Trao quyền cho thanh niên: Quốc hội Việt Nam gương mẫu và chủ động

Thành lập Nhóm đại biểu Quốc hội trẻ

Quốc hội Việt Nam đã thành lập Nhóm đại biểu Quốc hội trẻ vào tháng 11.2016 theo Nghị quyết số 299 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Khóa XIV. Đây là các đại biểu có độ tuổi từ 45 trở xuống tính từ thời điểm thành lập nhóm. Hiện nay Nhóm đại biểu Quốc hội trẻ Việt Nam có 124 thành viên. Nhiều đại biểu Quốc hội trẻ là thành viên Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, giữ vị trí quan trọng tại các cơ quan, tổ chức Trung ương và địa phương. Các đại biểu Quốc hội trẻ đều tham gia tích cực, trách nhiệm, đóng góp hiệu quả vào các hoạt động của Quốc hội.

Lồng ghép các chính sách về thanh niên vào pháp luật

Năm 2020, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật Thanh niên quy định về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của thanh niên; chính sách của nhà nước đối với thanh niên, tạo điều kiện cho thanh niên phát triển bản thân để từ đó phát huy, cống hiến và trưởng thành, góp phần xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Các hoạt động xây dựng chính sách, pháp luật của Quốc hội Việt Nam đều được lấy ý kiến Nhân dân một cách rộng rãi, trong đó có thanh niên. Hàng năm, Quốc hội đều phân bổ ngân sách một cách hợp lý cho giáo dục, trong đó có các chương trình giáo dục, đào tạo nghề cho thanh niên, đặc biệt là các chương trình hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp được Quốc hội và Chính phủ hết sức quan tâm.

Sáng kiến thành lập Hội nghị Nghị sĩ trẻ AIPA

Ý thức rõ về việc thanh niên chiếm 1/3 trong tổng số hơn 600 triệu dân của ASEAN, nhưng cơ chế hợp tác nghị viện của khu vực chưa có tiếng nói của nghị sỹ trẻ, đồng thời nhận thức sâu sắc rằng, thanh niên chính là tương lai, do vậy Quốc hội Việt Nam từ năm 2019 đã đề xuất thành lập cơ chế Hội nghị Nghị sĩ trẻ như một cơ chế thường niên của AIPA. Sáng kiến này sau đó đã nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ của các nước thành viên. Bằng chứng là báo cáo của Chủ tịch Nhóm Đại biểu Quốc hội trẻ Việt Nam tại Hội nghị không chính thức Nghị sỹ trẻ AIPA đã nhận được sự thống nhất cao của các nghị viện thành viên.

Sau đó, khi đảm nhận vị trí Chủ tịch Đại hội đồng Liên nghị viện các nước ASEAN lần thứ 41 (AIPA 41) vào năm 2020, Quốc hội Việt Nam đã đưa ra sáng kiến thành lập Hội nghị Nghị sĩ trẻ của AIPA. Sáng kiến này đã nhận được sự ủng hộ, nhất trí tuyệt đối từ các nước thành viên tại Đại hội đồng AIPA 41.

Đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 5

Việc Đại hội đồng AIPA 41 thông qua sáng kiến thành lập Hội nghị Nghị sĩ trẻ AIPA của Việt Nam đã trở thành dấu ấn lịch sử quan trọng trong việc hình thành cơ chế hội nghị dành cho các nghị sĩ trẻ AIPA của Quốc hội Việt Nam; là nhân tố mới trong kỳ Đại hội đồng lần này; đồng thời, góp phần khẳng định vai trò lịch sử, đóng góp quan trọng của thanh niên nói chung và nghị sĩ trẻ nói riêng trong việc tham gia vào quá trình hoạch định chính sách phát triển từng quốc gia cũng như thúc đẩy sự tham gia của giới trẻ vào tiến trình xây dựng, phát triển Cộng đồng ASEAN.

