Trang bị 'lá chắn' kiến thức pháp luật để bảo vệ tương lai học trò

Các đối tượng thanh, thiếu niên trong vụ án giết người, gây rối trật tự công cộng xảy ra ngày 2/8/2025 tại phường Trà Lý (tỉnh Hưng Yên). Ảnh: TTXVN phát

Hành vi lệch chuẩn và báo động vi phạm pháp luật lứa tuổi thanh, thiếu niên

Thời gian gần đây, tình hình vi phạm pháp luật trong lứa tuổi thanh, thiếu niên diễn biến phức tạp. Cụ thể, ngày 2/8 tại phường Trà Lý, nhóm 8 đối tượng (từ 16 đến dưới 18 tuổi) mang theo hung khí, đuổi chém một nhóm 3 thanh niên khác, dẫn đến vụ tai nạn giao thông làm 1 người chết và 2 người bị thương. Ngay sau đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra đã khởi tố vụ án, khởi tố 8 bị can về các tội "Giết người", "Gây rối trật tự công cộng" và "Che giấu tội phạm".

Trước đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thái Bình (cũ) đã ra quyết định khởi tố 12 bị can về tội "Gây rối trật tự công cộng". Vụ việc cũng xuất phát từ mâu thuẫn khi tham gia giao thông giữa nhóm của Ng.B.N (sinh năm 2008, trú tại xã Nam Hưng, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình, nay là xã Hưng Phú, tỉnh Hưng Yên) với một nhóm thanh niên khác.

Lực lượng chức năng tỉnh Hưng Yên kiểm tra phương tiện do thanh, thiếu niên điều khiển vi phạm an toàn giao thông. Ảnh: Thu Hoài/ TTXVN

Để giải quyết mâu thuẫn, tối 23/3, N cùng một số thanh niên khác hẹn nhau tụ tập và bàn bạc, chuẩn bị hung khí như dao, kiếm, chai thủy tinh, rồi điều khiển xe mô tô di chuyển với tốc độ cao, lạng lách, rú ga, gây mất trật tự trên nhiều tuyến đường liên xã. Nhóm đối tượng tiếp tục tìm kiếm đối thủ trong vụ va chạm giao thông trước đó nhưng không gặp, sau đó, gặp nhóm thanh niên khác và tiếp tục xảy ra cãi vã, xô xát có hung khí.

Hai vụ án nêu trên phần nào cho thấy sự manh động và liều lĩnh của lứa tuổi thanh, thiếu niên khi giải quyết mâu thuẫn. Thống kê của UBND tỉnh Hưng Yên, chỉ trong 9 tháng năm 2025, trên địa bàn tỉnh xảy ra 61 vụ việc với 379 đối tượng (367 nam, 12 nữ) liên quan đến người chưa thành niên vi phạm pháp luật, làm chết 2 người, bị thương 46 người.

Cơ quan chức năng đã xử lý hình sự 35 vụ, 256 đối tượng; xử lý hành chính 19 vụ, 88 đối tượng. Trong đó các hành vi vi phạm tập trung chủ yếu là cố ý gây thương tích (34 vụ, 83 đối tượng); gây rối trật tự công cộng (15 vụ, 186 đối tượng). Các đối tượng tham gia phạm tội chủ yếu là nam giới, độ tuổi từ 14 đến dưới 18 tuổi, sinh sống trong các gia đình có hoàn cảnh đặc biệt hoặc có vấn đề xã hội, thiếu sự quản lý giáo dục của gia đình, nhà trường. Nhiều em là học sinh cá biệt, nghiện game, bỏ học và giao du với đối tượng xấu có tiền án, tiền sự hoặc bị lôi kéo thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

Theo UBND tỉnh Hưng Yên, nguyên nhân dẫn đến các vụ việc xuất phát từ mâu thuẫn cá nhân, phát sinh tức thời trong quan hệ sinh hoạt, va chạm giao thông, thậm chí do sử dụng rượu bia... Tuy nhiên, thay vì kiểm soát hành vi, giải quyết mâu thuẫn bằng đối thoại, các em lại lựa chọn cách thức bạo lực, qua điện thoại hoặc mạng xã hội để lôi kéo, tập hợp đông các đối tượng khác, đồng thời chuẩn bị hung khí (như phóng lợn, dao, kiếm) để giải quyết mâu thuẫn, gây ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự.

Những con số nêu trên không chỉ là hồi chuông báo động về tình trạng vi phạm pháp luật ở lứa tuổi vị thành niên mà còn chỉ ra vấn đề trong công tác giáo dục, quản lý và định hướng cho các em từ gia đình, nhà trường và xã hội. Những hành vi lệch chuẩn từ trong trường học, nếu không được uốn nắn kịp thời sẽ rất dễ trở thành mầm mống cho câu chuyện đáng tiếc hơn trong tương lai, thậm chí là vi phạm pháp luật và trở thành tội phạm.

