Trung Quốc áp 'phí cảng vụ đặc biệt' với tàu Mỹ, thổi bùng căng thẳng thương mại

Trung Quốc quyết định áp thuễ đặc biệt với các tàu hàng của Mỹ.

Theo văn bản “Phương pháp thực hiện thu phí cảng vụ đặc biệt đối với tàu Mỹ” do Bộ Giao thông Vận tải Trung Quốc ban hành, tất cả các tàu thuộc sở hữu, vận hành, hoặc có yếu tố đầu tư từ phía Mỹ trên 25% (bao gồm quyền biểu quyết hoặc ghế hội đồng quản trị) đều phải nộp loại phí mới khi tham gia vận tải biển quốc tế và cập cảng Trung Quốc.

Phí cảng vụ được áp dụng theo lộ trình tăng dần, bắt đầu từ 400 nhân dân tệ (CNY)/tấn dung tích vào ngày 14/10/2025, và tăng lên 1.120 CNY/tấn dung tích kể từ 17/4/2028. Mỗi tàu sẽ chỉ phải nộp phí tối đa 5 chuyến mỗi năm, tính từ ngày 17/4 hàng năm.

Các chủ tàu hoặc đại lý phải khai báo và nộp phí trước ít nhất 7 ngày khi tàu dự kiến cập cảng Trung Quốc. Những trường hợp không tuân thủ sẽ không được làm thủ tục ra hoặc vào cảng.

Một điểm đáng chú ý trong quy định này là các tàu do Trung Quốc đóng mới sẽ được miễn phí hoàn toàn, bất kể chủ sở hữu là cá nhân hay tổ chức nước ngoài. Ngoài ra, các tàu không chở hàng, chỉ vào xưởng Trung Quốc để sửa chữa hoặc nằm trong diện đặc biệt do cơ quan chức năng phê duyệt cũng được miễn nghĩa vụ nộp phí.

Giới chuyên gia nhận định, việc miễn trừ này không chỉ nhằm bảo vệ ngành công nghiệp đóng tàu trong nước mà còn là chiến lược khuyến khích các chủ tàu quốc tế đặt đóng tàu tại Trung Quốc, qua đó củng cố vị thế quốc gia này như một trung tâm sản xuất tàu biển toàn cầu.

Động thái của Bắc Kinh diễn ra trong bối cảnh quan hệ thương mại Mỹ - Trung tiếp tục căng thẳng, đặc biệt sau hàng loạt biện pháp kiểm soát xuất khẩu công nghệ bán dẫn và năng lượng xanh từ phía Washington.

Các chuyên gia logistics cho rằng việc áp “phí cảng vụ đặc biệt” sẽ làm gia tăng đáng kể chi phí vận tải đối với các doanh nghiệp Mỹ, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành hàng hóa nhập khẩu, nhất là trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn đang chịu nhiều áp lực hậu đại dịch.

Nhiều khả năng các hãng vận tải biển Mỹ sẽ phải cân nhắc điều chỉnh tuyến đường, thậm chí hạn chế cập cảng Trung Quốc, dẫn đến biến động trong hoạt động thương mại khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Một số chuyên gia còn coi đây là đòn đáp trả mang tính biểu tượng của Trung Quốc đối với các biện pháp trừng phạt thương mại mà Mỹ đã áp dụng trong thời gian qua.

Nếu chính sách này được duy trì và mở rộng, thị trường vận tải biển quốc tế có thể chứng kiến một cuộc cạnh tranh mới về chi phí cảng vụ và sản xuất tàu. Trung Quốc không chỉ gây sức ép lên các doanh nghiệp vận tải Mỹ, mà còn gián tiếp tạo lợi thế cho ngành đóng tàu nội địa, vốn đang được chính phủ hỗ trợ mạnh mẽ trong chiến lược “Made in China 2025”.

Các nhà phân tích cảnh báo rằng, “cuộc chiến cước phí” này có thể chỉ là khởi đầu của một loạt biện pháp đối ứng giữa hai nền kinh tế, làm gia tăng rủi ro cho thương mại hàng hải toàn cầu trong thời gian tới.

Tuấn Khang