Trung Quốc sẽ thống trị năng lượng hạt nhân năm 2025?

Một nhà máy điện hạt nhân ở Trung Quốc. Ảnh CNN

Sự tăng trưởng này phản ánh nhu cầu ngày càng cao, đặc biệt từ các ngành công nghiệp, điều hòa không khí và xe điện.

Trong năm 2023, hơn 410 lò phản ứng đã hoạt động ở 30 quốc gia, tạo ra 2.742 TWh điện. Sự phát triển này chủ yếu được thúc đẩy bởi khu vực châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, nơi chiếm 25 trong tổng số 52 lò phản ứng bắt đầu được xây dựng kể từ năm 2017. Bức tranh sống động này trái ngược hoàn toàn với tình hình suy giảm ở châu Âu và Mỹ, nơi chi phí tăng cao và sự chậm trễ đang làm ảnh hưởng đến các dự án mới.

Sự thống trị của Trung Quốc

Trung Quốc dự kiến sẽ vượt qua Mỹ và châu Âu để trở thành cường quốc hạt nhân hàng đầu thế giới trong vòng năm năm tới. Điều này phản ánh một sự chuyển dịch địa lý mang tính lịch sử trong ngành công nghiệp năng lượng hạt nhân, lĩnh vực được các quốc gia phương Tây thống trị từ những năm 1970.

Tại châu Âu, tỷ lệ năng lượng hạt nhân trong sản xuất điện đã giảm từ 35% vào những năm 1990 xuống dưới 25% hiện nay. Xu hướng suy giảm dự báo sẽ tiếp tục, với tỷ lệ năng lượng hạt nhân chỉ còn dưới 15% trong vòng một thập kỷ. Tại Mỹ, các vấn đề tương tự cũng đang cản trở sự phát triển của ngành.

Tập trung năng lực làm giàu uranium

Nguồn cung uranium làm giàu toàn cầu hiện phụ thuộc vào một số ít các nhà cung cấp. Bốn công ty chiếm ưu thế trong ngành này: Tập đoàn Hạt nhân Quốc gia Trung Quốc (CNNC), Rosatom (Nga), Urenco (Châu Âu) và Orano (Pháp). Cùng nhau, các công ty này kiểm soát 99% năng lực làm giàu uranium, trong đó Rosatom chiếm 40%. Sự tập trung này tạo ra một rủi ro chiến lược, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị ngày càng gia tăng.

Lò phản ứng mô-đun như một giải pháp cho tương lai

Sự phát triển công nghệ đang mở ra triển vọng cho các lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR), được thiết kế để đáp ứng nhu cầu đặc thù của các khu công nghiệp hoặc các tập đoàn công nghệ. Những lò phản ứng này, với chi phí cạnh tranh so với các nguồn năng lượng tái tạo khác, dự kiến sẽ đóng vai trò then chốt trong quá trình điện khí hóa toàn cầu. Việc triển khai SMR đã bắt đầu tại Trung Quốc, châu Âu, Mỹ và Canada.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), công suất hạt nhân toàn cầu có thể tăng 50% vào năm 2050, đạt 650 GW, thậm chí vượt qua 1.000 GW nhờ vào các chính sách đầy tham vọng của chính phủ. Kể từ năm 1971, năng lượng hạt nhân đã giúp tránh được 72 gigatonnes CO2, góp phần tăng cường an ninh năng lượng và chống lại biến đổi khí hậu.

Anh Thư

AFP