Trẻ em Việt thừa cân gấp đôi sau 10 năm: WHO kêu gọi đánh thuế đồ uống có đường

Trả lời câu hỏi của phóng viên về giải pháp để khắc phục tình trạng trên, Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam cho rằng: Cần phải đánh thuế đối với đồ uống có đường và nâng cao nhận thức của cộng đồng về chế độ ăn uống lành mạnh cùng với các biện pháp khác. Tỉ lệ người mắc bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam đang ngày càng gia tăng và tình trạng thừa cân - béo phì cũng gia tăng đáng báo động, từ 15,6% năm 2015 lên19,6% năm 2021. Đáng lo ngại hơn, tỉ lệ thừa cân - béo phì ở trẻ em và thanh thiếu niên (5 - 19 tuổi) đã tăng gấp hơn 2 lần, từ 8,5% năm 2010 lên 19% năm 2020.

Có bằng chứng mạnh mẽ cho thấy những người thường xuyên dùng đồ uống có đường phải đối mặt với mức tăng cao nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim, đột quỵ và ung thư. Thói quen này cũng có liên quan đến tăng cân và béo phì ở trẻ em và người lớn, là những yếu tố nguy cơ chính gây ra nhiều bệnh, và đặc biệt là không tốt cho sức khỏe cho trẻ em.

Tiêu thụ đồ uống có đường ở Việt Nam đã tăng nhanh trong 15 năm qua. Năm 2023, người dân Việt Nam uống đồ uống có đường gấp 4 lần so với năm 2009, với mức trung bình mỗi người ở Việt Nam uống gần 70 lít đồ uống có đường trong năm, tương đương 1,3 lít mỗi tuần.

WHO khuyến nghị áp thuế đối với đồ uống có đường nhằm làm tăng giá thành, từ đó giảm tiêu dùng. Biện pháp này phát huy hiệu quả đặc biệt trong việc giúp thay đổi thói quen của trẻ em và thanh thiếu niên, những người bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi giá cả.

Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam.

Trên thế giới, khoảng 110 quốc gia hiện đánh thuế đồ uống có đường. Kinh nghiệm cho thấy đây là giải pháp vừa giúp cải thiện sức khỏe và vừa giảm chi phí y tế, vừa tăng nguồn thu cho ngân sách chính phủ. WHO cũng khuyến nghị nâng cao nhận thức của cộng đồng. Ví dụ, không nhiều người biết rằng một lon 330 ml nước ngọt có ga có thể chứa tới 10 thìa cà phê hoặc 40 gam đường.

Thuế đối với đồ uống có đường và nâng cao nhận thức của cộng đồng về chế độ ăn uống lành mạnh cùng với các biện pháp khác để giảm các yếu tố nguy cơ như hút thuốc và uống rượu rất phù hợp với mục tiêu giảm gánh nặng của các bệnh không lây nhiễm của Việt Nam.

WHO hoan nghênh kết luận 176-TB/VPTW, một chỉ đạo kịp thời và đầy tâm huyết của Tổng Bí thư Tô Lâm và bài phát biểu của ông nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam vào ngày 27/2, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phòng chống dịch bệnh và một cuộc sống lành mạnh, bao gồm ăn uống lành mạnh, và nói không với rượu bia và thuốc lá.

Theo bà, việc áp thuế tiêu thụ với đồ uống có đường ở Việt Nam nên thực hiện thời điểm nào?

Hiện nay là thời điểm rất phù hợp bởi so với các nước trong khu vực và trên thế giới, Việt Nam đang bị chậm hơn. Quốc hội đang xem xét sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, đây là cơ hội tuyệt vời để áp thuế với đồ uống có đường.

Nếu không có hành động can thiệp, xu hướng tiêu thụ đồ uống có đường sẽ còn tiếp tục tăng, kéo theo nhiều hệ lụy tiêu cực đối với trẻ em, thanh thiếu niên, người trưởng thành và toàn xã hội.

Tác hại của đồ uống có đường.

Ở một số quốc gia, chúng tôi thấy ngành công nghiệp muốn chặn hoặc trì hoãn thuế, với các lập luận rằng nó sẽ gây ra tổn thất kinh tế. Nhưng bằng chứng toàn cầu cho thấy điều này không đúng. Trên thực tế, khi áp thuế, người tiêu dùng chuyển sang các loại đồ uống khác ít đường hơn hoặc không đường, có lợi hơn cho sức khỏe. Các nhà sản xuất thông minh sẽ linh hoạt cải tiến sản phẩm của họ để phù hợp với nhu cầu mới.

Vì vậy, WHO kêu gọi các Đại biểu Quốc hội và những nhà hoạch định chính sách ở Việt Nam cần ra quyết định hành động ngay bây giờ.

Việt Nam có nên trích riêng một phần thuế từ rượu, thuốc lá và đồ uống có đường để tạo nguồn thu mới sử dụng miễn phí cho việc khám sức khỏe định kì hằng năm không, thưa bà?

Chúng tôi nhiệt liệt hoan nghênh thông báo của Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn về việc Việt Nam sẽ từng bước khám sức khỏe miễn phí hàng năm cho người dân vào năm 2030 để phát hiện sớm bệnh, giảm chi phí điều trị và nâng cao sức khỏe cộng đồng và năng suất.

Việt Nam có nhiều lựa chọn khác nhau để tài trợ cho việc này, bao gồm cả việc dành riêng doanh thu từ thuế thuốc lá, rượu bia, hoặc thuế và đồ uống có đường, nếu nó sớm được áp dụng .

Trên khắp thế giới, kinh nghiệm cho thấy việc dành riêng một phần thuế có thể giúp thúc đẩy và duy trì các ưu tiên y tế quốc gia. Nhưng nó cũng có nhược điểm là có thể thiếu tính linh hoạt. Vì vậy, mọi quốc gia phải cân nhắc những ưu và nhược điểm của việc trích riêng doanh thu để tài trợ cho các sáng kiến y tế cụ thể.

Cảm ơn bà!

Theo tienphong.vn