Tp. Hồ Chí Minh xây dựng lộ trình chuyển đổi xe buýt sử dụng năng lượng xanh
Trên địa bàn Tp. Hồ Chí Minh hiện có 138 tuyến xe buýt phổ thông (108 tuyến xe trợ giá) với 2.209 phương tiện; trong đó có 546 xe buýt sử dụng khí thiên nhiên nén (CNG) và xe điện với tỷ lệ 24,7%.
Thành phố Hồ Chí Minh hiện có hơn 500 xe buýt CNG, xe buýt điện đang hoạt động, chiếm gần 25% tổng xe buýt trên địa bàn. Ảnh: Tiến Lực - TTXVN
Tp. Hồ Chí Minh đang nghiên cứu lộ trình đổi phương tiện giao thông công cộng sử dụng năng lượng xanh; trong đó, ưu tiên chuyển đổi phương tiện xe buýt với mục tiêu đến năm 2030, 100% xe buýt của thành phố là phương tiện sử dụng năng lượng xanh.
Nội dung được nêu ra tại Hội thảo chuyển đổi phương tiện sử dụng năng lượng xanh, năng lượng điện đối với hoạt động vận tải hành khách công cộng trên địa bàn, do Sở Giao thông Vận tải Tp. Hồ Chí Minh tổ chức ngày 30/7.
Hướng đến mục tiêu 100% xe buýt năng lượng xanh
Trên địa bàn Tp. Hồ Chí Minh hiện có 138 tuyến xe buýt phổ thông (108 tuyến xe trợ giá) với 2.209 phương tiện; trong đó có 546 xe buýt sử dụng khí thiên nhiên nén (CNG) và xe điện với tỷ lệ 24,7%. Mạng lưới tuyến đã bao phủ hầu hết các khu vực với hơn 14.000 chuyến và khoảng 300.000 lượt hành khách mỗi ngày.
Theo Quyết định 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí metan của ngành giao thông vận tải, từ năm 2025, có 100% xe buýt thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh. Từ năm 2030, tỷ lệ phương tiện sử dụng điện, năng lượng xanh đạt tối thiểu 50%; 100% xe taxi thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh. Đến năm 2050, sẽ có 100% xe buýt, xe taxi sử dụng điện, năng lượng xanh.
Dù vậy, ông Phạm Vương Bảo, Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý giao thông công cộng Tp. Hồ Chí Minh cho biết, mục tiêu mà thành phố đang định hướng là đến năm 2030, xe buýt tại Tp. Hồ Chí Minh sẽ đạt 100% là phương tiện sử dụng năng lượng xanh, năng lượng điện. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, tuy xe điện chưa phải đích đến cuối cùng trong phát triển giao thông, nhưng là sự lựa chọn tối ưu trong 10-15 năm tới.
Hiện nay, Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội cho phép Tp. Hồ Chí Minh thực hiện việc kiểm soát khí thải phương tiện giao thông bằng hình thức khuyến khích, hỗ trợ, ưu đãi khi thực hiện chuyển đổi phương tiện giao thông từ sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng năng lượng sạch; thu mua, đổi phương tiện giao thông cũ sang phương tiện giao thông mới sử dụng năng lượng sạch.
Các đại biểu chủ trì Hội thảo. Ảnh: Tiến Lực - TTXVN
Theo ông Phạm Vương Bảo, Tp. Hồ Chí Minh sẽ đảm bảo lộ trình chuyển đổi theo Quyết định 876/QĐ-TTg và phát huy cơ chế, chính sách theo Nghị quyết 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh. Thành phố lựa chọn, xác định cơ cấu xe buýt điện và xe buýt CNG phù hợp điều kiện thực tế về hạ tầng trạm sạc, trạm nạp và khả năng cung ứng nguồn điện, nguồn CNG; phù hợp với khả năng cân đối nguồn lực của doanh nghiệp và nhà nước.
Ông Khuất Việt Hùng, Viện trưởng Viện Chiến lược và Phát triển Giao thông vận tải cho rằng, Tp. Hồ Chí Minh đặt mục tiêu 2030 là sớm hơn nhiều so với cả nước. Thành phố có thuận lợi là tỷ lệ tuyến kết thúc hợp đồng, đấu thầu lại trong các năm 2025 và 2026 khá lớn, nên có thể đẩy nhanh tốc độ chuyển đổi. Tuy nhiên, việc chuyển đổi cần phải đồng bộ với hạ tầng; trong đó khó khăn lớn nhất là bố trí đất cho trạm sạc xe buýt.
