Trung Quốc tăng cường kiểm soát tiền chất của fentanyl

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc gặp ở Hàn Quốc hôm 30/10/2025 - Ảnh: NYT.

Ngày 10/11, Bộ Thương mại Trung Quốc cùng với bốn cơ quan chính phủ khác đã bổ sung 13 loại hóa chất vào danh sách cần có giấy phép để xuất khẩu sang Mỹ, Mexico và Canada.

Động thái này được xem như một phần trong nỗ lực của Bắc Kinh nhằm thực hiện các thỏa thuận đã đạt được giữa hai nước khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump có cuộc gặp thượng đỉnh tại Hàn Quốc vào cuối tháng 10.

Sau cuộc gặp đó, phía Trung Quốc đã có một loạt động thái giảm căng thẳng với Mỹ, gồm tuyên bố dừng điều tra con chip Mỹ và tạm ngừng trong thời gian 1 năm các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với các khoáng sản quan trọng cần thiết để sản xuất một số loại chất bán dẫn, chất nổ, đạn xuyên giáp, pin và lò phản ứng hạt nhân.

Cùng ngày 11/10, Bộ Thương mại Trung Quốc cũng thông báo sẽ tạm ngừng trong 1 năm các biện pháp trừng phạt đối với 5 công ty con của tập đoàn đóng tàu Hàn Quốc Hanwha Ocean.

Bộ Giao thông Vận tải Trung Quốc cho biết sẽ tạm ngừng các biện pháp đã đưa ra nhằm đáp trả các biện pháp của Mỹ đối với ngành vận tải biển của Trung Quốc, bao gồm cả phí cảng. Trước đó, Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đã ra thông báo hôm 9/10 rằng nước này sẽ tạm ngừng các biện pháp đối với ngành vận tải biển của Trung Quốc trong 1 năm.

Trao đổi với tờ báo New York Times, ông Wu Xinbo - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Phúc Đán ở Thượng Hải - cho rằng Mỹ và Trung Quốc đang bắt đầu thực hiện các nội dung đã được nhất trí tại cuộc gặp thượng đỉnh vừa qua. "Hai bên đang chuyển từ đàm phán sang thực hiện. Sự dịch chuyển này sẽ tạo ra động lực lớn hơn cho hai bên để làm việc về các vấn đề khác trong chương trình nghị sự song phương”, ông Wu nói.

Dòng chảy của các hóa chất được sử dụng để sản xuất fentanyl vốn là một nguồn căng thẳng lớn trong quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh.

Giới chức ở Washington đã cáo buộc Bắc Kinh không hành động đủ để ngăn chặn dòng chảy của các hóa chất được sử dụng để sản xuất loại thuốc này vào Mỹ, nơi fentanyl được cho là nguyên nhân gây ra cái chết của hàng chục ngàn người Mỹ mỗi năm.

Trong khi đó, giới chức Trung Quốc cho rằng cuộc khủng hoảng fentanyl bắt nguồn từ sự thất bại của Mỹ trong việc kiềm chế nhu cầu đối với loại thuốc này.

Phía Mỹ cho rằng các công ty ở Trung Quốc là nguồn cung cấp lớn nhất các hóa chất tiền chất và thiết bị được sử dụng để sản xuất fentanyl bất hợp pháp, và các hóa chất và thiết bị này chủ yếu đến Mỹ qua biên giới đất liền, nhất là qua Mexico. Hồi cuối tháng 10, Cơ quan Dịch vụ Biên giới Canada thông báo rằng vài tháng trước đó họ đã thu giữ 4.300 lít hóa chất tiền chất từ Trung Quốc.

Chính quyền ông Trump đã viện dẫn vấn đề fentanyl khi áp thuế quan 20% lên hàng hóa Trung Quốc vào đầu năm nay, khởi đầu cho các đợt leo thang thuế quan sau đó, khiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới gần như đình trệ.

Cuộc gặp giữa ông Tập và ông Trump tại Hàn Quốc đã dẫn đến việc giảm một nửa thuế quan liên quan đến fentanyl của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc về mức 10%, tạm ngừng phí cảng đối với tàu Trung Quốc, và tạm ngừng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ có thể ngăn cản nhiều công ty Trung Quốc tiếp cận công nghệ Mỹ.

Đổi lại, Trung Quốc đồng ý khởi động lại việc mua đậu tương Mỹ, tạm dừng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với đất hiếm, và hành động mạnh hơn để kiềm chế dòng chảy của các hóa chất tiền chất fentanyl.

An Huy