Triển khai chính quyền địa phương 2 cấp tạo hiệu ứng tích cực cho phát triển kinh tế

Sáng 17/6, Bộ Ngoại giao tổ chức Họp báo quốc tế về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam và triển khai mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Chủ trì họp báo, ông Phạm Tất Thắng, Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho biết, Kỳ họp thứ 9 - Quốc hội khóa XV đã thông qua với số phiếu rất cao Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi, theo đó xác lập mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã) thống nhất trong cả nước, phân định rõ nhiệm vụ, thẩm quyền và cơ cấu tổ chức bộ máy của từng cấp chính quyền.

“Đây là sự kiện lớn, mang ý nghĩa lịch sử, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp lần đầu tiên được tổ chức ở Việt Nam, phục vụ việc thực hiện các chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước về phát triển đất nước trên các lĩnh vực, đảm bảo quốc phòng - an ninh, hội nhập quốc tế”, ông Thắng khẳng định.

Cũng theo ông Thắng, đây là vấn đề được cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân Việt Nam rất quan tâm với sự đồng tình ủng hộ, đánh giá rất cao và sẽ được thực hiện đồng bộ từ ngày 1/7/2025. Đây là nhiệm vụ quan trọng, cần thiết và chiến lược nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước, hoàn thiện hệ thống chính trị và pháp luật, đồng thời thể hiện ý chí và nguyện vọng của nhân dân trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Họp báo quốc tế về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam và triển khai mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp diễn ra sáng 17/6.

Đảm bảo không tạo ra khoảng trống pháp lý, không đứt quãng

Trả lời câu hỏi của báo chí tại họp báo, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho biết, để thực hiện chủ trương lớn này, thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều bước chuẩn bị đồng bộ, chặt chẽ, toàn diện, với một tinh thần triển khai tích cực.

Về cơ sở pháp lý, Quốc hội, Chính phủ đã tích cực rà soát, sửa đổi bổ sung Hiến pháp và các luật quan trọng, đặc biệt là Luật tổ chức chính quyền địa phương, Luật cán bộ, công chức, viên chức. Qua đó, tạo hành lang pháp lý cho việc tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Trên cơ sở Hiến pháp, các hệ thống văn bản dưới luật như nghị định, hướng dẫn của các bộ ngành đã được kịp thời ban hành để đảm bảo đồng bộ khi triển khai vào thời điểm 1/7/2025.

Về công tác cán bộ, bao gồm nhân sự, tổ chức bộ máy các cơ quan chuyên môn, Chính phủ đã nghiên cứu, xây dựng phương án bố trí cán bộ hợp lý sau sắp xếp. Chính phủ đã chuẩn bị kỹ lưỡng về công tác cán bộ, đặc biệt là phương án bố trí lãnh đạo, quản lý cấp xã hình thành mới. Trong đó, chú trọng bố trí cán bộ đủ năng lực, trình độ chuyên môn, am hiểu pháp luật, có kinh nghiệm quản lý nhà nước để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Cơ chế quản lý, phân công “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm”, theo yêu cầu vị trí việc làm, có khả năng tiếp nhận nhiệm vụ, quyền hạn mới liên quan đến chủ trương đẩy mạnh phân cấp phân quyền.

Từng cấp chính quyền ở từng địa phương cũng chủ động lập kế hoạch tổ chức thực hiện, đào tạo bồi dưỡng cán bộ khi triển khai mô hình tổ chức, chức năng nhiệm vụ mới.

Về cơ sở vật chất, Chính phủ đã rất chú ý bố trí, đầu tư nâng cấp trang thiết bị, đặc biệt là hạ tầng số, công nghệ, đảm bảo thủ tục hành chính liên thông thông nhất, kết nối đến 3.321 đơn vị hành chính cấp xã mới.

Chúng tôi cũng quan tâm bố trí nhà công vụ, trụ sở làm việc khi thực hiện sáp nhập tỉnh, sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, đảm bảo công chức yên tâm khi thay đổi môi trường làm việc.

Thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo việc tăng cường sử dụng công nghệ thông tin, xây dựng chính quyền số, công dân số, đẩy mạnh giải quyết thủ tục hành chính toàn trình trên môi trường điện tử.

“Chúng tôi cũng rất chú trọng công tác tuyên truyền. Thời gian qua, khi lấy ý kiến nhân dân về thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã nhận được sự đồng thuận cao, với tỷ lệ người dân đồng tình với chủ trương là 96% cử tri được lấy ý kiến”, ông Long nói.

Quá trình triển khai có kế hoạch, lộ trình cụ thể, rõ người, rõ việc, đảm bảo tính đồng bộ.

Ông Long cho biết, để triển khai “cuộc cách mạng lịch sử” này, thời gian qua, các cơ quan Chính phủ đã làm việc rất tích cực, tháo gỡ các vướng mắc về pháp lý, giải quyết tâm tư của cán bộ, công chức, viên chức bị ảnh hưởng công việc, đảm bảo không tạo ra khoảng trống pháp lý, không đứt quãng, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.

