Trở lại Xốp Dùi

Cả làng đánh giặc

Nằm bên sườn đồi, làng Xốp Dùi hiền hòa, đẹp như một bức tranh. Ở nơi này, trong những ngôi nhà vững chãi, người dân thờ ảnh Bác Hồ ở vị trí trang trọng nhất. Họ nguyện một lòng theo Đảng, theo Bác Hồ kính yêu.

Thanh niên A Nhóa, thành viên Đội Du kích T’Nú (đội quân của cụ A Mét) ngày nào giờ đã bước sang tuổi 87. Bên bếp lửa xà nu thơm ngào ngạt, ký ức những ngày ăn củ thay cơm, ăn tro tranh thay muối chầm chậm ùa về trong tâm trí của già Nhóa. Đưa cho chúng tôi xem thanh gươm, già Nhóa kể lại những tháng ngày băng rừng gài chông bay, chông sập, làm bẫy đá, cùng dân làng chống giặc ngoại xâm.

“Núi rừng hiểm trở che chở dân làng. Thuở ấy, người dân Xốp Dùi tự làm vũ khí thô sơ chống quân xâm lược. Súng đạn của kẻ thù không khuất phục được ý chí kiên cường, tinh thần đoàn kết của cả làng”, già Nhóa nhớ lại.

Ông A Nhóa khoe thanh gươm được giữ lại từ thời cùng cả làng đánh giặc.

Thời chống Pháp, địch nhiều lần tấn công làng Xốp Dùi, nhưng đều thất bại. Ngoài việc tổ chức các đợt càn quét, thực dân Pháp còn dùng mọi thủ đoạn mua chuộc, dụ dỗ. Nhưng tất cả các thủ đoạn không làm lay chuyển ý chí quyết tâm đánh giặc của dân làng Xốp Dùi. Làng kháng chiến Xốp Dùi nói riêng và người dân ở xã Xốp nói chung quyết tâm theo Đảng, theo Bác Hồ đã đáp trả bằng những trận đánh ác liệt, góp phần cùng cả nước kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Xốp Dùi tiếp tục nêu cao tinh thần đoàn kết, truyền thống đấu tranh bất khuất, kiên cường, cùng đồng lòng đánh giặc. Bà Y Dĩa (73 tuổi) vẫn nhớ rõ tiếng chày giã gạo thâu đêm ở làng cũ. Ngày đó, già, trẻ, trai, gái trong làng hăng hái tham gia gùi đạn, tải lương thực, tiếp tế cho bộ đội. Trung thành với cách mạng, người dân vừa sản xuất, vừa tham gia chiến đấu. Ký ức hào hùng trong kháng chiến là niềm tự hào của mỗi người dân ở Xốp Dùi.

Sức sống mới

Sau ngày đất nước thống nhất, năm 1977, người dân ở Xốp Dùi di dời từ làng cũ về nơi ở mới hiện nay. Gần nửa thế kỷ trôi qua, thi thoảng người dân Xốp Dùi vẫn rủ nhau về thăm làng cũ, để tiếp lửa truyền thống cho thế hệ trẻ. Mỗi chuyến về làng với bà Y Dĩa đều là hành trình đáng nhớ. “Làng vẫn được bao bọc bởi ngút ngàn xà nu, bởi những dốc đá cheo leo, hiên ngang như tinh thần, trái tim tin yêu Đảng của người dân Xốp Dùi”, bà Dĩa nói với giọng tự hào.

Rẫy, rừng của người Gié - Triêng, Xơ Đăng vẫn được chăm trồng gần làng cũ. Nhìn cây cối bạt ngàn xanh tươi, nhiều người nhớ lại chặng đường đã qua với sự nỗ lực không ngừng nghỉ. Đó là những tháng ngày vất vả dùng gậy chọc để tỉa hạt, còng lưng cõng hàng hóa trên những con dốc gập ghềnh. Thuở ấy, người dân sống dựa nghề rẫy nhưng mỗi mảnh đất chỉ sản xuất vài năm lại bỏ hoang.

Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Xốp Lê Hải Lâm cho biết, trước đây, đời sống của người dân ở Xốp Dùi còn nhiều khó khăn. Qua tuyên truyền, vận động, người dân hiểu rằng, yêu nước là phải thi đua vươn lên, chung sức xây dựng quê hương. Đến bây giờ, người dân đã bỏ các tập quán canh tác cũ, lạc hậu, mạnh dạn áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất.

Trưởng thôn A Đoan (bên phải) cùng người dân kiểm tra mô hình cà phê xứ lạnh.

Người dân ở Xốp Dùi thể hiện lòng yêu nước bằng cách hăng say lao động, quyết tâm xây dựng cộng đồng làng đoàn kết, phát triển. Dưới sự hướng dẫn, hỗ trợ của cấp ủy, chính quyền địa phương, các hộ dân chăm chỉ gieo trồng, vươn lên làm giàu chính đáng. Chỉ tay về phía những rẫy cà phê xứ lạnh, Trưởng thôn Xốp Dùi A Đoan phấn khởi cho biết, người dân tích cực tham gia các lớp tập huấn, trồng cà phê, mắc ca. Năm nay, người dân trong thôn tái canh, trồng mới 15ha cà phê xứ lạnh.

Xốp Dùi hiện có 245 hộ với hơn 800 khẩu, đa số là dân tộc Gié - Triêng, Xơ Đăng. Từ việc trồng cây mì, cây lúa, người dân đã chuyển đổi sang trồng dược liệu, cà phê xứ lạnh, mắc ca... Đảng viên A Khem được biết đến là một trong những thanh niên tiên phong đổi mới sản xuất ở làng. Từ năm 2018, A Khem đã trồng sâm Ngọc Linh, đến nay có hơn 1.000 gốc sâm. “Mỗi năm, tôi bán 4 - 5 lượt cây sâm giống cho người dân. Vừa bán, tôi vừa động viên, chỉ cho người dân cách trồng, chỉ mong mỗi người đều có thu nhập cao”, A Khem chia sẻ. Từ một vài hộ tiên phong như A Khem, đến nay, hầu như hộ gia đình nào cũng trồng sâm Ngọc Linh, sâm dây, dược liệu khác.

Xốp Dùi hiện đang vào vụ thu hoạch lúa. Những cánh đồng lúa vàng trĩu hạt báo hiệu mùa màng bội thu. Trưởng thôn Xốp Dùi A Đoan cho biết, trước đây, mỗi năm người dân chỉ làm 1 vụ lúa. Sau khi được cán bộ xã tuyên truyền, vận động, người dân đã trồng lúa 2 vụ. Từ việc dùng cuốc làm ruộng, người dân đã thay thế bằng máy cày, sử dụng máy tuốt lúa thay vì đập bằng tay. Nhờ đó, việc làm ruộng nhẹ nhàng hơn. Thôn giờ chỉ còn 7 hộ nghèo.

Nhà rông của làng Xốp Dùi.

Hiện nay, đường bê tông đã được xây dựng rộng rãi, dẫn thẳng vào nhà văn hóa, nhà rông của làng. Người dân góp công, góp sức dựng lại nhà rông truyền thống. Vào ngày Tết cổ truyền, hay các dịp lễ, người dân trong làng tập trung về nhà rông để tham gia các hoạt động văn hóa, thể hiện lòng biết ơn đối với Đảng, với Bác Hồ, để các thế hệ người dân ở Xốp Dùi được sống trong hòa bình, no ấm. “Chúng tôi đời đời ghi nhớ công ơn của Đảng, của Bác Hồ. Và nguyện một lòng kiên trung theo Đảng, theo Bác Hồ kính yêu”, già A Nhóa khẳng định.

Bài, ảnh: HOÀI TIẾN