TP.HCM có nguy cơ trong nhóm 10 'thành phố đang chìm' nhanh nhất thế giới

Thông tin trên được đề cập trong văn bản về tình hình sụt lún tại TP.HCM của Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM gửi đến họp báo kinh tế - xã hội định kỳ, chiều 13/11.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, thành phố đang đứng trước nguy cơ ngập lụt và sụt lún nền nghiêm trọng, là một trong những thành phố có tốc độ lún nền cao nhất thế giới, với độ lún tích lũy ước tính khoảng 1m từ năm 1990 đến nay.

Tình trạng ngập xảy ra liên tục tại TP.HCM, nhất là trong những ngày triều cường.

Tốc độ lún hiện nay khoảng 2 - 5 cm/năm, riêng các khu vực tập trung công trình thương mại, nhà cao tầng và khu vực có tải trọng giao thông lớn lên tới 7- 8 cm/năm, gấp gần hai lần mực nước biển dâng (khoảng 1 cm/năm).

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, sụt lún ở thành phố chủ yếu do bốn nguyên nhân: nền địa chất yếu; tải trọng liên tục từ giao thông, xe tải, xe container và các tuyến đường sắt đô thị; công trình dân dụng và tốc độ đô thị hóa nhanh; khai thác nước ngầm quá mức hoặc bê tông hóa làm giảm khả năng bổ cập nước mưa, khiến mực nước ngầm hạ thấp.

Nhờ kiểm soát khai thác nước ngầm và sử dụng công nghệ móng cọc hiện đại, một số khu vực đã ổn định hơn, nhưng nhìn chung TP.HCM vẫn đang lún nhanh.

Các đợt triều cường cuối tháng 10 và đầu tháng 11/2025 đã ghi nhận đỉnh triều tại trạm Phú An 1,77 - 1,78m và tại Thủ Dầu Một 1,87 - 1,88m, vượt mức lịch sử. Mưa lớn từ 84 - 91,8mm, vượt tần suất thiết kế của hệ thống thoát nước dẫn đến ngập cục bộ nhiều tuyến đường, kể cả khu vực trung tâm.

Sạt lở ở bờ kè Thanh Đa.

Triều cường cũng gây ngập cục bộ các khu dân cư ven sông Sài Gòn - Đồng Nai, ảnh hưởng đến hàng trăm hộ dân, cùng diện tích lớn nông nghiệp bị ngập úng, trong đó có 500ha trồng mai tại xã Bình Lợi và 10ha cây trồng, hoa màu tại phường Phú An.

TP.HCM đang triển khai nhiều giải pháp ứng phó như dự án Giải quyết ngập do triều có xét đến biến đổi khí hậu (giai đoạn 1), nạo vét hệ thống thoát nước, vận hành van ngăn triều, bơm hỗ trợ tại các trạm như Đồng Diều, cải tạo các tuyến đường Hàm Nghi, Nguyễn Công Trứ, Calmette, Phó Đức Chính.

Theo Quyết định 1125/QĐ-TTg, cao độ nền được điều chỉnh tùy khu vực từ +2,0 - 3,8m để tối ưu thoát nước.

Để theo dõi và giảm lún nền, TP.HCM tiếp tục quan trắc biến dạng mặt đất tại Khu Công nghiệp Tân Tạo (quận Bình Tân cũ) và xã Bình Hưng (huyện Bình Chánh cũ) bằng kỹ thuật INSAR vi phân.

Thành phố cũng giảm khai thác nước ngầm từ 716.581 m³/ngày xuống 255.000 m³/ngày (theo kế hoạch 2018 - 2025), ban hành bản đồ vùng hạn chế và vùng cấm khai thác nước ngầm, đồng thời hoàn thiện mạng lưới cấp nước mặt để giảm phụ thuộc vào nước ngầm.

Người dân tìm cách ứng phó, ngăn nước vào nhà.

Các dự án hợp tác với JICA và Sở Khoa học & Công nghệ về mô phỏng, dự báo biến dạng mặt đất đang được triển khai nhằm xác định nguyên nhân chủ yếu gây sụt lún và đề xuất giải pháp tổng thể.

Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đang xây dựng hệ thống mốc độ cao ổn định để xác định độ cao trung bình của mặt nước biển, phục vụ đánh giá sụt lún và quy hoạch phát triển bền vững.

Sụt lún bề mặt đất kết hợp biến đổi khí hậu, triều cường gia tăng và thời tiết cực đoan khiến TP.HCM ngày càng “chìm dần”, gây thiệt hại hạ tầng kỹ thuật, công trình dân sinh và ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển kinh tế xã hội.

"TP.HCM đang đối diện với nguy cơ sụt lún và ngập lụt trên diện rộng, đang bị vào thành phố có nguy cơ thứ hai trong nhóm 10 “Thành phố đang chìm” (Sinking City) nhanh nhất thế giới", văn bản nêu.

Theo Sở này, sụt lún bề mặt đất tại TP.HCM đã là một thực tế khách quan hiện hữu mà TP cần phải đối diện và có giải pháp ứng phó lâu dài. Để ứng phó hiệu quả với sụt lún, thành phố cần xây dựng hệ thống giám sát và dự báo sụt lún nền đất thường xuyên, áp dụng công nghệ hiện đại, hỗ trợ chính quyền đưa ra quyết sách phù hợp.

NGUYỄN LIẾN