TP Hồ Chí Minh siết chặt quản lý chất thải để giảm mê-tan

UBND TP Hồ Chí Minh vừa ban hành Báo cáo số 286/BC-UBND về kết quả triển khai Kế hoạch hành động giảm phát thải khí mê-tan theo Quyết định 942/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Những số liệu và đánh giá cập nhật từ báo cáo cho thấy trong năm 2025, thành phố đã có nhiều nỗ lực đồng bộ từ quản lý chất thải, phát triển nông nghiệp đến xử lý nước thải, qua đó xây dựng nền tảng quan trọng hướng đến mục tiêu cắt giảm mạnh khí mê-tan vào năm 2030.

Xử lý chất thải chăn nuôi bằng phương pháp hầm Biogas là một phương pháp thu hồi khí mê-tan để làm khí đốt. Ảnh minh họa

Một trong những điểm nhấn được TP Hồ Chí Minh đặt ưu tiên là nâng cao nhận thức cộng đồng. Các chương trình truyền thông được triển khai rộng rãi tới cán bộ công chức, doanh nghiệp, nông dân và người dân nhằm thúc đẩy tiêu dùng xanh, sản xuất xanh cũng như khuyến khích phân loại, tái chế và tái sử dụng chất thải. Nhờ vậy, ý thức trách nhiệm môi trường trong cộng đồng đã có những chuyển biến rõ rệt, tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các giải pháp kỹ thuật ở những lĩnh vực khác.

Trong nông nghiệp, thành phố tiếp tục chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa sang các loại cây hàng năm hoặc cây lâu năm có hiệu quả kinh tế cao hơn. Đây không chỉ là bước đi phù hợp với thực tiễn sản xuất, mà còn góp phần giảm đáng kể lượng mê-tan phát sinh từ ruộng lúa ngập nước.

Song song với đó, hệ thống giám sát sinh vật gây hại và dự báo khí hậu được duy trì thường xuyên, giúp cơ quan chuyên môn đưa ra các biện pháp phòng trừ hiệu quả, hạn chế rủi ro phát sinh khí thải từ hoạt động canh tác.

Ở lĩnh vực chất thải rắn và nước thải, TP Hồ Chí Minh đã triển khai nhiều giải pháp hướng đến giảm phát thải trực tiếp từ rác sinh hoạt, bùn thải và hệ thống xử lý nước thải. Các dự án xử lý rác được hỗ trợ hoàn thiện thủ tục để sớm đưa vào hoạt động với công nghệ hiện đại, có khả năng thu hồi năng lượng. Trong khi đó, một số biện pháp giảm phát sinh mê-tan tại các nhà máy xử lý nước thải đã được áp dụng bước đầu, dù việc thu hồi khí từ bùn thải vẫn là thách thức lớn do yêu cầu công nghệ cao.

Khí mê-tan phát sinh từ hoạt động thu gom, xử lý chất thải sau sinh hoạt. Ảnh: Đình Du.

Nỗ lực giảm phát thải còn được đẩy mạnh thông qua hợp tác quốc tế. Thành phố đang phối hợp với JICA trong dự án phát triển mô hình khu công nghiệp thông minh, thân thiện môi trường, góp phần mở rộng không gian thử nghiệm các giải pháp công nghệ mới.

Đồng thời, việc rà soát và đề xuất nâng cấp hệ thống trạm trung chuyển chất thải rắn giai đoạn 2026–2030 đang được đẩy nhanh nhằm đảm bảo quá trình thu gom – xử lý diễn ra hiệu quả và an toàn hơn.

Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra những khó khăn còn tồn tại. Chi phí đầu tư công nghệ cao, cùng với việc thiếu cơ chế hỗ trợ đủ mạnh, khiến nhiều mô hình như hầm biogas, phụ gia ức chế mê-tan trong chăn nuôi hay hệ thống thu hồi khí tại nhà máy xử lý nước thải khó được nhân rộng. Thêm vào đó, đặc thù nguồn thải phân tán tại nhiều khu dân cư khiến việc xây dựng hệ thống thu gom đồng bộ gặp nhiều hạn chế.

Hướng tới năm 2026, TP Hồ Chí Minh dự kiến điều chỉnh kế hoạch hành động để phù hợp với mô hình quản lý sau sáp nhập, đồng thời tiếp tục mở rộng các nhiệm vụ trọng tâm như kiểm soát chất thải rắn, nâng cao hiệu quả xử lý nước thải, phát triển nông nghiệp bền vững và đẩy mạnh nghiên cứu công nghệ thu hồi khí mê-tan.

Thành phố kỳ vọng rằng sự kết hợp giữa công nghệ, nhận thức cộng đồng và quản lý đồng bộ sẽ tạo ra bước tiến mới, góp phần cải thiện chất lượng môi trường và đưa đô thị tiến gần hơn mục tiêu phát triển xanh trong những năm tới.

Hoàng Trang