Tổng thống Daniel Chapo - Nhà lãnh đạo mới của Mozambique

Nhà lãnh đạo trẻ đầy tham vọng

Ông Daniel Chapo, sinh năm 1977, xuất thân từ một gia đình trung lưu và lớn lên trong bối cảnh đất nước Mozambique đang trải qua nhiều biến động. Ông gia nhập đảng Frelimo từ khi còn rất trẻ và nhanh chóng thăng tiến nhờ vào năng lực và sự tận tụy của mình. Ông được coi là nhà lãnh đạo thế hệ mới khi không thuộc thế hệ đã trực tiếp cầm súng chiến đấu trong cuộc đấu tranh giành độc lập vào năm 1975 của đất nước mình. Ông đại diện cho một thế hệ lãnh đạo mới được học hành đầy đủ và tiếp cận với thế giới cởi mở hơn so với các tiền bối của mình.

Ông Chapo đã có một chiến dịch tranh cử ấn tượng nhờ sự ủng hộ của Frelimo.

Ông từng theo học tại Đại học Eduardo Mondlane, nơi ông đã tốt nghiệp cử nhân kinh tế. Sau đó, ông tiếp tục hoàn thành chương trình thạc sĩ quản trị kinh doanh tại Đại học Harvard, Mỹ. Trước khi trở thành tổng thống, ông Chapo đã đảm nhận nhiều vị trí quan trọng trong chính phủ, bao gồm Bộ trưởng Bộ Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương. Kinh nghiệm ở những vị trí quan trọng trong lĩnh vực tài chính này đã giúp ông hiểu rõ các vấn đề kinh tế và tài chính của đất nước, cũng như cách thức để điều hành và cải thiện chúng.

Ông Daniel Chapo được đánh giá là một nhà lãnh đạo quyết đoán và có tầm nhìn xa. Ông nổi tiếng với khả năng giải quyết các vấn đề phức tạp và đưa ra các quyết định chiến lược kịp thời. Ông Chapo cũng là một người kiên định và có tinh thần trách nhiệm cao, luôn đặt lợi ích của quốc gia lên trên hết. Một điểm mạnh khác của ông là khả năng giao tiếp và kết nối với người dân. Ông thường xuyên tổ chức các buổi gặp gỡ, lắng nghe ý kiến của cử tri và cam kết giải quyết các vấn đề họ quan tâm. Sự gần gũi và thân thiện này giúp ông giành được sự ủng hộ mạnh mẽ từ người dân.

Tình hình an ninh ở phía Bắc bất ổn cản trở Mozambique phát triển.

Ông Chapo gây chú ý từ đầu cuộc bầu cử với một chương trình nghị sự đầy tham vọng tập trung vào 3 lĩnh vực chính: phát triển kinh tế, cải thiện hạ tầng cơ sở và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Ông đặt mục tiêu khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là khí đốt tự nhiên, để tạo ra nguồn thu lớn cho đất nước.

Đồng thời, ông Chapo cam kết sẽ đẩy mạnh đầu tư vào giáo dục và y tế, giảm tỷ lệ nghèo đói và tạo ra nhiều cơ hội việc làm. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải cách hành chính và chống tham nhũng. Ông đã tuyên bố sẽ thực hiện các biện pháp mạnh mẽ để nâng cao minh bạch và trách nhiệm trong quản lý công, đồng thời thúc đẩy các chính sách nhằm tăng cường sự tham gia của người dân vào quá trình ra quyết định. Sự thành công của kinh tế Mozambique trong vài năm qua trở thành điểm sáng nhất trong hồ sơ tranh cử của ông Chapo khi Mozambique có nền kinh tế tăng trưởng nhanh bậc nhất khu vực châu Phi kể từ sau đại dịch COVID-19.

Những thách thức phía trước

Mặc dù có nhiều triển vọng, ông Chapo cũng đối mặt với không ít thách thức. Tình hình an ninh ở miền Bắc Mozambique vẫn đang rất phức tạp với sự hoành hành của các nhóm vũ trang. Tổ chức khủng bố Ansar al-Sunna bắt đầu các hoạt động bạo lực từ năm 2017, thường tấn công vào các ngôi làng, thị trấn và các cơ sở hạ tầng quan trọng ở miền Bắc đất nước. Nhóm này nhằm mục đích thiết lập một nhà nước Hồi giáo tại khu vực và được cho là có liên hệ với Nhà nước Hồi giáo (IS) trong quá khứ. Vì vậy, để giải quyết xung đột này đòi hỏi những nỗ lực lớn từ phía chính phủ và sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế.

Ngoài ra, vấn đề tham nhũng và quản lý yếu kém cũng là những rào cản lớn. Năm 2023, Tổ chức Minh bạch quốc tế xếp Mozambique hạng 147/180 toàn cầu về mức độ tham nhũng. Ông Chapo cần phải có những chiến lược cụ thể và quyết liệt để đối phó với những vấn đề này, đảm bảo sự minh bạch, hiệu quả trong quản lý tài nguyên và chi tiêu công.

Ông Chapo giành chiến thắng với hơn 60% phiếu bầu.

Biến đổi khí hậu cũng là một thách thức không nhỏ đối với Mozambique, một quốc gia nông nghiệp phụ thuộc nhiều vào thời tiết. Chapo cần phải đưa ra các chính sách bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu để đảm bảo sự phát triển bền vững. Các chuyên gia kinh tế cũng rất thận trọng khi đánh giá khả năng thành công của tân tổng thống. Giáo sư João Figueiredo, nhà kinh tế học tại Đại học Eduardo Mondlane, nhận định: “Ông Chapo có một tầm nhìn rõ ràng và những kế hoạch cụ thể để phát triển kinh tế Mozambique. Tuy nhiên, thành công của ông sẽ phụ thuộc vào khả năng thực hiện và quản lý các chính sách đó”.

