Triển khai đề án trồng trọt phát thải thấp giai đoạn mới

Ảnh minh họa.

Ngày 26/6, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung đã chủ trì buổi làm việc nhằm thảo luận về Đề án sản xuất trồng trọt phát thải thấp trong giai đoạn 2025–2030.

Đề án được xây dựng nhằm định hướng triển khai cho các cơ quan trung ương và địa phương, với trọng tâm là áp dụng các quy trình canh tác giảm phát thải và thiết lập hệ thống công cụ đo đếm phát thải hiệu quả. Đây được xem là hai yếu tố cốt lõi trong việc hiện thực hóa mục tiêu trồng trọt thân thiện với môi trường.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt – Bảo vệ thực vật, một số mục tiêu đang được đề xuất trong dự thảo đề án bao gồm: đến năm 2030, ngành trồng trọt sẽ giảm được 30% lượng khí metan (CH₄) và ít nhất 10% tổng lượng phát thải khí nhà kính so với mức phát thải năm 2020. Kết quả này được kỳ vọng đạt được thông qua việc áp dụng các giải pháp kỹ thuật phù hợp với từng vùng sinh thái và nhóm cây trồng cụ thể.

Ngoài ra, diện tích trồng trọt áp dụng các biện pháp canh tác giảm phát thải sẽ đạt tối thiểu 2,5 triệu ha, ưu tiên tại những vùng sản xuất hàng hóa tập trung. Đề án cũng đặt mục tiêu hình thành cơ sở dữ liệu về phát thải khí nhà kính theo từng loại cây trồng, vùng sinh thái và biện pháp kỹ thuật nhằm phục vụ công tác kiểm kê và phát triển thị trường carbon trong tương lai.

Song song đó, hệ thống tài liệu truyền thông và phổ biến kiến thức sẽ được xây dựng nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi hành vi sản xuất của nông dân theo hướng giảm phát thải. Các lớp tập huấn, đào tạo kỹ thuật, chính sách và phương pháp đo phát thải sẽ được tổ chức rộng rãi cho cán bộ kỹ thuật, khuyến nông và người dân trên phạm vi cả nước.

Phát biểu tại buổi làm việc, Thứ trưởng Hoàng Trung nhấn mạnh rằng phát triển sản xuất trồng trọt theo hướng giảm phát thải là một phần trong mục tiêu quốc gia đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Tuy nhiên, hiện nay lĩnh vực này mới chỉ được triển khai thông qua một số chương trình và dự án nhỏ, chưa thực sự có tính hệ thống và chiều sâu.

Một trong những trở ngại lớn hiện nay, theo lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, là việc thiếu hành lang pháp lý rõ ràng và công cụ đo đếm phát thải phù hợp. Bên cạnh đó, nhận thức của người dân, doanh nghiệp và cán bộ địa phương về sản xuất trồng trọt phát thải thấp vẫn còn hạn chế. Thứ trưởng cho rằng: “Việc xây dựng thương hiệu nông sản phát thải thấp sẽ không chỉ đóng góp vào mục tiêu quốc gia, mà còn lan tỏa tinh thần trách nhiệm của ngành nông nghiệp với môi trường và với thế hệ tương lai”.

Ông Hoàng Trung cũng lưu ý rằng nhiều loại cây trồng lâu năm, đặc biệt là cây công nghiệp và cây ăn quả, có khả năng hấp thụ CO₂. Do đó, cần tính toán chính xác chênh lệch giữa phát thải và hấp thụ khí nhà kính, theo từng giai đoạn sinh trưởng, để xây dựng quy trình sản xuất phù hợp và hiệu quả hơn.

Theo Thứ trưởng, giải pháp căn bản là thay đổi quy trình canh tác và giảm lượng vật tư đầu vào. Trong lộ trình thực hiện, nên tập trung trước tiên vào các loại cây trồng chủ lực, đặc biệt là cây lúa, để làm mẫu triển khai bài bản, sau đó mới nhân rộng sang các nhóm cây trồng khác.

Thứ trưởng Hoàng Trung khẳng định, cần làm rõ thực tế rằng Việt Nam đang từng bước chuyển sang mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải. Đây là điều kiện để tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức xã hội và tạo đồng thuận trong toàn ngành.

“Tham gia vào quá trình sản xuất giảm phát thải không chỉ thể hiện trách nhiệm với các cam kết NDC quốc gia mà còn giúp nâng cao hiệu quả kinh tế thông qua việc giảm chi phí đầu vào và xây dựng thương hiệu nông sản Việt Nam thân thiện với môi trường”, Thứ trưởng nói.

Ông kỳ vọng khi cả hệ thống chính sách và người nông dân cùng hành động vì mục tiêu chung, trồng trọt giảm phát thải sẽ trở thành một xu thế chủ đạo, từ đó mở rộng cơ hội hợp tác, tiếp cận tài chính và công nghệ từ các tổ chức quốc tế.

Quang Đức