Triển vọng kinh tế Mỹ vượt trội hơn so với các quốc gia giàu có khác

Trong bối cảnh các cuộc khủng hoảng toàn cầu vẫn xảy ra bởi xung đột, căng thẳng địa chính trị, dư chấn kéo dài của đại dịch, lạm phát cao và chi phí vay cao, tăng trưởng kinh tế toàn cầu được đánh giá rất ít điểm sáng.

Kinh tế Mỹ. Ảnh: CNN

Nền kinh tế Mỹ là một trong số đó. Tổng sản phẩm quốc nội của Mỹ tăng trưởng đáng chú ý 5,2% trong quý 3 năm nay.

Ông Innes McFee, nhà kinh tế trưởng toàn cầu của tổ chức Oxford Economics cho rằng kinh tế Mỹ đã thực sự phát triển vượt trội hơn so với các nước khác trong thời gian qua. Mỹ đã dẫn trước Liên minh Châu Âu, Vương quốc Anh, Nhật Bản, Canada và các nền kinh tế tiên tiến khác trong năm nay.

Tháng trước, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) có trụ sở tại Paris đã trở thành cơ quan liên chính phủ mới nhất nâng cấp dự báo tăng trưởng mạnh của Mỹ trong năm nay và năm tới, đồng thời hạ triển vọng đối với 20 quốc gia sử dụng đồng euro.

Điều đó diễn ra sau những dự báo tương tự của Quỹ Tiền tệ Quốc tế có trụ sở tại Washington vào tháng 10. Quỹ tiền tệ IMF hiện kỳ vọng GDP của Mỹ sẽ tăng 2,1% trong năm nay và 1,5% vào năm 2024 - cao hơn gấp đôi so với dự báo tốc độ tăng trưởng cho nền kinh tế Anh và vượt xa khu vực đồng euro, được dự đoán sẽ tăng 0,7% trong năm nay và 1,2%. năm sau.

Tín hiệu này được nhìn thấy rõ rệt từ các định hướng khác biệt của các nước về định giá năng lượng, biện pháp kích thích thời đại dịch và sự truyền dẫn của lãi suất cao hơn.

Theo các chuyên gia, cũng có những yếu tố mang tính cấu trúc, dài hạn hơn góp phần tạo nên sự khác biệt, đưa Mỹ lên thế thượng phong. Mặc dù vậy, nền kinh tế Mỹ được nhiều người dự đoán sẽ tăng trưởng với tốc độ chậm hơn nhiều trong những tháng cuối năm do tiền tiết kiệm trong đại dịch của người dân phần nào đã chi tiêu giảm dần và chi phí đi vay vẫn ở mức cao nhất trong 22 năm qua.

Giá năng lượng

Nhà kinh tế trưởng Clare Lombardelli của OECD khẳng định tác động của việc giá năng lượng tăng vọt vào năm ngoái là nguyên nhân chính dẫn đến khoảng cách giữa nền kinh tế Mỹ và khu vực đồng euro.

Lạm phát ở châu Âu cao hơn Mỹ vì khu vực này, bao gồm cả Vương quốc Anh, là nước nhập khẩu ròng năng lượng. Nền kinh tế Vương quốc Anh và khu vực đồng Euro chịu ảnh hưởng nặng nề trước sự tăng vọt của giá khí đốt tự nhiên kể từ sau căng thẳng leo thang giữa Nga và Ukraine vào tháng 2/2022, khiến hóa đơn năng lượng của các hộ gia đình và doanh nghiệp tăng cao kỷ lục.

Ông Preston Caldwell, nhà kinh tế trưởng từ Morningstar Research Services cho biết dầu là hàng hóa toàn cầu, nhưng khí đốt tự nhiên lại được phân chia theo khu vực.

"Mặc dù giá khí đốt tự nhiên đã tăng ở Mỹ, nhưng ở châu Âu, giá khí đốt thậm chí tăng cao hơn nhiều và phải thực hiện đủ mọi hình thức phân bổ khẩu phần. Điều đó có tác động lớn hơn đến sản lượng và một số tác động đó còn kéo dài", ông Preston Caldwell nói.

Đáng chú ý, nền kinh tế Đức cảm nhận rõ rệt cú sốc lớn từ năng lượng khi hoạt động sản xuất với khối lượng khổng lồ và sự phụ thuộc mạnh vào khí đốt của Nga.

