TP.HCM 'quen mà lạ' trong hệ sinh thái du lịch số

Là một người con sinh ra và lớn lên tại TP.HCM, nhưng guồng quay hối hả của cuộc sống đôi khi khiến tôi trở thành một vị khách qua đường ngay trên chính mảnh đất thân thuộc của mình. Lần này, tôi quyết định tự cho mình một kỳ nghỉ đúng nghĩa, để khám phá lại những góc phố, những công trình kiến trúc quen thuộc dưới góc nhìn của một du khách.

Chuyến du lịch TP.HCM bắt đầu từ... một cú nhấp chuột

Thay vì cứ xách ba lô lên và đi theo bản năng, tôi quyết định lên kế hoạch cho chuyến đi của mình thật cụ thể, để chắc chắn không bỏ sót bất kỳ ngóc ngách thú vị nào của thành phố này.

Truy cập vào trang thông tin điện tử visithcmc.vn – cổng thông tin du lịch chính thức của thành phố, tôi như lạc vào một thế giới sống động đến ngỡ ngàng đang hiển hiện ngay trên màn hình máy tính.

Chỉ với vài thao tác nhấp chuột, tôi đã có thể "đứng" giữa không gian cổ kính của Bưu điện Trung tâm, ngắm nhìn từng chi tiết kiến trúc Gothic của Nhà hát Thành phố, hay "dạo một vòng" quanh Dinh Độc Lập qua bản đồ du lịch tương tác 3D/360 độ. Mọi thứ trực quan và chân thật đến mức tôi có thể hình dung rõ ràng về lịch trình của mình, một cách dễ dàng chưa từng thấy.

Trải nghiệm này tuy nhỏ bé nhưng lại là một lát cắt sắc nét, một minh chứng sống động cho thấy ngành du lịch TP.HCM đã và đang thực hiện một cuộc "lột xác" mạnh mẽ trong kỷ nguyên số.

Bản đồ du lịch tương tác 3D/360 độ cho phép người xem trải nghiệm điểm đến ngay trên màn hình, kèm thông tin thuyết minh.

Khi công nghệ chạm vào di sản

Tấm bản đồ số 360 độ trên website VisitHCMC là một lời chào đầy ấn tượng, nhưng để thật sự cảm nhận cuộc bứt phá của du lịch thành phố, tôi phải tự mình đặt chân đến từng điểm đến. Và tôi chọn bắt đầu hành trình từ những nơi lưu giữ ký ức của thành phố này: các bảo tàng.

Điểm dừng chân đầu tiên của tôi là Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh. Thay vì hình ảnh quen thuộc của những dòng chú thích dài và dày đặc chữ, giờ đây bên cạnh mỗi hiện vật là một mã QR nhỏ gọn. Một thao tác quét đơn giản bằng điện thoại, và câu chuyện đằng sau từng kỷ vật bi thương của chiến tranh bỗng được tái hiện sống động qua giọng thuyết minh ấm áp trong tai nghe, hoặc qua những bài viết chi tiết với hình ảnh tư liệu đi kèm hiển thị ngay trên màn hình điện thoại. Lịch sử không còn là những con chữ im lặng, mà đã trở thành một câu chuyện được kể mang tính cá nhân hóa, sâu sắc và dễ tiếp cận hơn bao giờ hết.

Các du khách nước ngoài đeo tai nghe trải nghiệm công nghệ thuyết minh tự động.

Tại mỗi dòng chú thích cho từng hiện vật được trưng bày trong bảo tàng đều có một mã QR ngay bên cạnh để du khách có thể quét mã bằng điện thoại và tìm hiểu sâu thêm về thông tin hiện vật mình đang quan sát.

Hành trình tiếp tục đưa tôi đến Bảo tàng Tôn Đức Thắng, và công nghệ lại một lần nữa khiến tôi ngạc nhiên. Chỉ mới đầu năm nay, Bảo tàng Tôn Đức Thắng đã trải qua một cuộc cách tân quy mô lớn. Từ một bảo tàng đậm chất truyền thống, Bảo tàng Tôn Đức Thắng hôm nay đáp ứng yêu cầu chuyển tải các chủ đề trưng bày trong không gian số hóa hiện đại.

