TP.HCM tìm phương án mới huy động hơn 210.000 tỷ đồng làm 7 tuyến metro

Sở GTVT TP.HCM vừa có báo cáo gửi UBND TP về việc đầu tư xây dựng hoàn thiện hệ thống đường sắt đô thị của TP gắn với phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit Oriented Development).

Theo quy hoạch phát triển giao thông vận tải TP.HCM đến năm 2020 và tầm nhìn sau năm 2020, hệ thống đường sắt đô thị có 8 tuyến xuyên tâm và vành khuyên kết nối các trung tâm tài chính của TP. Bên cạnh đó, TP sẽ đầu tư thêm 3 tuyến xe điện mặt đất và đường sắt một ray (tramway hoặc monorail). Tổng chiều dài toàn bộ hệ thống đường sắt đô thị TP khoảng 220km với tổng vốn đầu tư ước tính gần 25 tỷ USD.

Hiện nay, TP mới đang triển khai 2 dự án là tuyến metro Bến Thành- Suối Tiên (metro số 1) và tuyến Bến Thành- Tham Lương (metro số 2) trong giai đoạn 1; các dự án còn lại thuộc hệ thống đường sắt đô thị của TP đang trong giai đoạn nghiên cứu, xúc tiến kêu gọi đầu tư.

Theo đề án phát triển kết cấu hạ tầng giao thông giai đoạn 2020 – 2030 đã được UBND TP phê duyệt và Đề án tăng cường vận tải hành khách công cộng kết hợp với kiểm soát sử dụng phương tiện cơ giới cá nhân tham gia giao thông trên địa bàn TP thì có 7 dự án đường sắt đô thị (chưa có chủ trương đầu tư) cần ưu tiên, tập trung đầu tư trong giai đoạn 2021 -2035 với kinh phí đầu tư dự kiến khoảng 210.755 tỷ đồng.

Hạ tầng giao thông phía Đông TP.HCM đoạn qua TP Thủ Đức với hình ảnh tuyến metro số 1 chạy song song với Xa lộ Hà Nội

Sở GTVT TP cho biết hiện nguồn vốn ngân sách còn hạn hẹp, trong khi đó việc huy động vốn hỗ trợ phát triển chính thức ODA là nguồn vốn quan trọng để đầu tư các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm cũng gặp khó khăn.

Do đó, Sở GTVT cho rằng cần thiết phải nghiên cứu, đề xuất những phương thức huy động vốn mới để đầu tư phát triển hạ tầng.

Trong đó, mô hình TOD sẽ phát triển đô thị với dân cư tập trung mật độ cao, qua đó nâng cao giá trị sử dụng đất trong khu vực bán kính 500 m từ các nhà ga đường sắt đô thị được xem là một giải pháp tài chính mang tính chiến lược nhằm huy động và tối ưu hóa nguồn lực từ khai thác quỹ đất để đầu tư phát triển hệ thống đường sắt đô thị.

Bên cạnh đó, TOD cũng được xem là phương án chiến lược phát triển tích hợp đô thị với hệ thống giao thông công cộng rất hiệu quả, góp phần tăng lượng hành khách sử dụng hệ thống giao thông công cộng, đi bộ và xe đạp, giảm sử dụng phương tiện cơ giới cá nhân, góp phần giảm ùn tắc, giảm tai nạn giao thông, ô nhiễm môi trường và thúc đẩy phát triển đô thị bền vững.

Với các ưu điểm trên, Sở GTVT cho rằng cần sớm triển khai quy hoạch và thiết kế đô thị theo mô hình TOD để nâng cao hiệu quả đầu tư và khai thác các tuyến đường sắt đô thị, hệ thống vận tải hành khách công cộng của TP.

Để đẩy nhanh tiến độ đầu tư hoàn thiện các tuyến đường sắt đô thị đảm bảo hiệu quả, khép kín khi đưa vào sử dụng và tạo nguồn lực đầu tư các tuyến đường sắt đô thị trong giai đoạn 2021 – 2035, Sở GTVT kiến nghị UBND TP giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc khẩn trương nghiên cứu về quy hoạch phát triển đô thị theo định hướng TOD.

UBND TP giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành liên quan nghiên cứu, tham mưu UBND TP về phương án, kế hoạch huy động nguồn vốn để đầu tư các dự án đường sắt đô thị cần ưu tiên, tập trung đầu tư giai đoạn 2021 – 2035, báo cáo UBND TP trước ngày 30/11/2022. Trong đó có phương án khai thác quỹ đất vùng phụ cận xung quanh các nhà ga đường sắt đô thị để tạo nguồn vốn cho ngân sách.

Sở GTVT cũng kiến nghị UBND TP giao đơn vị này chủ trì, phối hợp với Sở, ngành để đề xuất lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi một số dự án đường sắt có khả năng khai thác quỹ đất vùng phụ cận các nhà ga (đã được quy hoạch đô thị theo mô hình TOD).

Tuấn Kiệt