Sản lượng sản xuất tại nền kinh tế lớn nhất châu Âu hiện tiếp tục giảm nhẹ trong quý 3 và một số nhà kinh tế hiện dự đoán sẽ rơi vào cuộc suy thoái kỹ thuật, cụ thể 2 quý liên tiếp có tăng trưởng kinh tế âm, với đặc trưng là tỉ lệ thất nghiệp cao.

Chính sách tài khóa và tiền tệ

Trong khi các quan chức ở cả hai bờ Đại Tây Dương đều đưa ra các biện pháp kích thích tài chính để hỗ trợ nền kinh tế giảm thiểu tác động của Covid-19 thì Mỹ cũng làm như vậy nhưng ở quy mô lớn hơn nhiều.

Sự hỗ trợ hào phóng của chính phủ, bao gồm cả việc hoãn trả nợ, kết hợp với sự thay đổi mô hình tiêu dùng và "sự bùng nổ tái cấp vốn" trong bối cảnh lãi suất thấp kỷ lục đã giúp lấp đầy kho bạc của người Mỹ.

Carsten Brzeski, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu kinh tế vĩ mô toàn cầu tại ngân hàng ING của Hà Lan cho biết khoản tiết kiệm tích lũy trong thời kỳ đại dịch cho phép người tiêu dùng Mỹ tiếp tục chi tiêu bất chấp giá cả tăng cao. Tuy nhiên, điều đó bù đắp cho tác động tiêu cực của lạm phát đối với tiêu dùng, động lực chính của nền kinh tế Mỹ.

Trong suốt thời gian đại dịch, người dân Mỹ đã có khoản tiết kiệm lớn hơn nên sẽ không hề bị ảnh hưởng sau đại dịch. Tuy nhiên, chuyên gia McFee tại Oxford Economics cho rằng điều đó có thể tạo ra những lỗ hổng cho Mỹ trong tương lai.

Tăng trưởng Mỹ chậm lại nhưng bùng nổ AI sắp xuất hiện

Các nhà kinh tế cho rằng nền kinh tế Mỹ dự kiến vẫn trải qua đợt suy thoái khiêm tốn trong quý này và trong năm tới. Chuyên gia Caldwell từ Morningstar dự đoán tốc độ tăng trưởng hàng năm sẽ ở mức dưới 1% trong quý 2 và quý 3.

"Điều đó đang đi vào khoảng thấp nhưng không phải là tín hiệu tiêu cực và cũng không có nguy cơ rơi vào ranh giới suy thoái. Tôi cho rằng suy thoái có thể xảy ra nhưng đó không phải là trường hợp ở đây", ông Caldwell nói.

Trong khi đó, một số CEO ngân hàng lớn, bao gồm Jane Fraser của Citigroup và Jamie Dimon, CEO của JPMorgan Chase, đã cảnh báo rằng nền kinh tế Mỹ có thể sớm rơi vào tình trạng kém chắc chắn hơn. Tuy nhiên về lâu dài, bức tranh kinh tế được dự báo sẽ vẻ sáng sủa hơn, củng cố thêm vị thế dẫn đầu của Mỹ so với châu Âu trong những năm tới.

Đạo luật Giảm lạm phát của Tổng thống Joe Biden, dự kiến phân bổ 369 tỷ USD cho các dự án năng lượng sạch, có thể thu hút nhiều đầu tư hơn nữa vào Mỹ - vốn đã là một trong những quốc gia tốt nhất để huy động vốn trên toàn cầu.

Trong khi đó, theo dữ liệu của OECD, chỉ riêng trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, vốn đầu tư mạo hiểm tích lũy ở Mỹ đã đạt gần 450 tỷ USD trong thập kỷ qua. Con số này cao hơn gấp đôi mức đầu tư vào AI ở Trung Quốc và gần gấp 10 lần ở Liên minh châu Âu hoặc Vương quốc Anh.

Ông Andrew Kenningham, nhà kinh tế trưởng về châu Âu tại Capital Economics cho biết sự tập trung của các công ty công nghệ tiên tiến và sự tiếp thu nhanh chóng công nghệ mới đã giúp Mỹ đạt được mức tăng năng suất mạnh mẽ so với châu Âu và Anh.

Và theo ông Kenningham, khi Mỹ đã sẵn sàng tận dụng tối đa sự phát triển bùng nổ của AI, khả năng vượt trội kinh tế có thể sẽ giúp Mỹ ngày càng mở rộng khoảng cách hơn so với các quốc gia khác./.

Hồng Nhung