Tổng thống Zelensky làm gì khi xuất hiện rạn nứt trong giới lãnh đạo Ukraine

“Mọi người nên tập trung nỗ lực ngay bây giờ vào việc bảo vệ đất nước. Hãy tập trung lại và không nghỉ ngơi, đừng chìm đắm trong đấu đá nội bộ hoặc các vấn đề khác. Tình hình bây giờ vẫn giống như trước - nếu không có chiến thắng thì chúng ta sẽ không có đất nước”, ông Zelensky nói, đồng thời cảnh báo rằng sự đoàn kết tan vỡ có thể gây ra những hậu quả nặng nề.

Theo Washington Post (Mỹ), động thái của ông Zelensky được đưa ra trong bối cảnh có những xích mích giữa Tổng thống Ukraine và Tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraine - Đại tướng Valerii Zaluzhnyi về liệu cuộc chiến có thực sự đang đến “bế tắc” hay không.

Tổng thống Volodymyr Zelensky cùng các quan chức Ukraine rời trụ sở NATO tại Brussels vào tháng 10 - Ảnh: Getty

Tranh cãi nội bộ

Ông Zaluzhnyi tuần trước đã có phát ngôn gây chấn động khi thừa nhận chiến dịch phản công của Kyiv đang “giậm chân tại chỗ” và không bên nào có thể sớm đạt được bước tiến đáng kể. Chỉ huy quân đội Ukraine cũng phàn nàn rằng chiến thuật của NATO không giúp lực lượng của nước này tạo nên được bước đột phá.

Bình luận của ông Zaluzhnyi đã nhận lại phản ứng gay gắt từ văn phòng Tổng thống Ukraine khi cho rằng tuyên bố trên không phản ánh đúng về tình hình chiến trường. “Mọi người đều mệt mỏi và có nhiều ý kiến khác nhau. Tôi không nghĩ rằng đây là một sự bế tắc”, nhà lãnh đạo Ukraine cho hay.

Truyền thông phương Tây cho biết tướng Zaluzhnyi - một sĩ quan quân đội chuyên nghiệp - hiện rất được yêu thích trên toàn quốc và được nhiều người coi là mối đe dọa chính trị tiềm tàng đối với đương kim Tổng thống Zelensky. Cho đến nay, vị tướng này chưa đưa ra dấu hiệu nào cho thấy ông có kế hoạch tham gia chính trường.

Tuy nhiên, sau 20 tháng chiến tranh tổng lực, những rạn nứt công khai đang bắt đầu xuất hiện trong khối đoàn kết dân tộc không thể lay chuyển trước đây của Ukraine. Tranh cãi nội bộ nổi lên khi cuộc phản công mùa hè của Ukraine có thể sắp đi vào hồi kết mà không đạt được kết quả đáng kể.

Alyona Getmanchuk, người sáng lập và giám đốc Trung tâm Châu Âu Mới, một tổ chức tư vấn ở Kyiv, nhận định những bất đồng công khai này “làm xao lãng cuộc chiến”.

Việc thiếu “tin tốt” đang làm suy giảm tinh thần dân chúng, trong khi ngày càng có nhiều lo ngại rằng Nga sẽ sớm tiếp tục các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng trong những tháng lạnh nhất trong năm.

Áp lực không chỉ đến từ chiến trường. Sự chú ý của quốc tế phần lớn đã chuyển hướng sang cuộc chiến ở Israel và Dải Gaza. Trong khi đó tại Mỹ, đã xuất hiện những bất đồng giữa các nhà lập pháp về viện trợ bổ sung cho Ukraine.

Tổng thống Zelensky hôm 6.11 đã công khai bác bỏ khả năng tổ chức bầu cử tổng thống vào mùa xuân năm sau. Một số quan chức nước ngoài đã thúc giục ông Zelensky tiếp tục tiến hành bầu cử, như một sự thể hiện cam kết của đất nước đối với nền dân chủ.

Nhà lãnh đạo Ukraine tuyên bố rằng các cuộc thảo luận về bầu cử là “hoàn toàn vô trách nhiệm” trong thời chiến. Ông lập luận rằng đất nước ông đang trong tình trạng thiết quân luật, do đó sẽ cấm tổ chức bầu cử. Ngoài hàng nghìn binh sĩ đang chiến đấu ở mặt trận, hàng triệu người Ukraine đã phải di dời vì chiến tranh, khiến việc tổ chức một cuộc bầu cử công bằng gần như không thể thực hiện được.

Một số nhà quan sát đã bày tỏ sự lo ngại về việc đấu đá nội bộ trong chính quyền Ukraine có khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết quả của cuộc chiến.