Giáo sư Eduardo muốn lưu ý việc Mozambique đã quá quen với thế hệ lãnh đạo cũ gồm những nhà cách mạng như tổng thống hiện nay - ông Filipe Nyusi hay đương kim thủ tướng - ông Adriano Maleiane và ông Chapo sẽ khó có thể gạt đi. Bà Maria da Silva, một chuyên gia về chính trị châu Phi thì cho rằng: “Ông Chapo là một nhà lãnh đạo có năng lực và quyết tâm. Tuy nhiên, ông cần phải đối mặt với những thách thức lớn về an ninh và tham nhũng. Vượt qua được những rào cản này, ông có thể đưa Mozambique tiến xa trên con đường phát triển”.

Dấu ấn của đảng cầm quyền

Ông Daniel Chapo là ứng cử viên của đảng Frelimo (Mặt trận Giải phóng Mozambique), một đảng chính trị với lịch sử dài và quyền lực, đã luôn nắm giữ vai trò lãnh đạo từ khi Mozambique giành độc lập từ Bồ Đào Nha năm 1975. Chiến thắng của ông Chapo được xem là sự tiếp nối của truyền thống này, củng cố vị thế của đảng Frelimo cũng như mở đầu một cuộc chuyển giao thế hệ.

Cuộc bầu cử thứ 7 trong lịch sử Mozambique đã diễn ra hôm 9/10/2024.

Theo kết quả của cuộc bầu cử hôm 9/10 vừa qua, ông Chapo giành được hơn 60% số phiếu, trong khi các đối thủ chính của ông đến từ đảng RENAMO và MDM chỉ đạt được lần lượt 30% và 10%. Chiến thắng này không chỉ phản ánh sự ủng hộ mạnh mẽ của người dân đối với ông Chapo mà còn cả với đảng Frelimo.

Đảng Frelimo đã đóng vai trò then chốt trong cuộc chiến giành độc lập của Mozambique từ Bồ Đào Nha và từ đó, tiếp tục lãnh đạo đất nước qua nhiều thập kỷ. Với vai trò là lực lượng giải phóng quốc gia, đảng Frelimo luôn được người dân nhớ đến như những người hùng đã mang lại độc lập cho đất nước. Di sản này giúp đảng duy trì sự ủng hộ từ các tầng lớp xã hội khác nhau. Trong những năm qua, đảng Frelimo cũng đã thực hiện nhiều chính sách phát triển kinh tế, cải thiện cơ sở hạ tầng và nâng cao đời sống người dân. Những thành tựu này đã củng cố niềm tin của người dân đối với đảng. Bất chấp những làn sóng mới nổi, Frelimo có một tổ chức chặt chẽ và hệ thống huy động cử tri hiệu quả, từ các cấp cơ sở đến trung ương. Điều này giúp đảng duy trì sự hiện diện mạnh mẽ trong đời sống chính trị và xã hội và giành được chiến thắng trong cuộc bầu cử thứ 7 liên tiếp của đất nước.

Với chiến thắng tuyệt đối này, ông Chapo, đại diện của đảng Frelimo có thể yên tâm thúc đẩy những dự án lớn của mình, đặc biệt là dự án khí đốt tự nhiên ở miền Bắc Mozambique. Dự án có tên LNG Rovuma, đã được Chính phủ Mozambique mời chào các nhà đầu tư quốc tế từ lâu, được kỳ vọng sẽ là đòn bẩy để kinh tế Mozambique thoát khỏi đói nghèo.

Ông Chapo cũng tuyên bố đấu tranh mạnh mẽ với tham nhũng, đặt mục tiêu cải thiện hệ thống giáo dục và y tế, giảm tỷ lệ nghèo đói và nâng cao chất lượng cuộc sống. Những chính sách này nếu được thực hiện hiệu quả có thể đưa Mozambique tiến xa hơn trên con đường phát triển bền vững và giảm bớt sự phụ thuộc vào viện trợ quốc tế. Theo số liệu của Ngân hàng Thế giới, Mozambique dự kiến sẽ đạt mức tăng trưởng GDP khoảng 4,5% trong năm 2025 nếu các dự án LNG được triển khai đúng tiến độ và không gặp phải trở ngại lớn về an ninh. Tuy nhiên, tỷ lệ nghèo đói vẫn cao, với hơn 40% dân số sống dưới mức nghèo khổ, đòi hỏi những chính sách xã hội hiệu quả từ chính phủ.

Ông Daniel Chapo, với chiến thắng tuyệt đối của đảng Frelimo, đã mở ra một chương mới cho Mozambique. Những thách thức và cơ hội đang chờ đợi ông trong nhiệm kỳ tới sẽ định hình tương lai của đất nước này. Với sự ủng hộ mạnh mẽ và quyết tâm cải cách, ông Chapo có thể đưa Mozambique tiến xa trên con đường phát triển, mặc dù còn nhiều khó khăn phía trước. Sự thành công của ông sẽ phụ thuộc vào khả năng quản lý hiệu quả và sự hợp tác chặt chẽ với cộng đồng quốc tế để vượt qua các thách thức hiện hữu.

Tiểu Phong