Với thành công này, tại các kỳ Đại hội đồng AIPA từ đó trở đi đều có phiên họp của Hội nghị Nghị sĩ trẻ - một diễn đàn phản ánh tiếng nói của các nhà lập pháp trẻ tuổi, đại diện cho gần 220 triệu thanh niên, tương đương 1/3 dân số ASEAN. Như cựu Chủ tịch Diễn đàn Nghị sĩ trẻ IPU Melvin Bouva đã khẳng định:“Đề cao thanh niên là sự công nhận một trong những nguồn lực quý giá nhất của nhân loại: lòng nhiệt huyết, sự khéo léo, quan điểm mới mẻ và sức sống của những nam nữ thanh niên trên thế giới”. Với sáng kiến thành lập Hội nghị Nghị sĩ trẻ, Quốc hội Việt Nam đã đặt niềm tin vững chắc rằng, cơ chế mới này sẽ làm sống động hơn và thực chất hoạt động của AIPA vì tương lai ASEAN.

Tham gia tích cực các Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu thường niên

Ngay từ khi cơ chế Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu được IPU thiết lập và tiến hành phiên họp đầu tiên vào năm 2014, Quốc hội Việt Nam với tư cách là thành viên trách nhiệm của IPU, đã cử phái đoàn tham dự. Kể từ đó đến nay, Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu đã diễn ra 8 kỳ hội nghị với các chủ đề gắn chặt với sứ mệnh trao quyền cho thanh niên, hành động vì thanh niên, Đoàn ĐBQH trẻ Việt Nam đều có những đóng góp tích cực vào những chủ đề này.

Đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 8

Mới nhất, tại Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 8 với chủ đề “Nghị sĩ trẻ với các hoạt động ứng phó biến đổi khí hậu” diễn ra tại thành phố Sharm el Sheikh, Ai Cập từ ngày 15-16.6.2022, Đoàn ĐBQH trẻ Việt Nam do Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, Phó Chủ tịch Nhóm ĐBQH trẻ Khóa XV Đinh Thị Phương Lan làm Trưởng đoàn đã tham dự.

Tại Hội nghị lần này, Đoàn Việt Nam đã tham gia đóng góp ý kiến tại hầu hết các phiên thảo luận. Phát biểu tại Hội nghị, Đoàn Việt Nam chia sẻ quan ngại chung với các nước về tác động của vấn đề biến đổi khí hậu; thông tin về những nỗ lực của Quốc hội Việt Nam trong đó có các nghị sĩ trẻ trong việc ứng phó với vấn đề này từ việc ban hành pháp luật để tạo hành lang pháp lý cho Chính phủ thực hiện các kết quốc tế về biến đổi khí hậu mà Việt Nam là thành viên, đưa cam kết thực hiện giảm phát thải khí nhà kính vào hệ thống pháp luật để toàn dân thực hiện. Quốc hội cũng tăng cường phân bổ nguồn lực cho thích ứng với biến đổi khí hậu, quan tâm các đối tượng dễ bị tổn thương trong xã hội. Việt Nam đã ban hành Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 nhằm tăng cường khả năng chống chịu và thích ứng của cộng đồng, các thành phần kinh tế và hệ sinh thái. Đoàn Việt Nam khẳng định chủ trương của Việt Nam vừa phát triển kinh tế, đảm bảo cuộc sống tốt hơn cho người dân, đồng thời cam kết thực hiện trách nhiệm với cộng đồng quốc tế về các vấn đề thích ứng với biến đổi khí hậu toàn cầu.

Nhằm thúc đẩy các nghị viện hành động mạnh mẽ hơn nữa trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu, Đoàn ĐBQH Việt Nam đề xuất: Phát huy vai trò của các nghị sĩ trẻ trong việc tiếp cận và thúc đẩy nhận thức của thanh niên về những thách thức của biến đối đổi khí hậu; huy động năng lực của họ trong các hành động, giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu; Tạo điều kiện, khuyến khích sự tham gia mạnh mẽ hơn nữa của các nghị sĩ trẻ trong các hoạt động xây dựng khuôn khổ pháp lý cho các hành động giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu; Tăng cường hợp tác, trên cơ sở nguyên tắc công bằng, trách nhiệm, giữa các Nghị viện thành viên IPU và các tổ chức quốc tế nhằm kết nối, bổ sung nguồn lực, chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ kỹ thuật, tài chính, nâng cao năng lực của Nghị viện trong ứng phó với biến đổi khí hậu; Tăng cường công tác lập pháp, rà soát, bổ sung xây dựng luật; giám sát và phân bổ ngân sách để bảo đảm việc thực hiện các cam kết khí hậu của quốc gia, giảm phát thải khí nhà kính, phù hợp với năng lực, trình độ phát triển của mỗi quốc gia.

