Trách nhiệm dân sự từ vụ án lừa đảo tại Cty Upexim?

Bị cáo Trương Vui tại phiên tòa sơ thẩm. Ảnh: N.N

Việc vay nợ với lãi suất cao…

Theo đó, Upexim thành lập năm 2010 do bị cáo Trương Vui là Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc. Năm 2009, UBND TP Hồ Chí Minh có chủ trương bán chỉ định nhà, đất số 4-6 Hồ Tùng Mậu cho Upexim.

Do Cty khó khăn tài chính và bị cáo Vui có quan hệ vay nợ cá nhân bà Võ Thị Thanh Loan lãi suất cao, bị cáo Vui đã bàn bạc với bà Võ Thị Thanh Loan – Chủ tịch Hội đồng quản trị (HĐQT) Cty CP Đầu tư xây dựng thương mại Tradeco hợp thức việc vay nợ cá nhân bằng việc ký hợp đồng hợp tác giữa 2 công ty tham gia góp vốn xây dựng dự án Upex Tower tại số 4-6 Hồ Tùng Mậu.

Vui tự ý ký hợp đồng hợp tác kinh doanh với Cty Tradeco mà không thông qua HĐQT. Theo thỏa thuận, mỗi bên góp 50%, tương đương 60 tỷ đồng để cùng hưởng lợi nhuận.

Quá trình thực hiện hợp đồng, Tradeco không chuyển tiền cho Upexim mà bà Võ Thị Thanh Loan chỉ chuyển tiền cho cá nhân Vui vay sử dụng mục đích cá nhân, sau đó làm các hóa đơn, chứng từ để hợp thức. Năm 2011, Upexim được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Bị cáo Vui đã thế chấp nhà dất trên vào ngân hàng để vay tiền cho các Cty.

Bị cáo Vui còn che giấu việc nhà đất trên đang thế chấp ngân hàng để lừa bán đất cho Cty CP Đầu tư Kim Cương Xanh để chiếm đoạt 120 tỷ đồng.

Cựu Chủ tịch HĐQT Upexim bị cáo buộc đồng phạm với Tống Thị Bích Loan, Châu Thị Khoa, Cty CP Xuất nhập khẩu Bihimex Biên Hòa nay đã sáp nhập vào Tổng Cty Dofico, làm trái quy định của nhà nước bằng cách cho vay tiền thông qua các hợp đồng mua bán hàng hóa khống. Bên cạnh đó thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tiền của Cty Tradeco và ngân hàng.

Năm 2019, vụ án được đưa ra xét xử; sau đó, bị hủy án để điều tra lại. Năm 2022, TAND TP Hồ Chí Minh xử phạt bị cáo Vui tù chung thân về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, 14 năm tù tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”. Bị cáo Loan lĩnh 10 năm tù, Khoa 8 năm tù tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Về trách nhiệm dân sự, tòa buộc bị cáo Vui phải bồi thường cho Cty Kim Cương Xanh 120 tỷ đồng. Buộc Cty Upexim phải bồi hoàn lại cho bị cáo Vui 72,2 tỷ đồng. Tòa còn buộc, bị cáo Vui và Công ty Upexim liên đới bồi thường cho Tổng Cty Dofico hơn 144 tỷ đồng.

Bản án cũng tuyên tiếp tục duy trì lệnh kê biên nhà đất để bảo đảm xác định 50% giá trị quyền sử dụng đất thuộc về Công ty Tradeco và 50% giá trị quyền sử dụng đất còn lại thuộc Công ty Upexim để bảo đảm giải quyết hợp đồng tín dụng với ngân hàng.

Sau đó, các bị cáo và Cty Upexim kháng cáo. Cuối năm 2022, TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh quyết định giữ nguyên bản án sơ thẩm trên. Đến năm 2023, VKSND TC có quyết định kháng nghị.

Hợp đồng trên là trái Luật Đất đai năm 2003?

