, tình cảm của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Đây là điều dễ hiểu bởi mỗi con người Việt Nam đều in sâu trong ký ức những hình ảnh về quê quán, nơi chôn rau cắt rốn của mình.

Tuy nhiên, trước yêu cầu phát triển mới của đất nước, theo Tổng Bí thư, chúng ta phải thay đổi về tư duy, tầm nhìn; thống nhất về nhận thức, tư tưởng; phải vượt lên chính mình, hy sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích chung của đất nước; vượt qua những băn khoăn, lo lắng, tâm lý, thói quen bình thường; vượt qua những tâm lý, tâm trạng vùng miền để hướng tới tư duy, tầm nhìn rộng lớn hơn - “Đất nước là quê hương”.

Tổng Bí thư nhấn mạnh tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị, sáp nhập tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập xã không chỉ đơn thuần là điều chỉnh tổ chức bộ máy, địa giới hành chính mà còn là vấn đề điều chỉnh không gian kinh tế, điều chỉnh sự phân công, phân cấp, phân bổ nguồn lực cho phát triển.

“Đây là cơ hội để chúng ta sàng lọc, sắp xếp, xây dựng đội ngũ cán bộ thực sự đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới” - Tổng Bí thư nói.

Tổng Bí thư cũng yêu cầu đồng thời quán triệt tinh thần quyết liệt, khẩn trương, "vừa chạy vừa xếp hàng", "không được để gián đoạn công việc", "bộ máy mới phải tốt hơn, hiệu quả hơn bộ máy cũ”, lộ trình thực hiện phải bài bản, khoa học và phải bảo đảm tầm nhìn xa ít nhất 100 năm…

Trong thực hiện mục tiêu giảm khoảng 60-70% số lượng đơn vị hành chính cấp xã, Tổng Bí thư nhấn mạnh cần khắc phục cả hai khuynh hướng.

Một là sáp nhập các xã, phường quá rộng như một “cấp huyện thu nhỏ”, dẫn đến không quán xuyến được địa bàn, không chủ động phục vụ được nhân dân.

Hai là sáp nhập các xã, phường quá nhỏ, dẫn đến hạn chế về không gian, dư địa phát triển, đầu mối nhiều hơn dẫn đến cồng kềnh, kém hiệu quả.

Tổng Bí thư một lần nữa yêu cầu thực hiện nhất quán nguyên tắc "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm", đẩy mạnh phân quyền từ Trung ương về cấp tỉnh.

Ngoài ra, Tổng Bí thư lưu ý chính quyền đặc khu (hải đảo) cần trao nhiều quyền tự chủ, đảm bảo linh hoạt, chủ động ứng phó khi có sự kiện, tình huống đột xuất, bất ngờ xảy ra nhằm bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia.

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: VGP

Tự nguyện đứng về phía sau cũng là hành động bản lĩnh, đáng tự hào

Trong phát biểu của mình, Tổng Bí thư Tô Lâm cũng dành thời gian lưu ý về công tác cán bộ. Ông cho biết diện cán bộ thuộc phạm vi tác động, ảnh hưởng trong đợt sắp xếp này rất lớn.

Theo Tổng Bí thư, chủ trương chung là trước mắt cơ bản bố trí biên chế cán bộ, công chức, viên chức các cấp như hiện có để đảm bảo ổn định. Sau khi bộ máy mới đi vào hoạt động sẽ chỉ đạo rà soát, hoàn thiện vị trí việc làm, xác định biên chế của từng cấp trong tổng thể biên chế chung của cả hệ thống chính trị.

Tổng Bí thư lưu ý phải hết sức công tâm, khách quan trong bố trí cán bộ; không để xảy ra tình trạng mất đoàn kết, lợi ích nhóm, chạy chức chạy quyền, cục bộ, bè phái, tham nhũng, lãng phí trong sắp xếp cán bộ, sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính các cấp.

Đặc biệt, ông yêu cầu cần làm tốt công tác lựa chọn, bố trí lãnh đạo, nhất là người đứng đầu các cơ quan cấp tỉnh, cấp xã sau khi sáp nhập. “Công tác nhân sự đã rất quan trọng, nay lại càng quan trọng hơn trước yêu cầu mới. Tiêu chí đầu tiên để bố trí cán bộ là vì yêu cầu công việc, sau đó mới đến các tiêu chí khác” - Tổng Bí thư nhắc lại.

