TP.HCM: Gần 50 năm mượn đất nuôi cá nhưng không trả

Sự thật khách quan

Hồ sơ vụ việc do các cơ quan chức năng thuộc UBND TP. Hồ Chí Minh xác minh cho thấy năm 1976, Hội Phụ lão xã Bình Trị Đông, huyện Bình Chánh (nay là phường Bình Trị Đông, quận Bình Tân), đã mượn phần đất của 3 hộ dân là các gia đình có công với cách mạng, là ông Lý Văn Nhị diện tích 890m2, ông Nguyễn Văn Pho 2.360m2 và bà Nguyễn Thị Xẩm 10.700m2 để nuôi cá nhằm gây quỹ hoạt động cho người cao tuổi địa phương. Đến năm 1983, khi biết việc UBND xã Bình Trị Đông đã cho thuê lại khu đất trên để làm khu câu cá giải trí, thì 3 hộ đã có đơn khiếu nại xin lại phần đất đã cho Hội Phụ lão mượn. Ngày 28/5/1994, đại diện Hội Phụ lão đã mời 3 hộ tới để giải quyết trả lại diện tích đất nói trên, nhưng lãnh đạo UBND xã Bình Trị Đông không đồng ý trả lại đất nên 3 hộ dân tiếp tục khiếu nại đến các cơ quan Trung ương.

Sau khi có ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, cùng hướng dẫn của Thanh tra Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường, ngày 11/1/2005, UBND TP. Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định số 148/QĐ-UBND chấp thuận trả lại đất cho hộ bà Nguyễn Thị Xẩm. Lý do trả lại đất cho hộ bà Xẩm được UBND TP. Hồ Chí Minh lý giải là phần đất này không thuộc diện nhà nước quản lý trong quá trình cải tạo xã hội chủ nghĩa về nông nghiệp, cũng không thuộc diện nhà nước phải thu hồi, quản lý bằng biện pháp hành chính. Ngày 8/11/2001, hộ bà Xẩm đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 1737/QSDĐ/UBBTĐông cho phần đất được trả lại với diện tích được đo đạc chính xác trên thực địa là 10.000m2

Hai hộ dân còn lại tiếp tục khiếu nại đề nghị được giải quyết với lý do nguồn gốc đất của họ cũng phải được trả lại như hộ bà Xẩm, nhưng UBND quận Bình Tân đã ban hành các quyết định giải quyết khiếu nại lần 1 với nội dung không công nhận khiếu nại của gia đình ông Nhị, ông Pho, còn lãnh đạo UBND TP. Hồ Chí Minh sau khi ban hành quyết định giải quyết khiếu nại lần 2 với nội dung công nhận quyết định của quận Bình Tân, thì lại đề nghị người dân khởi kiện hành chính để TAND có thẩm quyền phân xử đúng sai.

1. Các bản án hành chính phúc thẩm đã có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án nhưng chưa được Chủ tịch UBND quận Bình Tân thực hiện.

Vì vậy, con ông Nhị là ông Lý Tấn Thành đã khởi kiện hành chính đối với các quyết định giải quyết khiếu nại liên quan đến 890m2 đã cho Hội Phụ lão mượn. Bản án hành chính sơ thẩm số 2530/2023/HC-ST ngày 4/12/2023 của TAND TP. Hồ Chí Minh đã xem xét các chứng cứ khách quan, cũng như đối chiếu với quan điểm của UBND TP. Hồ Chí Minh về giải quyết trường hợp trả lại đất mà Hội Phụ lão xã Bình Trị Đông đã mượn của hộ bà Xẩm, để tuyên xử chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Thành về hủy các quyết định giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND quận Bình Tân, và của Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh.

Ngày 11/12/2023, Chủ tịch UBND quận Bình Tân đã có đơn kháng cáo Bản án hành chính sơ thẩm số 2530/2023/HC-ST nên TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã mở phiên xét xử phúc thẩm. Bản án hành chính phúc thẩm số 849/HC-PT ngày 13/8/2024 của TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã quyết định không chấp nhận kháng cáo của Chủ tịch UBND quận Bình Tân, giữ nguyên Bản án hành chính sơ thẩm số 2530/2023/HC-ST ngày 4/12/2023 của TAND TP. Hồ Chí Minh.