Trong bài phát biểu trên truyền hình hàng ngày hôm 3.11, Tổng thống Zelensky chỉ định đại tá Serhiy Lupanchuk sẽ bắt đầu chỉ huy lực lượng đặc biệt. Tổng thống Ukraine mô tả vị chỉ huy mới là "người giàu kinh nghiệm và phù hợp với vị trí mới".

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov sau đó xác nhận đã đề nghị thay thế tướng Viktor Khorenko trên vai trò Tư lệnh lực lượng đặc biệt.

Về phần mình, tướng Viktor Khorenko nói không biết lý do bị cách chức và chỉ biết tới quyết định của ông Zelensky qua truyền thông. “Bản nhân tôi không rõ lý do. Tôi biết được tin từ truyền thông. Tôi đã nói chuyện với Tổng tư lệnh Valerii Zaluzhnyi nhưng ông ấy cũng không thể giải thích với tôi. Tổng tư lệnh lẽ ra là người đưa ra đề xuất trong vấn đề này nhưng ông ấy nói không làm thế. Tôi không hiểu chuyện gì đã xảy ra”, ông Khorenko nói với hãng tin Ukrainska Pravda cùng ngày.

Trong một bình luận hàng đầu trên Facebook, cựu Phó thủ tướng Pavlo Rozenko đã chỉ trích cách xử lý vấn đề của Bộ Quốc phòng Ukraine. “Họ đã phạm một sai lầm rất lớn khi thực hiện điều này mà không tham khảo ý kiến của Tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraine, đại tướng Valerii Zaluzhnyi. Và chính những sai lầm đó đã làm suy yếu Ukraine trong cuộc chiến này… Thật đáng tiếc khi những mưu đồ chính trị lại chiếm ưu thế trong hoàn cảnh này”, Rozenko viết trên mạng xã hội Facebook.

Ukraine cần thêm sự hỗ trợ từ phương Tây

“Cả tướng Zaluzhnyi và Tổng thống Zelensky đang cố gắng gửi cùng một thông điệp tới các chính phủ phương Tây - hãy thức tỉnh trước những gì đang bị đe dọa ở Ukraine. Tôi hy vọng rằng thay vì tìm kiếm một số lý do không quan trọng và mang tính dân túy để hạn chế hỗ trợ cho Ukraine, các chính phủ, chính trị gia và phương tiện truyền thông phương Tây sẽ thực sự lắng nghe những gì họ đang nói”, Hanna Hopko, một nhà phân tích chính sách đối ngoại người Ukraine cho biết.

Chính phủ Ukraine ngày càng gặp khó khăn trong việc thuyết phục ngay cả các đồng minh thân cận về việc họ cần thêm bao nhiêu vũ khí, tiền bạc và các nguồn lực khác để đẩy lùi lực lượng Nga.

Bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu, đã đến thăm Kyiv và ca ngợi những nỗ lực của Ukraine trong việc chuẩn bị cho các cuộc đàm phán chính thức để gia nhập khối, đồng thời cho biết nước này đã đạt được “tiến bộ xuất sắc”.

Tuy nhiên, một số đối tác châu Âu cũng đã bắt đầu xem xét lại các cam kết quốc gia của mình. Tháng trước, tân Thủ tướng Slovakia Robert Fico, tuyên bố rằng Slovakia sẽ không cung cấp thêm bất kỳ loại vũ khí nào cho Ukraine.

Thủ tướng Ý Giorgia Meloni gần đây cũng có những tuyên bố thận trọng với sự hỗ trợ lâu dài cho Kyiv. “Tôi thấy có rất nhiều mệt mỏi. Tôi phải nói sự thật, từ mọi phía. Chúng ta đang ở gần thời điểm mà mọi người đều hiểu rằng chúng ta cần một lối thoát. Vấn đề là tìm ra lối thoát có thể chấp nhận được cho cả hai mà không phá hủy luật pháp quốc tế”, bà Meloni nói trong một đoạn ghi âm bị rò rỉ hồi tháng 9.

Theo nhà lãnh đạo Ý, cuộc phản công của Ukraine “không diễn ra” như Kyiv đã hy vọng và dường như không thể thay đổi “số phận của cuộc xung đột”. Bà cảnh báo chiến tranh có thể “kéo dài nhiều năm nếu không cố gắng tìm ra một số giải pháp”.

Văn phòng của bà Meloni bày tỏ “sự tiếc nuối” về sự cố rò rỉ đoạn ghi âm dẫn đến một số bối rối về mặt ngoại giao giữa Ý và Ukraine. Cố vấn ngoại giao trưởng của Thủ tướng Ý sau đó đã từ chức.

Hoàng Vũ (theo Washington Post)