Trung Quốc gặp khó khăn trong việc tự chủ chuỗi cung ứng chip ô tô
Trung Quốc đối mặt với thách thức tự chủ chuỗi cung ứng chip ô tô, khi tỷ lệ tự chủ trong ngành này hiện chỉ dưới 10%, trong bối cảnh sản lượng xe điện tăng trưởng 37,5% trong năm nay.
Theo một quan chức từ Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin (MIIT), tỷ lệ tự chủ của Trung Quốc trong lĩnh vực chip ô tô hiện nay chỉ dưới 10%.
Một nhân viên đang kiểm tra một tấm wafer silicon tại một cơ sở ở Binzhou, tỉnh Sơn Đông, miền đông Trung Quốc. Ảnh: AFP
Nhu cầu đối với chip ô tô tại Trung Quốc đang tăng mạnh nhờ sự bùng nổ sản xuất xe điện (EV). Tuy nhiên, các công ty nội địa vẫn phụ thuộc hơn 90% vào nguồn cung từ nước ngoài, theo nhận định của các chuyên gia phân tích và giới trong ngành.
Nhiều quan chức từ MIIT và Trung tâm Nghiên cứu Phát triển thuộc Quốc Vụ viện đã nhiều lần nhấn mạnh mức độ tự chủ thấp của Trung Quốc trong ngành bán dẫn ô tô. Ông La Đạo Quân, Phó Giám đốc Viện Linh kiện và Vật liệu thuộc MIIT, phát biểu tại các hội nghị trong năm nay rằng: "Hiện nay, tỷ lệ tự chủ về chip ô tô tại Trung Quốc là dưới 10%".
Tại một hội nghị khác năm ngoái, ông Vương Thanh, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Phát triển, cho biết mức độ phụ thuộc của Trung Quốc vào các nhà cung cấp chip ô tô nước ngoài lên tới 95%. Ông cũng chia sẻ: "Với chip xử lý và điều khiển, tỷ lệ tự chủ chưa đến 1%, trong khi đối với chip nguồn và bộ nhớ, tỷ lệ này chỉ đạt 8%".
Thách thức trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị
Sự phụ thuộc vào chip nhập khẩu trở nên đặc biệt đáng chú ý khi Bắc Kinh tìm cách khẳng định vị thế dẫn đầu trên thị trường EV toàn cầu trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị leo thang với Mỹ. Tháng 5 vừa qua, Nikkei Asia đưa tin chính phủ Trung Quốc đã kêu gọi các nhà sản xuất ô tô trong nước đảm bảo ít nhất 25% lượng chip được sử dụng là từ nguồn cung nội địa trước năm 2025.
Áp lực này xuất hiện khi sản lượng EV của Trung Quốc tăng trưởng vượt bậc. Tính đến tháng 11, Trung Quốc đã sản xuất 11,49 triệu xe điện, tăng 37,5% so với cùng kỳ năm ngoái, theo dữ liệu từ Cục Thống kê Quốc gia. Xe điện hiện chiếm 40,8% tổng sản lượng ô tô sản xuất trong nước.
Các phương tiện EV và xe thông minh đòi hỏi số lượng chip nhiều hơn đáng kể so với ô tô động cơ đốt trong truyền thống. Hiệp hội Các nhà sản xuất Ô tô Trung Quốc (CAAM) cho biết ô tô truyền thống thường cần từ 600 đến 700 chip mỗi xe, trong khi xe điện cần khoảng 1.600 chip. Đặc biệt, xe thông minh với các tính năng tiên tiến có thể yêu cầu tới 3.000 chip.
Khó khăn trong sản xuất chip tiên tiến
Bất chấp những nỗ lực thúc đẩy, ngành công nghiệp ô tô của Trung Quốc vẫn chưa đạt được sự độc lập về chip bán dẫn. Các nhà sản xuất lớn như Infineon Technologies, NXP Semiconductors, STMicroelectronics, Texas Instruments và Renesas Electronics vẫn chiếm ưu thế trên thị trường.
Trong lĩnh vực chip tiên tiến, chẳng hạn như chip điều khiển trung tâm cho xe tự hành được xem là “bộ não” của xe thông minh – các công ty nước ngoài vẫn chiếm thị phần áp đảo.
Từ tháng 1 đến tháng 9, chip Orin-X của Nvidia và chip FSD của Tesla lần lượt chiếm 37,8% và 26,7% thị trường bộ điều khiển trung tâm thông minh được lắp đặt trước tại Trung Quốc, theo công ty nghiên cứu Gasgoo. Ngoài ra, Qualcomm, một công ty Mỹ, dẫn đầu trong cung cấp chip điều khiển giao diện trong khoang lái.
Việc thiếu hụt nguồn cung chip có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sản lượng xe. Đầu tháng này, trang tin công nghệ 36Kr đưa tin các hãng xe Trung Quốc như Xpeng và Nio đang cân nhắc lại quyết định sử dụng chip Drive Thor của Nvidia sau khi xuất hiện thông tin về tình trạng chậm trễ trong sản xuất.
Trước bối cảnh Washington thắt chặt các lệnh trừng phạt đối với ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc, các hiệp hội do nhà nước hậu thuẫn đã khuyến nghị các công ty nội địa, bao gồm cả các doanh nghiệp trong ngành ô tô, chip và viễn thông, hạn chế sử dụng chip do Mỹ sản xuất.
Theo một tuyên bố từ CAAM: "Để bảo vệ an ninh và sự ổn định của chuỗi ngành công nghiệp ô tô và chuỗi cung ứng rộng hơn, hiệp hội đề xuất các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc nên thận trọng trong việc mua chip từ Mỹ".
Nỗ lực nội địa hóa và triển vọng
Ông La từ MIIT nhận định rằng các tiến bộ trong sản xuất chip ở các công nghệ thế hệ cũ tại Trung Quốc đang giúp cải thiện tỷ lệ tự chủ với các loại chip tương tự, thiết bị nguồn và cảm biến. Tuy nhiên, việc sản xuất hàng loạt các chip tiên tiến vẫn gặp nhiều nút thắt cổ chai, cần thời gian để khắc phục.
Ngày càng nhiều công ty, bao gồm cả các start-up và nhà sản xuất ô tô, tham gia cuộc đua phát triển chip. Chẳng hạn, Xpeng và Nio đều công bố trong năm nay rằng các chip thông minh tự phát triển của họ đã hoàn thành giai đoạn thiết kế cuối cùng.
Theo ông Lưu Xuyên, một nhà phân tích tại Canalys, những nỗ lực này nhằm kết hợp chip tùy chỉnh với phần mềm hệ thống hỗ trợ lái xe tiên tiến để nâng cao trải nghiệm và tạo ra sự khác biệt trên thị trường. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo: "Thị trường có thể cuối cùng sẽ đi đến các giải pháp tiêu chuẩn hóa, làm giảm tính hiệu quả về chi phí của việc phát triển hệ thống chip nội bộ".