Cần thêm cơ chế
Giai đoạn 2024 - 2030, thành phố sẽ đấu thầu 108 tuyến xe buýt, với số lượng khoảng 1.901 xe. Theo kế hoạch, số xe buýt của Tp. Hồ Chí Minh đến năm 2025 là 2.542 xe và đến năm 2030 là 3.317 xe. Tuy nhiên, việc phát triển loại hình phương tiện sử dụng năng lượng xanh gặp khá nhiều khó khăn như thiếu trạm nạp CNG, chưa chủ động về nguồn cung khí CNG; chi phí đầu tư, vận hành xe điện cao hơn khoảng 13% so với xe Diesel; hạ tầng trạm sạc điện cho xe buýt chưa phát triển.
Phân tích việc chuyển đổi các phương tiện năng lượng xanh trên thế giới, Chuyên gia Phạm Xuân Mai, Trường Đại học Bách khoa Tp. Hồ Chí Minh cho biết, xe buýt CNG có xu hướng giảm dần do sự phát triển mạnh mẽ của xe buýt điện. Xe buýt điện dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ nhờ vào cải tiến công nghệ, chính sách hỗ trợ và sự ưa chuộng ngày càng tăng từ người tiêu dùng và các thành phố lớn.
Để phát triển loại phương tiện này, theo ông Phạm Xuân Mai, Nhà nước cần phát triển cơ sở hạ tầng cho xe điện như trạm sạc điện, hạ tầng giao thông, quỹ đất bố trí trạm sạc, đồng thời phát triển các nguồn năng lượng tái tạo để cung cấp điện sạch cho các trạm. “Trạm sạc phải do nhà nước đầu tư và không sử dụng điện lưới mà dùng năng lượng mặt trời”, ông Mai kiến nghị.
Cùng nhận định trên, đại diện Công ty cổ phần Tập đoàn Mai Linh cho rằng, điện mặt trời là giải pháp tối ưu để tiến tới Net Zero. Tập đoàn Mai Linh hiện đang cân nhắc lựa chọn phương tiện phù hợp trong việc kinh doanh taxi, đồng thời tìm hiểu và kết nối các công ty sản xuất xe điện.
Đại biểu trao đổi tại Hội thảo. Ảnh: Tiến Lực - TTXVN
Trong khi đó, ông Bùi Minh Thuận, Phó Giám đốc Samco An Lạc cho biết, Samco đã nghiên cứu về xe điện từ 2 năm nay; trong đó, chú trọng các thông số kỹ thuật phù hợp với dây chuyền của doanh nghiệp. Samco đã chuẩn bị đầy đủ và cam kết cung cấp xe điện với giá thành thấp nhất, dựa trên cơ sở dây chuyền lắp ráp xe CNG. Đại diện Samco cũng đề xuất Tp. Hồ Chí Minh có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp vận tải sử dụng xe điện.
Liên quan chi phí đầu tư khi chuyển đổi sang xe buýt điện, ông Nguyễn Duy Khánh, Công ty cổ phần xe khách Sài Gòn (Saigonbus) chia sẻ, giá thành đầu vào xe buýt điện khá cao, khoảng hơn 6 tỷ đồng/xe. Do vậy nhà nước cần có chính sách về hỗ trợ lãi vay cho doanh nghiệp. Trung tâm Quản lý giao thông công cộng đề xuất lãi vay 3% như xe buýt khác, nhưng doanh nghiệp đề xuất chỉ từ 1 - 2% khi chuyển đổi.
Hiện ngành giao thông Tp. Hồ Chí Minh đang đề xuất một số cơ chế, chính sách về hỗ trợ lãi vay, thuế nhập khẩu các thiết bị, lệ phí trước bạ, phí sử dụng đường bộ; chính sách đầu tư, phát triển hạ tầng trạm sạc; định mức, đơn giá và hợp đồng đối với xe buýt điện… nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, chuyển đổi xe buýt sử dụng năng lượng xanh.
Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Tp. Hồ Chí Minh Trần Quang Lâm cho biết, thành phố sẽ ưu tiên chuyển đổi sang năng lượng xanh cho xe buýt. Sở nghiên cứu triển khai theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 từ nay đến tháng 9 tới sẽ hoàn thiện cơ chế chuyển đổi trước xe buýt điện, xe CNG; song song đó nghiên cứu thêm cơ chế chính sách chuyển đổi taxi, xe công nghệ sang xe điện. Giai đoạn 2 sẽ chuyển đổi tất cả phương tiện, từ xe công tới tư, xe máy, ô tô… Thành phố sẽ tính toán chuyển đổi theo vùng, theo đối tượng cho phù hợp.
