TP Hồ Chí Minh: Cần định vị lại vai trò kinh tế của mô hình Airbnb

8.740 căn hộ, hàng vạn việc làm và hơn 43.000 tỷ đồng bị “đóng băng”

Theo số liệu do cộng đồng người cho thuê Airbnb tại TP Hồ Chí Minh cung cấp, được Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh (HoREA) tổng hợp trong văn bản gửi UBND thành phố, có khoảng 8.740 căn hộ đang được khai thác trên nền tảng Airbnb, với tổng giá trị đầu tư lên tới 43.700 tỷ đồng.

Trước đây, TP Hồ Chí Minh có khoảng 8.740 căn hộ đang được khai thác trên nền tảng Airbnb.

Không chỉ vậy, mô hình này còn tạo ra việc làm cho từ 8.740 đến 17.480 lao động trực tiếp, bao gồm nhân viên vận hành, vệ sinh, bảo trì, tiếp tân và các dịch vụ đi kèm khác. Trong năm 2023, riêng hoạt động Airbnb đã đóng góp gần 1.000 tỷ đồng tiền thuế vào ngân sách TP Hồ Chí Minh, dù chưa được công nhận là một mô hình kinh doanh chính thức.

Tuy nhiên, kể từ thời điểm việc cho thuê lưu trú ngắn hạn trong căn hộ chung cư bị cấm, hàng loạt hộ gia đình mất nguồn thu nhập chủ lực, không ít trường hợp không còn khả năng trả nợ vay ngân hàng, vi phạm hợp đồng với khách nước ngoài, thậm chí phải sang nhượng tài sản với mức lỗ lớn.

Theo HoREA, đây không chỉ là một câu chuyện pháp lý mà là dấu hiệu rõ ràng cho thấy một nguồn lực kinh tế quan trọng của đô thị đang bị "đóng băng", chỉ vì khoảng trống trong chính sách quản lý.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA thừa nhận, mô hình Airbnb vẫn còn một số bất cập cần quản lý, đặc biệt là trong các vấn đề liên quan đến an ninh trật tự, phòng cháy chữa cháy và tuân thủ nội quy nhà chung cư. Tuy nhiên, ông Châu cũng nhấn mạnh rằng, thay vì “đóng cửa” toàn bộ mô hình, TP Hồ Chí Minh nên chọn hướng đi thông minh hơn, đó là quản lý có điều kiện.

Vì vậy, HoREA đã gửi công văn lên UBND TP Hồ Chí Minh đề xuất sửa đổi Quyết định 26/2025 theo hướng cho phép khai thác lưu trú ngắn ngày trong căn hộ chung cư, nếu chủ hộ đáp ứng đủ điều kiện pháp lý, an toàn và trật tự. Các điều kiện bao gồm: Đăng ký kinh doanh, khai báo lưu trú với công an địa phương, đảm bảo PCCC và chấp hành nội quy chung cư.

Ông Lê Hoàng Châu cho rằng, không thể vì chưa có cơ chế rõ ràng mà lại đóng cửa một mô hình kinh tế đang tạo thu nhập thực tế cho hàng chục nghìn người dân đô thị. Theo đó, TP Hồ Chí Minh có thể là địa phương đầu tiên cả nước triển khai thí điểm mô hình kinh doanh Airbnb hợp pháp, từ đó tạo tiền lệ để Quốc hội, Chính phủ và Bộ Xây dựng xem xét, hoàn thiện hành lang pháp lý cho mô hình lưu trú chia sẻ trong tương lai.

Airbnb - mắt xích trong hệ sinh thái kinh tế đô thị

Theo HoREA, Airbnb không chỉ đơn thuần là dịch vụ lưu trú, nó đang trở thành một phần của hệ sinh thái dịch vụ đô thị hiện đại. Các hoạt động kinh tế phát sinh từ một căn hộ Airbnb bao gồm: Đặt xe công nghệ, vận chuyển hành lý, dịch vụ ăn uống theo yêu cầu, giặt ủi, sửa chữa thiết bị, thậm chí cả tour trải nghiệm văn hóa, tất cả đều tạo công ăn việc làm thực tế, không đòi hỏi vốn lớn và tận dụng chính nguồn lực sẵn có trong dân cư.

Theo HoREA, Airbnb không chỉ đơn thuần là dịch vụ lưu trú, nó đang trở thành một phần của hệ sinh thái dịch vụ đô thị hiện đại.

Việc ngưng khai thác loại hình Airbnb trong căn hộ chung cư cũng đồng nghĩa với việc làm gián đoạn dòng tiền đang vận hành trong hệ sinh thái đó. Từ cung cầu lao động, chuỗi dịch vụ hậu cần đến khả năng đóng góp vào ngân sách, tất cả đều chịu tác động tiêu cực chỉ vì chưa có cơ chế quản lý phù hợp.

“Đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số, kinh tế chia sẻ và mô hình tự doanh linh hoạt đang được Chính phủ khuyến khích phát triển, việc không tận dụng mô hình Airbnb, vốn đã tồn tại ổn định là một bước thụt lùi so với tinh thần cải cách”, đại diện HoREA bày tỏ quan điểm.

HoREA cũng chỉ ra rằng, một trong những nguyên nhân khiến mô hình Airbnb rơi vào vùng xám là khái niệm “sử dụng đúng mục đích để ở” trong Luật Nhà ở hiện chưa được hướng dẫn cụ thể. Điều này dẫn đến tình trạng mỗi địa phương có thể diễn giải theo cách riêng, gây ra sự không nhất quán trong áp dụng và tạo ra tâm lý bất an trong cộng đồng nhà đầu tư nhỏ lẻ, hộ kinh doanh cá thể.

Do đó, Hiệp hội kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần có văn bản hướng dẫn hoặc ban hành nghị quyết làm rõ phạm vi “sử dụng nhà ở đúng mục đích”. Việc thống nhất cách hiểu sẽ giúp chính quyền các địa phương ban hành chính sách đồng bộ hơn, đảm bảo tính công bằng và tạo điều kiện phát triển bền vững cho thị trường.

Ông Lê Hoàng Châu nhận định, dưới góc nhìn kinh tế, Airbnb là một mô hình đã chứng minh được hiệu quả vận hành, tính linh hoạt và khả năng đóng góp trực tiếp vào ngân sách, tạo việc làm và khai thác tài sản tư nhân hiệu quả. Nếu được quản lý minh bạch và đặt trong khuôn khổ luật định phù hợp, Airbnb không những không gây rối trật tự xã hội mà còn có thể trở thành một phần trong chính sách phát triển kinh tế đô thị hậu COVID-19.

Với vai trò là đô thị đặc biệt và đầu tàu kinh tế, HoREA kiến nghị TP Hồ Chí Minh cần lựa chọn cách làm phù hợp với tinh thần cải cách, thay vì làm mất đi nguồn thu ngân sách bằng một quyết định hành chính cứng nhắc.

Bài và ảnh: Hải Yên/Báo Tin tức và Dân tộc