Tại đây, cuộc đời và sự nghiệp vĩ đại của Bác Tôn không chỉ được gói gọn trong các tủ kính trưng bày. Chúng được tái hiện trên một màn hình tương tác lớn, nơi tôi có thể chủ động "chạm" vào dòng thời gian, khám phá từng cột mốc quan trọng, xem những thước phim tư liệu quý giá. Đó không còn là việc tiếp nhận thông tin một chiều, mà là một cuộc đối thoại sinh động với lịch sử.

Bảo tàng Tôn Đức Thắng làm mới không gian trưng bày, ứng dụng công nghệ số giúp du khách tham quan hiểu rõ hơn về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Tôn Đức Thắng.

Màn hình hiển thị thông tin được bố trí trực quan, trình bày rõ ràng từng dấu mốc lịch sử.

Trải nghiệm này bất giác gợi lại trong tôi ký ức về chuyến đi Singapore vào năm 2017. Tôi đã từng vô cùng kinh ngạc khi tham quan Chùa Răng Phật (Buddha Tooth Relic Temple and Museum) và thấy họ ứng dụng công nghệ thuyết minh tự động qua mã QR, màn hình cảm ứng tra cứu thông tin hay xem hiện vật dưới dạng 3D. Lúc đó, tôi đã thầm ao ước rằng các điểm đến di sản ở Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng cũng sẽ sớm có những bước tiến như vậy.

Và giờ đây, tôi nhận ra ao ước đó đã thành hiện thực. Một cảm giác tự hào len lỏi trong tôi. Ngành du lịch và văn hóa thành phố không chỉ học hỏi mà đã dần bắt kịp xu hướng công nghệ của thế giới. Họ đang dùng chính ngôn ngữ của thời đại số để thổi một luồng sinh khí mới vào di sản, giúp những giá trị lịch sử không bị lãng quên mà ngày càng đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

"Đòn bẩy" từ chính sách - Nền tảng cho sự bứt phá

Những trải nghiệm công nghệ ấn tượng mà tôi có được tại các bảo tàng hay trên cổng thông tin du lịch VisitHCMC không phải là những nỗ lực riêng lẻ, tự phát. Đằng sau đó là cả một tầm nhìn chiến lược, một sự chỉ đạo quyết liệt và bài bản của Đảng bộ và chính quyền thành phố. Đó chính là "đòn bẩy" chính sách, tạo ra bệ phóng vững chắc cho toàn ngành du lịch bứt phá.

Hạt nhân của chiến lược này chính là đề án "Phát triển du lịch thông minh trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2020-2025, định hướng đến năm 2030", được UBND TP.HCM phê duyệt tại Quyết định số 4631/QĐ-UBND ngày 28/12/2020.

TP.HCM hướng đến hình ảnh một đô thị thông minh, sáng tạo và năng động.

Không chỉ là một văn bản định hướng, đề án này vạch ra một lộ trình chi tiết với mục tiêu cốt lõi: xây dựng và hình thành một hệ sinh thái du lịch thông minh đồng bộ. Hệ sinh thái này sẽ kết nối chặt chẽ 3 bên: cơ quan quản lý nhà nước – doanh nghiệp – du khách, thông qua các nền tảng công nghệ chung.

Xem xét kỹ hơn, tôi nhận ra VisitHCMC chính là một sản phẩm hữu hình của đề án, còn những mã QR hay màn hình thông tin cảm ứng kia chính là "những cánh tay nối dài", đưa thông tin chính thống đến trực tiếp du khách theo cách đầy hấp dẫn. Chúng biến những không gian di sản vốn tĩnh lặng trở nên sống động, có hồn và biết kể chuyện.

Đề án cũng đề cập đến việc tiến đến xây dựng một kho dữ liệu dùng chung (Big Data). Đây được xem là "bộ não" của ngành du lịch thành phố, nơi tập hợp, phân tích thông tin về thị trường, du khách, sản phẩm du lịch, và các đơn vị cung ứng dịch vụ. Dữ liệu này giúp cơ quan quản lý đưa ra dự báo và quyết sách chính xác, đồng thời giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về nhu cầu của du khách.

