Top 10 sự kiện quan trọng nhất trên toàn cầu năm 2023

1. Xung đột vũ trang Israel - Hamas đe dọa an ninh khu vực

Ngày 7/10, lực lượng Hamas bất ngờ phóng hàng loạt quả rốc két từ nhiều địa điểm ở Dải Gaza về phía Israel. Israel lâp tức có những hành động đáp trả quân sự, đẩy khu vực Trung Đông tới bờ vực thảm họa nhân đạo. Tính đến ngày 28/12, đã có hơn 21 nghìn người thiệt mạng, hơn 55 nghìn người bị thương. Nhờ nỗ lực ngoại giao của cộng đồng quốc tế, hai bên đã thực thi thỏa thuận ngừng bắn 7 ngày, bắt đầu từ ngày 24/11, trao đổi khoảng 320 con tin và tù nhân. Tuy nhiên, giao tranh tái diễn ngay khi thỏa thuận ngừng bắn đổ vỡ và ngày càng ác liệt. Nguyên nhân gốc rễ của xung đột chưa được giải quyết khiến bạo lực có thể bùng phát bất cứ lúc nào, đe dọa an ninh toàn khu vực.

2. Chiến dịch phản công của Ukraine thất bại

Tháng 6/2023, sau khi nhận được xe tăng, vũ khí và sự huấn luyện của phương Tây, Ukraine tiến hành phản công, nhưng do vấp phải phòng tuyến kiên cố của Nga, cuộc phản công không đạt được bước đột phá đáng kể nào. Giao tranh tiếp diễn, hai bên không chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán. Trong khi phương Tây tiếp tục ủng hộ Ukraine và áp đặt các gói trừng phạt mới chống Nga, Nga chính thức rút khỏi Hiệp ước về các lực lượng vũ trang thông thường ở châu Âu, hủy bỏ phê chuẩn Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện, rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen. Đối đầu dai dẳng tác động tới an ninh, chính trị, kinh tế toàn cầu.

3. Mỹ - Trung Quốc nỗ lực kiểm soát cạnh tranh chiến lược

Ngày 15/11, Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh nhằm hạ nhiệt căng thẳng và tìm kiếm sự hợp tác chặt chẽ hơn để đối phó với biến đổi khí hậu. Cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo sau khoảng một năm, trong bối cảnh căng thẳng trong quan hệ Mỹ - Trung leo thang, đã phần nào giúp cải thiện quan hệ, nhưng xu hướng cạnh tranh, giành ảnh hưởng giữa hai quốc gia trên tất cả các lĩnh vực, tại các khu vực trọng yếu dự kiến vẫn sẽ tiếp tục.

4. Đà phục hồi kinh tế thế giới chậm lại

2023 tiếp tục là một năm ảm đạm của kinh tế thế giới. Thương mại hàng hóa suy giảm, lạm phát leo thang, nợ công của nhiều quốc gia tăng cao, giá vàng phá vỡ mọi kỷ lục trong lịch sử. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự tính mức tăng trưởng kinh tế toàn cầu chỉ khoảng 3%, giảm so với mức 3,3-3,5% của năm 2022. Ngân hàng trung ương nhiều nước đã phải cân nhắc giữa việc tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát và dừng tăng lãi suất để hỗ trợ phục hồi kinh tế.

5. Thảm họa, thiên tai ngày càng nghiêm trọng

Động đất kinh hoàng nhất trong thế kỷ tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria, Nepal và Trung Quốc cướp đi sinh mạng của hơn 56 nghìn người. Lũ lụt tàn phá Libya làm hơn 10 nghìn người chết; cháy rừng tại Hawaii, hạn hán tại Nam Á… Năm 2023 trở thành năm có nhiều thiên tai và là năm nóng nhất trong lịch sử.

6. COP-28 với thỏa thuận lịch sử về nhiên liệu hóa thạch

Ngày 13/12/2023 đánh dấu một bước tiến “lịch sử”, khi Hội nghị khí hậu lần thứ 28 (COP28) họp tại Dubai thông qua thỏa thuận đặc biệt kêu gọi chuyển đổi việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong các hệ thống năng lượng một cách công bằng, trật tự và hợp lý, tiến tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, tăng gấp 3 lần công suất năng lượng tái tạo trên toàn cầu vào năm 2030. Thỏa thuận này khẳng định, nhân loại đã bắt đầu kỷ nguyên chia tay với năng lượng hóa thạch nhằm bảo vệ Trái đất khỏi nhiệt độ gia tăng, với các hậu quả vượt tầm kiểm soát.

7. Sôi động cuộc đua chinh phục không gian

Ngày 23/8/2023, lần đầu tiên, tàu vũ trụ của Ấn Độ đổ bộ thành công xuống cực Nam của Mặt trăng, đưa Ấn Độ trở thành quốc gia thứ tư đổ bộ lên Mặt trăng sau Liên Xô, Mỹ, Trung Quốc, và là quốc gia đầu tiên có tàu vũ trụ hạ cánh thành công xuống khu vực được coi là “vùng tối của Mặt trăng”. Ngay sau đó, ngày 02/09, Ấn Độ tiếp tục phóng tên lửa đưa tàu vũ trụ lên nghiên cứu Mặt trời. Cùng với các cường quốc chinh phụ vũ trụ như Nga, Mỹ, và Trung Quốc, các nước như Anh, Đức, Italy, Pháp, Các Tiểu Vương quốc Arab thống nhất và Israel đều có kế hoạch thám hiểm không gian và Mặt trăng trong tương lai gần.

8. Trí tuệ nhân tạo phát triển vượt bậc

Năm 2023, sau cơn sốt của Chat GPT, hàng loạt ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) như Google Bard, Microsoft Bing, Whisper, Codex,… đã tạo ra những tác động chưa từng có tới các lĩnh vực của đời sống thế giới. Mặc dù Chính phủ nhiều nước đã nỗ lực pháp lý hóa việc kiểm soát AI, song sự phát triển quá nhanh của AI vẫn làm gia tăng nhiều lo ngại về những mặt trái có thể tác động đến con người và xã hội. Làm sao để sự phát triển của AI phục vụ tiến bộ của loài người, mà vẫn hạn chế những tác động tiêu cực của công nghệ này đang là một trong những thách thức lớn nhất của thế giới.

9. Thế giới chính thức đi qua đại dịch Covid-19

Ngày 5/5, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tuyên bố chấm dứt tình trạng khẩn cấp toàn cầu với đại dịch Covid-19. Đây là cột mốc chính thức khép lại cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu lớn nhất trong hơn một thế kỷ qua, sau hơn 3 năm dịch bùng phát khiến gần 7 triệu người tử vong.

10. Ấn Độ trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới

Theo số liệu của Liên hợp quốc, ngày 14/4, dân số Ấn Độ đạt 1.425.775.850 người, chính thức vượt Trung Quốc để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới. Dân số tăng mang lại những thuận lợi về lực lượng lao động cho Ấn Độ, song cũng đặt ra không ít thách thức trong việc đảm bảo lương thực, chỗ ở, điều kiện y tế và giáo dục./.