Trong khi đó, các thành viên gia đình ông Pho đã ủy quyền cho bà Phan Thị Bạch Vân khởi kiện hành chính về khởi kiện các quyết định giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND quận Bình Tân về khu đất 2.360m2.

Bản án hành chính sơ thẩm số 162/2024/HC-ST ngày 17/5/2024 của TAND TP. Hồ Chí Minh đã tuyên xử hủy quyết định giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND quận Bình Tân. Vì Chủ tịch UBND quận Bình Tân kháng cáo nên ngày 1/11/2024, TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã xét xử phúc thẩm vụ án hành chính. Bản án số 1181/2024/HC-PT ngày 1/11/2024 đã quyết định không chấp nhận kháng cáo của Chủ tịch UBND quận Bình Tân, giữ nguyên Bản án hành chính sơ thẩm số 162/2024/HC-ST ngày 17/5/2024 của TAND TP. Hồ Chí Minh.

Lại lòng vòng trách nhiệm

Dù các bản án hành chính đã có hiệu lực kể từ ngày tuyên án, nhưng trách nhiệm thi hành án vẫn chưa được Chủ tịch UBND quận Bình Tân nghiêm túc thực hiện. Việc làm duy nhất mà lãnh đạo quận Bình Tân thực hiện là ban hành Thông báo số 120/TB-UBND ngày 20/2/2024, với nội dung là Quyết định số 5411/QĐ-UBND ngày 28/10/2022 của Chủ tịch UBND quận Bình Tân về giải quyết đơn khiếu nại của gia đình ông Pho đối với khu đất 2.360m2 đã không còn hiệu lực theo Bản án số 1181/2024/HC-PT ngày 1/11/2024. Trong khi đó, trách nhiệm hành chính mà lãnh đạo quận Bình Tân về việc ban hành quyết định công nhận khiếu nại của gia đình ông Pho để làm cơ sở cho các bộ phận chuyên môn cấp quyền sử dụng đất cho người dân vẫn không được thực hiện.

Các khu đất bị bỏ hoang sau gần 50 năm cho Hội Phụ lão phường Bình Trị Đông mượn làm ao nuôi cá.

Đối với Bản án hành chính phúc thẩm số 849/HC-PT ngày 13/8/2024 của TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh về vụ việc của ông Thành thì Chủ tịch UBND quận Bình Tân lại tiếp tục có đơn đề nghị Chánh án TAND Tối cao, Viện KSND Tối cao kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm. Điều này, có nghĩa là quyền lợi của ông Thành vẫn chưa được Chủ tịch UBND quận Bình Tân giải quyết vì đến thời điểm này, Bản án hành chính phúc thẩm số 849/HC-PT vẫn chưa bị cơ quan có thẩm quyền ban hành quyết định kháng nghị, hay có văn bản đề nghị tạm ngừng thi hành án, nhưng Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Bình Tân vẫn lấy lý do Chủ tịch UBND quận Bình Tân đã có đơn đề nghị giám đốc thẩm để tạm ngừng thủ tục cấp quyền sử dụng đất cho ông Thành.

Nhận thấy việc làm của Chủ tịch UBND quận Bình Tân có dấu hiệu trốn trách trách nhiệm thi hành án, ngày 6/3/2025 bà Phan Thị Bạch Vân, là đại diện các hộ dân, đã tiếp tục có đơn kêu cứu gửi các cơ quan chức năng và báo chí với mong ước các bản án có hiệu lực pháp luật phải được thi hành nghiêm túc.

Vì rằng, sau gần 50 năm, trong số các hộ dân, có người đã phải chờ đến cuối đời, nhưng vẫn chưa thấy công lý được thực thi, còn các khu đất vẫn bị bỏ hoang từ tâm lý của lãnh đạo UBND quận Bình Tân là không chịu sửa sai, không chấp hành bản án đã có hiệu lực pháp luật.

Trung Nguyên