Ông nhấn mạnh nhân sự lãnh đạo các cấp và nhân sự Đại hội XIV phải hội tụ "đủ đức - đủ tài - đủ tâm - đủ tầm - đủ sức - đủ nhiệt huyết cách mạng” để gánh vác trọng trách lịch sử của đất nước.

Nhấn mạnh tình hình hiện nay không có chỗ cho những cán bộ cơ hội, bon chen, trung bình chủ nghĩa, lừng chừng, ngại đổi mới, thu vén cá nhân, Tổng Bí thư nói: “Những ai thấy mình không đáp ứng yêu cầu thì tự nguyện rút lui, nhường chỗ cho người xứng đáng hơn. Tự nguyện đứng về phía sau vì sự nghiệp phát triển cũng là hành động bản lĩnh, dũng cảm, đáng tự hào, đáng được khen ngợi”.

“Thế giới đã đi rất nhanh, đi quá xa rồi”

Một vấn đề khác được Tổng Bí thư lưu ý là về dự thảo văn kiện đại hội Đảng các cấp.

Tổng Bí thư cho biết dự thảo văn kiện trình Đại hội Đảng XIV đã được Hội nghị Trung ương 11 bổ sung nhiều nội dung quan trọng, với những vấn đề cốt lõi như Thủ tướng đã trình bày.

Ông nhắc lại việc “xác lập mô hình tăng trưởng mới”; "xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới", “đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”; phát triển kinh tế tư nhân là “một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia”...

Theo Tổng Bí thư, Đại hội Đảng các cấp và Đại hội XIV của Đảng diễn ra trong bối cảnh đặc thù, khi chúng ta cùng lúc thực hiện nhiều công việc lớn mang tính cách mạng “vừa sắp xếp, tinh gọn về tổ chức bộ máy, vừa sắp xếp lại đơn vị hành chính, vừa tăng tốc, bứt phá phát triển kinh tế, vừa tổ chức Đại hội”.

Chia sẻ thêm về việc này, Tổng Bí thư cho biết tới đây Trung ương sẽ bàn nhiều về mô hình tăng trưởng mới ở Việt Nam, vì “thế giới đã đi rất nhanh, đi quá xa rồi”.

Dẫn chứng, ông nhắc đến việc trên thế giới đã hình thành những “nhà máy không đèn”, “kho hàng không đèn”, “nhà xưởng không đèn”, “cảng không đèn”.

“Họ không cần ánh sáng, làm việc tự động bằng robot, điều hành qua mạng và làm việc suốt ngày đêm. Con người chúng ta chỉ làm mỗi ngày một ca nhưng họ làm 3 ca, như vậy năng suất đã gấp 3 lần mình rồi. Với sức tăng trưởng đó, của cải xã hội họ tạo ra nhiều, nếu ta không đổi mới, ta sẽ thua” - Tổng Bí thư nói.

Định hướng xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, Tổng Bí thư nhấn mạnh đây là tầm nhìn của chúng ta để chuẩn bị cho nguồn nhân lực có trí tuệ, chất lượng cao trong tương lai.

Bên cạnh vấn đề nhân sự, Tổng Bí thư yêu cầu cần tập trung thật tốt cho việc chuẩn bị các văn kiện Đại hội Đảng. Ông nhận xét một số nơi đang có biểu hiện xem nhẹ vấn đề này.

Tổng Bí thư yêu cầu các tỉnh ủy, thành ủy tập trung lãnh đạo tổ chức thảo luận thật kỹ lưỡng, sâu sắc, hiệu quả các quan điểm, mục tiêu, chủ trương, định hướng lớn nêu tại dự thảo các văn kiện Đại hội XIV của Đảng.

Cùng với đó, khẩn trương xây dựng, hoàn thiện dự thảo văn kiện của cấp mình, phải hoàn thành dự thảo trước ngày 30-6 (bao gồm cả đối với các tỉnh sau khi sáp nhập).

“Mặc dù chưa sáp nhập chính thức nhưng các đồng chí đã phải tư duy, suy nghĩ để vạch ra đường lối phát triển của tỉnh mới thành lập, xã mới thành lập dựa trên cơ sở không gian, dư địa và nguồn lực mới” - Tổng Bí thư cho rằng đây là công việc rất quan trọng cần sự đầu tư trí tuệ, công sức và sự phối hợp chặt chẽ của các địa phương với nhau để thực hiện tốt công việc này.

ĐỨC MINH- NGUYÊN THẢO