Kháng nghị nêu, tòa sơ thẩm và tòa phúc thẩm cho rằng hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa Cty Upexim và Tradeco là hợp đồng hợp pháp. Cty Tradeco chuyển 60 tỷ đồng để mua lại nhà đất trên nên được quyền sở hữu 50% quyền sử dụng đất.

VKSND cho rằng, hợp đồng trên là trái Luật Đất đai năm 2003. Bởi, thời điểm hai bên ký hợp đồng trên, nhà đất 4-6 Hồ Tùng Mậu không thuộc quyền sở hữu, sử dụng của Cty Upexim mà thuộc quyền của Cty kinh doanh nhà TP Hồ Chí Minh.

Khi hai bên ký hợp đồng, Cty Kinh doanh nhà TP Hồ Chí Minh không biết, không cho phép việc ký hợp đồng này. Các thỏa thuận trong hợp đồng đã xâm phạm tới quyền và lợi ích của tổ chức sử dụng đất hợp pháp. Ngoài ra, bị cáo Vui không được quyền đại diện công ty ký hợp đồng trên.

Theo kháng nghị, việc ký hợp đồng hợp tác là giả tạo nhằm hợp thức quan hệ vay tiền của cá nhân bị cáo Vui và bà Loan. Ngoài ra, chứng cứ thể hiện không có việc Cty Tradeco chuyển 60 tỷ đồng vào tài khoản Cty Upexim.

Năm 2019, vụ án được đưa ra xét xử lần 1 sau đó bị hủy án để điều tra lại. Năm 2022, TAND TP Hồ Chí Minh xử phạt bị cáo Vui tù chung thân về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, 14 năm tù tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”. Bị cáo Loan lĩnh 10 năm tù, Khoa 8 năm tù tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Về trách nhiệm dân sự, tòa buộc bị cáo Vui phải bồi thường cho Cty Kim Cương Xanh 120 tỷ đồng. Buộc Cty Upexim phải bồi hoàn lại cho bị cáo Vui 72,2 tỷ đồng. Tòa buộc, bị cáo Vui và Cty Upexim liên đới bồi thường cho Tổng Cty Dofico hơn 144 tỷ đồng.

Bản án cũng tuyên tiếp tục duy trì lệnh kê biên nhà đất để bảo đảm xác định 50% giá trị quyền sử dụng đất thuộc về Cty Tradeco và 50% giá trị quyền sử dụng đất còn lại thuộc Cty Upexim để bảo đảm giải quyết hợp đồng tín dụng với ngân hàng.

Sau đó, các bị cáo và Cty Upexim kháng cáo. Cuối năm 2022, TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minhquyết định giữ nguyên bản án sơ thẩm trên. Đến năm 2023, VKSND TC có quyết định kháng nghị.

Theo kháng nghị, tòa sơ thẩm và tòa phúc thẩm cho rằng hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa Cty Upexim và Tradeco là hợp đồng hợp pháp. Cty Tradeco chuyển 60 tỷ đồng để mua lại nhà đất trên nên được quyền sở hữu 50% quyền sử dụng đất.

VKSND nhận định, hợp đồng trên là trái Luật Đất đai năm 2003, do thời điểm hai bên ký hợp đồng trên, nhà đất 4-6 Hồ Tùng Mậu không thuộc quyền sở hữu, sử dụng của Cty Upexim mà thuộc quyền của Cty Kinh doanh nhà TP Hồ Chí Minh.

Khi hai bên ký hợp đồng, Cty kinh doanh nhà TP Hồ Chí Minh không biết, không cho phép việc ký hợp đồng này. Các thỏa thuận trong hợp đồng đã xâm phạm tới quyền và lợi ích của tổ chức sử dụng đất hợp pháp. Bị cáo Vui không được quyền đại diện Cty ký hợp đồng trên.

Kháng nghị nêu, việc ký hợp đồng hợp tác là giả tạo nhằm hợp thức quan hệ vay tiền của cá nhân bị cáo Vui và bà Võ Thị Thanh Loan. Ngoài ra, chứng cứ thể hiện không có việc Cty Tradeco chuyển 60 tỷ đồng vào tài khoản Cty Upexim.

Bảo Lâm