Trách nhiệm không của riêng ai

Ngày 23/1/2025, trong quá trình làm nhiệm vụ tại khu vực bản Pom Lót, xã Pom Lót, tổ công tác Công an huyện Điện Biên đã tiến hành kiểm tra hành chính, phát hiện, bắt giữ Và A Nhìa (trú tại bản Hua Thanh, xã Na Ư) có hành vi vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm. Tang vật thu giữ 1 cá thể tê tê còn sống, trọng lượng 3kg. Qua đấu tranh, khai thác tại cơ quan công an, Và A Nhìa khai nhận đã bắt cá thể tê tê trên rừng và mang về trung tâm huyện để bán kiếm lời.

Đối tượng Và A Nhìa cùng tang vật tại cơ quan công an.

Trước đó, từ nguồn tin tố giác tội phạm của người dân, lực lượng chức năng đã phát hiện một vụ vi phạm đặc biệt nghiêm trọng xảy ra tại bản Yên Cang 2, xã Sam Mứn, huyện Điện Biên. Cụ thể, tại nhà riêng của Lường Văn Anh (sinh năm 1977), cơ quan công an bắt quả tang một nhóm đối tượng đang tiến hành giết mổ trái phép một cá thể hổ nặng khoảng 220kg. Các đối tượng liên quan gồm Ngô Sỹ Thành (sinh năm 1976), trú tại huyện Quỳ Hợp và Ngô Sỹ Tiến (sinh năm 1967), trú tại TP. Vinh, tỉnh Nghệ An. Qua đấu tranh, nhóm đối tượng khai nhận đã mua cá thể hổ còn sống tại Nghệ An, sau đó sử dụng ô tô vận chuyển lên Điện Biên để giết thịt, nấu cao bán kiếm lời. Tang vật thu giữ tại hiện trường gồm cá thể hổ đã chết, ba con dao, một bộ kích điện, một xe ô tô cùng nhiều vật chứng liên quan khác.

Cơ quan chức năng tiến hành các bước tiêu hủy động vật rừng bị buôn bán, vận chuyển trái phép.

Dù pháp luật đã nghiêm cấm các hành vi liên quan đến săn bắt, vận chuyển, buôn bán động vật hoang dã, nhưng vì lợi nhuận cao, nhiều đối tượng vẫn bất chấp vi phạm. Thống kê từ năm 2020 đến nay cho thấy, các lực lượng chức năng trong tỉnh đã phát hiện, xử lý hàng trăm vụ việc liên quan. Riêng trong giai đoạn này, đã thu giữ 364 cá thể động vật quý hiếm, 2.456 cá thể động vật thông thường và xử lý 65 đối tượng vi phạm các quy định về bảo vệ động vật rừng.

Điện Biên là một trong những địa phương sở hữu hệ sinh thái phong phú, nơi cư trú của nhiều loài động vật hoang dã quý hiếm. Vì vậy, đây là địa bàn bị các đối tượng săn bắt, buôn bán trái phép động vật hoang dã thường xuyên hoạt động.

Trước tình hình đó, lực lượng chức năng trong tỉnh đã chủ động triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó lấy công tác phòng ngừa làm trọng tâm. Từ năm 2020 đến nay, lực lượng kiểm lâm đã tổ chức gần 2.000 lượt tuần tra, kiểm soát với hơn 65.000 lượt người tham gia. Công tác tuyên truyền cũng được triển khai sâu rộng đến tận cơ sở. Để nâng cao hiệu quả truyền thông tại vùng sâu, vùng xa, các tài liệu tuyên truyền được biên soạn, dịch ra tiếng Mông, tiếng Thái và phát qua hệ thống loa truyền thanh tại thôn, bản. Ngoài ra, hàng nghìn tờ rơi cũng được phát tận tay người dân, góp phần lan tỏa thông điệp bảo vệ động vật hoang dã sâu rộng trong cộng đồng. Nhờ đó, nhiều trường hợp người dân đã chủ động giao nộp động vật quý hiếm hoặc thông tin kịp thời đến cơ quan chức năng về các hành vi vi phạm.

Lực lượng kiểm lâm tái thả 2 cá thể khỉ vào tự nhiên.

Đơn cử ngày 2/6 vừa qua, ông Lò Văn Phương (trú tại tổ dân cư số 1, xã Mường Nhé, huyện Mường Nhé) phát hiện một cá thể gà tiền mặt vàng trong vườn nhà mình. Sau khi tìm hiểu và nhận thấy đây là loài động vật rừng nguy cấp, quý hiếm, ông đã chủ động liên hệ Ban Quản lý Khu Dự trữ thiên nhiên Mường Nhé để giao nộp. Trước đó, cuối tháng 3/2025, Ban Quản lý Khu Dự trữ thiên nhiên Mường Nhé phối hợp với Hạt Kiểm lâm huyện Mường Nhé tái thả 2 cá thể khỉ vàng (Macaca mulatta), loài thuộc danh mục động vật nguy cấp, quý hiếm nhóm IIB được người dân giải cứu sau khi phát hiện bị nuôi nhốt trái phép và đem giao nộp cho lực lượng kiểm lâm huyện.

Ông Diệp Văn Chính, Giám đốc Khu Dự trữ thiên nhiên Mường Nhé cho biết: Mỗi cá thể động vật hoang dã được giải cứu, tái thả là một cơ hội quý để khôi phục đa dạng sinh học và duy trì cân bằng sinh thái. Việc người dân chủ động giao nộp các loài động vật hoang dã quý hiếm không chỉ thể hiện nhận thức ngày càng nâng cao về bảo tồn thiên nhiên mà còn cho thấy hiệu quả rõ rệt từ các hoạt động tuyên truyền, vận động trong cộng đồng.

Cá thể gà tiền mặt vàng được người dân giao nộp.

Song song với tuyên truyền, xử lý vi phạm, lực lượng chức năng tăng cường quản lý hoạt động gây nuôi động vật hoang dã. Hiện nay, toàn tỉnh có 82 cơ sở nuôi động vật rừng, trong đó, 17 cơ sở nuôi các loài nguy cấp, quý hiếm thuộc phụ lục CITES, như cầy vòi mốc, rắn hổ mang một mắt kính, cầy vòi hương. Các cơ sở này được yêu cầu đảm bảo điều kiện chuồng trại, vệ sinh môi trường và chịu sự kiểm tra định kỳ của cơ quan chức năng.

Ông Hà Lương Hồng, Chi Cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh cho biết: Chúng tôi luôn xác định công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cộng đồng là giải pháp cốt lõi, mang tính nền tảng và lâu dài trong bảo vệ động vật rừng.

Theo ông Hà Lương Hồng, bảo vệ động vật hoang dã không thể chỉ đặt trên vai lực lượng kiểm lâm hay các cơ quan chức năng. Đây là trách nhiệm chung của toàn xã hội từ chính quyền các cấp, các tổ chức chính trị - xã hội cho đến từng người dân. “Chỉ khi có sự vào cuộc đồng bộ, sự chung tay của cả hệ thống chính trị và toàn thể cộng đồng thì chúng ta mới có thể tạo ra sức mạnh tổng hợp đủ lớn để ngăn chặn, đẩy lùi hiệu quả các hành vi xâm hại đến động vật rừng và môi trường sinh thái” - ông Hồng nhấn mạnh.

Quang Long