Liên quan đến chủ đề thứ hai của Hội nghị về trao quyền cho thanh niên, Đoàn Việt Nam cho biết, Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng vai trò và sự tham gia của thanh niên trong công cuộc xây dựng và phát triển trong mọi thời kỳ. Thanh niên không chỉ là đối tượng được thụ hưởng mà còn tham gia một cách tích cực trong việc xây dựng chính sách. Trong những năm qua, các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ và các địa phương đã tổ chức nhiều diễn đàn, đối thoại cởi mở với thanh niên, qua đó, thanh niên đã được thể hiện ý kiến, tham gia góp ý xây dựng vào các chính sách.

Đặc biệt, Luật Thanh niên (2005) của Việt Nam đã quy định: Thanh niên là tương lai của đất nước, là lực lượng xã hội hùng hậu, có tiềm năng to lớn, xung kích trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đào tạo, bồi dưỡng và phát huy thanh niên là trách nhiệm của Nhà nước, gia đình và xã hội. Nhà nước có chính sách tạo điều kiện cho thanh niên học tập, lao động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ, bồi dưỡng về đạo đức, truyền thống dân tộc, ý thức công dân, ý chí vươn lên phấn đấu vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Cơ quan, tổ chức, gia đình, cá nhân có trách nhiệm góp phần tích cực vào việc chăm lo, đào tạo, bồi dưỡng và phát huy vai trò của thanh niên.

Để có thể tiếp tục phát huy những lợi thế của thanh niên, khuyến khích tài năng và sự sáng tạo của lực lượng lao động trẻ, Đoàn Việt Nam kiến nghị: tạo điều kiện cho thanh niên trong việc xây dựng, triển khai, giám sát thực hiện các chính sách có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của thế hệ trẻ; Nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực bằng việc cải tiến phương pháp giảng dạy, tăng tính chủ động, trải nghiệm sáng tạo cho người học; cập nhật các kiến thức, khoa học, công nghệ mới truyền tải cho thanh niên; Có các chính sách các hỗ trợ để giúp người lao động thay đổi việc làm, nâng cao trình độ khi tình hình kinh tế, xã hội ngày càng thay đổi. Giúp kết nối người lao động với doanh nghiệp tuyển dụng lao động; Khuyến khích và có chính sách ưu đãi, đầu tư cho các hoạt động khởi nghiệp của thanh niên, như hỗ trợ về cơ sở hạ tầng, kết nối và tạo môi trường, hỗ trợ về tài chính cho doanh nghiệp trẻ khởi nghiệp; Bên cạnh đó, bản thân thanh niên cũng cần chủ động rèn luyện và thực hành tư duy sáng tạo, nghiên cứu thông qua việc cập nhật thường xuyên các nguồn tài liệu quốc tế và tri thức mới. Có định hướng và mục tiêu nghề nghiệp rõ ràng từ đó chủ động tích lũy kiến thức chuyên môn, kỹ năng cần thiết và rèn luyện tư duy sáng tạo.

Cũng nhân dịp này, tại Hội nghị, Đoàn Việt Nam đã đề xuất đăng cai tổ chức Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 9 vào năm 2023. Có thể thấy rõ, cùng với những quyết sách, chủ trương đúng đắn, sáng tạo, Quốc hội Việt Nam đã cho thấy sự quan tâm sâu sắc đến thanh niên và tạo điều kiện cho tiếng nói của các nghị sĩ trẻ. Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 9 sẽ diễn ra tại Hà Nội từ ngày 14-17.9 sắp tới do Quốc hội Việt Nam đăng cai tổ chức với chủ đề "Vai trò của giới trẻ trong thúc đẩy thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững thông qua chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo”, sẽ là diễn đàn hữu ích để thanh niên Việt Nam và nghị sĩ trẻ đến từ nhiều nước trên thế giới có cơ hội trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, thảo luận các nội dung liên quan đến vấn đề tăng cường năng lực số cho thanh niên.

Quốc Đạt