“Bộ Nội vụ tin tưởng, từ 1/7 tới, khi Chính phủ đồng loạt công bố, ra mắt chính quyền địa phương 2 cấp tại 34 tỉnh, thành phố và 3.321 cấp xã, bộ máy mới sẽ đi vào hoạt động thông suốt, liên tục”, Thứ trưởng Trương Hải Long nhấn mạnh.

Tạo hiệu ứng tích cực cho phát triển kinh tế

Đánh giá hiệu ứng của việc thực hiện tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đối với phát triển kinh tế, ông Long cho rằng, việc sắp xếp đơn vị hành chính còn 34 tỉnh, thành phố, tổ chức chính quyền địa phương tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả sẽ có tác động rất lớn đối với đất nước, là cơ hội tái cấu trúc không gian phát triển, tạo ra cơ hội cạnh tranh tốt hơn trong khu vực và quốc tế.

“Bộ máy tinh gọn sẽ tiết kiệm ngân sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả. Đơn vị hành chính cấp tỉnh lớn hơn sẽ tạo dư địa lớn cho phát triển kinh tế, đầu tư, liên kết vùng, thúc đẩy phát triển đồng đều giữa các địa phương, có đủ hạ tầng giao thông đường biển, đường sông…”, ông Long lý giải.

Thêm nữa, chính quyền địa phương 2 cấp sát dân, gần dân hơn sẽ nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn. Việc tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp cũng đặt ra áp lực Chính phủ sẽ triển khai quyết liệt hơn việc chuyển đổi số, ứng dụng khoa học – công nghệ vào quản trị quốc gia và địa phương.

Bổ sung thêm, ông Hồ Sỹ Hùng, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, mục tiêu cao nhất của việc sắp xếp bộ máy là đạt được môi trường kinh doanh, hướng đến thể chế chính trị xã hội kiến tạo, chuyển từ bị động sang chủ động, lấy mục tiêu phục vụ xã hội nhân dân là mục tiêu chính, đưa nền kinh tế tăng trưởng cao hơn.

“Việt Nam đã chuẩn bị một cách kỹ lưỡng, bền bỉ, bài bản để khi triển khai sẽ thực hiện một cách đồng bộ, đảm bảo tính khả thi”, ông Hùng khẳng định và dẫn chứng, Chính phủ đã ban hành 28 nghị định phân quyền, phân cấp, phân định nhiệm vụ của chính quyền Trung ương và chính quyền địa phương.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về khả năng thay đổi chính sách thu hút đầu tư nước ngoài sau khi thay đổi mô hình chính quyền địa phương, ông Hùng cho biết, việc thay đổi này không làm ảnh hưởng đến chính sách thu hút đầu tư của Việt Nam.

“Định hướng thu hút đầu tư nước ngoài của Việt Nam thời gian tới rất rõ, chúng tôi hướng vào công nghệ cao, bán dẫn, chuyển đổi số, công nghệ xanh, sạch, đem lại giá trị tăng trưởng mà vẫn đảm bảo môi trường bền vững, lâu dài, khuyến khích các hoạt động đầu tư có chuyển giao công nghệ cho Việt Nam, nâng cao năng lực, nguồn nhân lực cho Việt Nam”, ông Hùng nêu rõ.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, khi thay đổi lại địa giới hành chính, tăng cường phân quyền cho bộ máy địa phương cấp tỉnh thì sẽ có định hướng của các cấp này cho địa bàn của mình theo hướng phù hợp hơn với quy mô địa bàn rộng hơn, kết nối thuận lợi hơn.

Ví dụ, TP. Hồ Chí Minh sau khi sáp nhập thêm Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ có dư địa rất tốt cho việc tập trung sản xuất công nghiệp, gắn với kết nối hạ tầng, vận tải, logistics theo hệ thống đường sông, cửa biển. Đó là cơ hội, điều kiện để các địa phương lựa chọn công nghệ, lĩnh vực đầu tư, nhà đầu tư để đem lại hiệu quả tốt nhất theo quy hoạch, định hướng của địa bàn.

Bên cạnh vấn đề tối ưu hóa nguồn lực cho các địa bàn, địa phương trên quy mô rộng hơn, Thứ trưởng Hồ Sỹ Hùng cho rằng, việc sáp nhập các tỉnh thành, tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp còn đổi mới cơ chế quản lý, rút ngắn thời gian tuân thủ các thủ tục, cắt giảm chi phí tuân thủ, tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm.

Ngoài ra, Chính phủ cũng đã dự kiến các vấn đề có thể ảnh hưởng trong quá trình triển khai chính quyền địa phương 2 cấp để có giải pháp xử lý tích cực, dự phòng trước.

Kỳ Thành