Triển khai chiến lược quốc gia phòng chống tác hại thuốc lá đến 2030

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn phát biểu tại hội nghị. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030 đặt mục tiêu chung là giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá nhằm giảm bệnh tật và tử vong do sử dụng các sản phẩm thuốc lá gây ra. Các mục tiêu cụ thể được xây dựng để phù hợp với các giai đoạn thực hiện chiến lược.

Thông tin trên được Bộ Y tế đưa ra tại Hội nghị triển khai Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại thuốc lá đến năm 2030, diễn ra ngày 8/6, tại Hà Nội.

Ngăn ngừa sử dụng thuốc lá điện tử

Trước đó, ngày 24/5/2023, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã ký Quyết định số 568/QĐ-TTg ban hành Chiến lược Quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030 với các mục tiêu và giải pháp mạnh mẽ, đồng bộ để tăng cường hiệu quả của công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Cụ thể, Việt Nam phấn đấu đến năm 2030 đạt được các mục tiêu như giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nhóm nam từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 36%; nhóm nữ từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 1%; giảm tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá: tại nơi làm việc xuống dưới 25%; tại nhà hàng xuống dưới 65%; tại quán bar, cà phê xuống dưới 70%, tại khách sạn xuống dưới 50%; tiếp tục ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha và các sản phẩm thuốc lá mới khác trong cộng đồng.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết những năm gần đây xuất hiện các sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisa. Các sản phẩm này hiện nay chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành tại thị trường trong nước, tuy nhiên việc mua bán, quảng cáo đang diễn ra phổ biến, đặc biệt trên môi trường mạng Internet. Các sản phẩm này được thiết kế đa đạng với nhiều kiểu dáng và nhiều hương vị rất hấp dẫn với giới trẻ. Điều này dẫn đến việc sử dụng thuốc lá điện tử đang có xu hướng gia tăng nhanh tại Việt Nam, đặc biệt trong lứa tuổi học sinh.

Theo Phó giáo sư Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục quản lý Khám chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá, cần phải thực hiện quyết liệt các giải pháp để thế hệ trẻ không vướng vào thuốc lá điện tử. Qua phản ánh của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và phương tiện thông tin đại chúng cho thấy gần đây nhiều trường hợp các em học sinh phải cấp cứu vì bị ngộ độc nicotine và các dung dịch có trong sản phẩm thuốc lá này. Ngoài các tác hại giống như thuốc lá điếu thông thường, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng còn nguy cơ làm phát sinh các tệ nạn xã hội, nhất là sử dụng ma túy và các chất gây nghiện khác.

Đáng lưu ý, những năm qua, tình hình vi phạm pháp luật về phòng chống tác hại của thuốc lá còn diễn ra tương đối phổ biến. Điển hình là vi phạm quy định cấm quảng cáo, khuyến mãi các sản phẩm thuốc lá còn cao. Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về phòng chống tác hại của thuốc lá thuốc lá còn chưa được thực hiện thường xuyên.

Dịch vụ hỗ trợ cai nghiện thuốc lá đã triển khai nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu; công tác phối hợp liên ngành trong phòng chống tác hại của thuốc lá thuốc lá còn hạn chế và chưa được quan tâm tại các cấp, các ngành.

Bên cạnh đó, thực trạng thuốc lá được bán tràn lan ở khắp mọi nơi, giá thuốc lá rẻ, thuế thuốc lá thấp cũng là nguyên nhân làm cho khả năng tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá dễ dàng hơn và làm giảm hiệu quả của các nỗ lực cai nghiện thuốc lá.

Cần đồng bộ các giải pháp

Tại hội nghị, Phó giáo sư Lương Ngọc Khuê cho biết hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh không lây nhiễm như ung thư, tim mạch. Ước tính, mỗi năm khói thuốc gây ra 60.000 ca ung thư ở Việt Nam.

Phó giáo sư Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục quản lý Khám chữa bệnh. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Hiện mỗi ngày các bệnh viện lớn như Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh khám chữa bệnh cho từ 6.000-8.000 bệnh nhân, trong đó 70% là các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, huyết áp, tiểu đường, ung thư…

Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh trước những mối nguy hại từ thuốc lá, từ năm 2012 Quốc hội đã thông qua Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, tiếp đó Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 229/QĐ-TTg về phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng chống tác hại của thuốc lá đến năm 2020.

Chiến lược đã phê duyệt các mục tiêu và giải pháp cụ thể và thiết thực, đồng thời xác định rõ ưu tiên và định hướng của chương trình phòng, chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam trong giai đoạn 2013-2020.

Sau gần 10 năm triển khai thực hiện Luật và Chiến lược quốc gia phòng chống tác hại thuốc lá giai đoạn 2013-2020, với sự quan tâm, chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, Bộ Y tế đã phối hợp với các bộ ngành, các tổ chức chính trị-xã hội, ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố đã tích cực tổ chức thực hiện và đạt được một số kết quả đáng ghi nhận.

So với năm 2015, tỷ lệ nam giới hút thuốc năm 2020 giảm từ 45,3% xuống 42,3%. Đặc biệt tỷ lệ hút thuốc thụ động cũng giảm đáng kể tại các địa điểm như nơi làm việc, cơ sở giáo dục, trên phương tiện giao thông công cộng và khu vực trong nhà. Tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở lứa tuổi học sinh 13-15 tuổi giảm từ 2,5% năm 2014 xuống 1,9% năm 2022. Đây là những kết quả rất đáng khích lệ trong việc ngăn ngừa hút thuốc lá trong giới trẻ, bảo đảm thành công bền vững của chương trình phòng chống tác hại của thuốc lá.

Các đại biểu tham dự hội thảo. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Để đạt được các mục tiêu Chiến lược Quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn đề nghị các bộ, ngành, các tổ chức chính trị xã hội cần phối hợp và quyết tâm thực hiện trong thời gian tới, trong đó tập trung một số nhiệm vụ quan trọng như ngăn ngừa sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong thanh thiếu niên, qua đó cũng trực tiếp hạn chế nguy cơ sử dụng các chất kích thích khác, các chất ma túy thông qua hình thức này; tăng thuế với các sản phẩm thuốc lá, phát triển các dịch vụ tư vấn và điều trị cai nghiện.

Theo Giáo sư Trần Văn Thuấn, cần tăng cường sự chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền và phối hợp liên ngành trong thực thi Luật phòng chống tác hại thuốc lá, kiểm tra, xử phạt về thuốc lá; tăng cường, đổi mới, đa dạng hóa hình thức trong truyền thông về phòng chống tác hại thuốc lá./.

Thùy Giang (Vietnam+)