Một chiến lược dù có tầm nhìn đến đâu cũng sẽ chỉ nằm trên giấy nếu thiếu đi những người thực thi tâm huyết. Điều khiến tôi ấn tượng hơn cả khi tìm hiểu về câu chuyện chuyển đổi số của du lịch thành phố chính là sự hình thành của một "hệ sinh thái" năng động, nơi có sự cộng hưởng mạnh mẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và các trường đào tạo.

Các chủ đề nóng của thời đại như "Ứng dụng AI để cá nhân hóa trải nghiệm du khách" hay "Thách thức và giải pháp cho nguồn nhân lực du lịch trong kỷ nguyên số" không còn là những cuộc thảo luận viển vông. Chúng trở thành những buổi đối thoại thực chất, nơi một doanh nghiệp lữ hành có thể đặt hàng một giải pháp công nghệ từ một công ty IT, và các bạn sinh viên ngành du lịch có thể lắng nghe để định hình con đường sự nghiệp của mình.

Sự hợp tác chặt chẽ này bảo đảm rằng quá trình chuyển đổi số của du lịch thành phố không chỉ dừng lại ở bề nổi, mà thật sự đi vào chiều sâu, bén rễ vững chắc từ nền tảng công nghệ đến chất lượng nguồn nhân lực.

Các start-up công nghệ du lịch tại TP.HCM khiến hệ sinh thái du lịch số đang trở nên thú vị hơn bao giờ hết.

Một hành trình không điểm kết

Trở về nhà sau một ngày lang thang khắp TP.HCM, lòng tôi vẫn còn lâng lâng một niềm vui khó tả. Thành phố thân quen bỗng trở nên mới mẻ và đầy hấp dẫn. Cảm giác phấn chấn đó thôi thúc tôi làm một điều mà đã lâu tôi không nghĩ đến: lên kế hoạch cho một chuyến đi xa hơn, để khám phá trọn vẹn hơn nữa vẻ đẹp của đất nước.

Một bất ngờ nữa lại đến. Khi lướt các sàn thương mại điện tử quen thuộc để mua sắm, tôi bắt gặp hàng loạt tour du lịch, combo nghỉ dưỡng từ các công ty lữ hành uy tín đang được chào bán ngay trên đó. Những "sản phẩm" vốn chỉ có ở các văn phòng du lịch nay đã nằm gọn trong giỏ hàng trực tuyến.

Tôi chợt nhận ra, đây chính là những "quả ngọt" đầu mùa của chuyển đổi số. Bằng cách đưa sản phẩm lên các "đại siêu thị" online, doanh nghiệp không chỉ tiếp cận được lượng khách hàng khổng lồ, mà còn có thể tối ưu hóa vận hành và lắng nghe khách hàng tốt hơn. Cuộc chơi đã thật sự thay đổi.

Đất Việt Tour chào bán sản phẩm du lịch trên TikTok.

Một tuần sau đó, tôi đến với nhà ga T3 mới mẻ và hiện đại của sân bay Tân Sơn Nhất để bắt đầu chuyến du ngoạn bên ngoài địa phận TP.HCM. Chính tại đây, tôi lại được trải nghiệm một công nghệ "điểm chạm" đầy ấn tượng khác: làm thủ tục qua cửa an ninh bằng cách quét sinh trắc học. Sự tiện lợi mang tính cách mạng này đã góp phần hiện thực hóa bức tranh về một siêu đô thị thông minh, hiện đại.

Công nghệ sinh trắc học không chỉ giúp sân bay vận hành hiệu quả mà còn nâng tầm trải nghiệm du lịch.

Ngồi trên máy bay, nhìn thành phố lung linh ánh đèn bên dưới, tôi hiểu rằng cuộc chuyển đổi số mà mình đang chứng kiến không phải là đích đến, mà là một hành trình không có điểm dừng. Từ một cú nhấp chuột trên bản đồ 360, qua những mã QR trong bảo tàng, đến hệ thống sinh trắc học ở sân bay, tất cả đã chứng minh cho một tầm nhìn xa trông rộng. TP.HCM vẫn còn nhiều tiềm năng để vươn xa hơn nữa, hướng tới mục tiêu trở thành một trung tâm du lịch thông minh hàng đầu châu Á, mang lại những trải nghiệm ngày một tuyệt vời hơn cho du khách và vun đắp niềm tự hào cho mỗi người dân thành phố.

Nguyễn Bảo