Xây dựng "lá chắn" vững chắc từ môi trường giáo dục

Trước thực trạng đáng lo ngại này, nhiều trường học trên địa bàn tỉnh Hưng Yên chủ động vào cuộc, tổ chức hoạt động giáo dục kiến thức pháp luật cho học sinh ngay từ đầu năm học mới 2025-2026. Điển hình Trường Trung học phổ thông Nguyễn Đức Cảnh (phường Trần Lãm, tỉnh Hưng Yên).

Cô giáo Ngô Thị Yến, Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Trường Trung học phổ thông Nguyễn Đức Cảnh cho biết, ngày 22/9 vừa qua, nhà trường phối hợp cùng Công an phường Trần Lãm, Đội Cảnh sát giao thông đường bộ số 3 (Phòng Cảnh sát giao thông, Công an tỉnh Hưng Yên) tổ chức buổi sinh hoạt chuyên đề cho gần 1.900 học sinh toàn trường chủ đề “Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về an toàn giao thông, phòng, chống tác hại của ma túy, thuốc lá điện tử, bạo lực học đường và văn hóa ứng xử trên không gian mạng”.

Học sinh trường THPT Nguyễn Đức Cảnh (phường Trần Lãm, tỉnh Hưng Yên) tham gia trao đổi chuyên đề pháp luật. Ảnh: Thu Hoài/TTXVN

Là buổi sinh hoạt chuyên đề đầu tiên của năm học mới song nhiều học sinh mạnh dạn trao đổi thẳng thắn, sôi nổi, qua đó, giúp học sinh có cái nhìn rõ ràng hơn về nhiều vấn đề liên quan trực tiếp đến bản thân từ kỹ năng tham gia giao thông an toàn, tác hại ma túy, thuốc lá điện tử đến văn hóa ứng xử trong không gian mạng, hành vi nghiêm cấm trong trường học…

Hoạt động này được nhà trường duy trì đều đặn hằng năm, qua đó, góp phần trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết như một “lá chắn” vững chắc giúp các em trở thành công dân tốt, có ích cho xã hội.

Em Khiếu Trần Đức Dương (lớp 12A10, Trường Trung học phổ thông Nguyễn Đức Cảnh) chia sẻ, buổi sinh hoạt này rất bổ ích, giúp em và các bạn nhận thức rõ hơn về hành vi vi phạm pháp luật mà trước đây em chưa biết hoặc chưa lường hết được hậu quả.

Để ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp luật, bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội, ngày 22/9, UBND tỉnh Hưng Yên ban hành Kế hoạch tăng cường biện pháp phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật lứa tuổi thanh, thiếu niên với những yêu cầu, nhiệm vụ cụ thể đến từng sở, ban, ngành, Ủy ban Mặt Trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và UBND xã, phường trên địa bàn.

Trong đó, UBND tỉnh yêu cầu, Sở Giáo dục và Đào tạo tiếp tục tăng cường quản lý, tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên, trong đó, đặc biệt chú trọng tuyên truyền, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật, kiến thức, kỹ năng sống và văn hóa ứng xử lành mạnh. Sở triển khai và thực hiện tốt nội dung xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực và biện pháp phòng, chống bạo lực học đường và tệ nạn xã hội trong trường học. Các nội dung giáo dục pháp luật liên quan đến phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật ở lứa tuổi thanh thiếu niên sẽ được tích hợp trong chương trình giảng dạy và hoạt động ngoại khóa.

Cán bộ Đội Cảnh sát Giao thông đường bộ số 3 (Phòng Cảnh sát Giao thông Công an tỉnh Hưng Yên) trao đổi chuyên đề pháp luật cho học sinh trường THPT Nguyễn Đức Cảnh (phường Trần Lãm, tỉnh Hưng Yên). Ảnh: Thu Hoài/ TTXVN

Bên cạnh đó, ngành chức năng tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong quản lý học sinh; kịp thời nắm bắt thông tin, phát hiện sớm mâu thuẫn có biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm pháp luật, tội phạm trong học sinh, sinh viên; thực hiện tốt cơ chế phối hợp giữa nhà trường với cha mẹ học sinh, chính quyền, các đoàn thể ở địa phương trong quản lý, giáo dục học sinh trong các trường phổ thông, đặc biệt là cảm hóa, giáo dục thanh thiếu niên, học sinh vi phạm pháp luật; học sinh có hoàn cảnh đặc biệt ở địa bàn khu dân cư.

Trường học không chỉ là nơi truyền đạt kiến thức mà còn là môi trường rèn luyện đạo đức, nhân cách và trang bị cho các em "lá chắn" vững chắc để tự tin bước vào đời. Bằng nhiều hình thức khác nhau, những mô hình giáo dục pháp luật trong nhà trường cùng sự quan tâm, phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội chính là chìa khóa để xây dựng một thế hệ trẻ vững vàng về tri thức, đạo đức và tôn trọng pháp luật.

Thu Hoài (TTXVN)