Trung Quốc tích hợp DeepSeek vào vũ khí thế hệ mới

Trung Quốc đang đưa mô hình AI DeepSeek vào các hệ thống vũ khí và hỗ trợ tác chiến, với hơn 10 hồ sơ đấu thầu năm 2025 đề cập trực tiếp đến mô hình này, theo Reuters. Ví dụ sớm là phương tiện hỗ trợ chiến đấu Norinco P60 tự động vận hành ở tốc độ 50 km/giờ, dùng AI của DeepSeek. Song chi tiết triển khai vẫn thuộc phạm vi bí mật quốc gia.

Tổng quan: xu hướng AI quân sự và bối cảnh công nghệ

Reuters tổng hợp từ hàng trăm bài nghiên cứu, bằng sáng chế và hồ sơ mua sắm cho thấy nỗ lực có hệ thống của Trung Quốc trong khai thác AI cho mục đích quân sự, gồm nhận diện mục tiêu tự động, hỗ trợ ra quyết định theo thời gian thực và mô phỏng chiến tranh. Sự phổ biến của DeepSeek trong hệ sinh thái quân sự phản ánh mục tiêu “chủ quyền thuật toán”, giảm phụ thuộc công nghệ phương Tây.

Về hạ tầng phần cứng, các tài liệu cho thấy các viện nghiên cứu và đơn vị liên quan đến Quân đội Trung Quốc vẫn trích dẫn chip Nvidia, trong đó có A100 thuộc diện kiểm soát xuất khẩu của Mỹ từ 9.2022. Reuters không xác định được thời điểm mua hay nguồn gốc các chip này, nhưng các bằng sáng chế nộp đến tháng 6 vẫn đề cập sử dụng Nvidia. Song song, từ năm 2025, nhà thầu nội địa tăng dùng chip Huawei Ascend, phù hợp chủ trương ưu tiên công nghệ do Trung Quốc sản xuất.

Phân tích kỹ thuật: mô hình, hạ tầng và ứng dụng

DeepSeek được sử dụng để tự động hóa các khâu trọng yếu trên chiến trường. Đại học Công nghệ Tây An cho biết hệ thống dùng DeepSeek có thể đánh giá 10.000 kịch bản chiến trường với nhiều biến số trong 48 giây, trong khi con người cần tới 48 giờ. Mục tiêu là rút ngắn đáng kể thời gian từ phát hiện mục tiêu đến quyết định tấn công.

Ở tầng cảm biến-hợp nhất dữ liệu, Landship Information Technology cho biết giải pháp của họ (dựa trên chip Huawei) có thể nhận dạng mục tiêu từ ảnh vệ tinh và phối hợp với radar, máy bay để thực hiện nhiệm vụ. Ngoài ra, tài liệu nêu việc xây dựng trung tâm chỉ huy ảo hóa và mô phỏng chiến tranh nâng cao.

Các robot chó của Unitree leo lên cầu thang trong cuộc trình diễn tại một công viên ở thành phố Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc - Ảnh: Reuters

Về nền tảng tự hành, hồ sơ cho thấy Trung Quốc phát triển robot chó điều khiển bằng AI (dò tìm mối đe dọa, gỡ bom mìn) và drone tự động theo dõi mục tiêu. Đại học Bắc Hàng sử dụng DeepSeek để cải thiện khả năng ra quyết định của bầy drone khi tấn công các mục tiêu “thấp, chậm, nhỏ”. Các hồ sơ và bằng sáng chế cũng cho thấy xu hướng tích hợp AI vào drone để tự nhận dạng, bám sát và phối hợp theo đội hình, giảm yêu cầu can thiệp của con người.

Chiến thuật/chiến lược: rút ngắn chu trình và tăng tự động hóa

Các năng lực nêu trên hướng tới việc rút ngắn thời gian lập kế hoạch, tăng tốc độ chốt quyết định và cho phép nhiều nền tảng phối hợp, từ cảm biến (vệ tinh, radar) tới phương tiện tác chiến (drone, phương tiện mặt đất). Robot chó AI phục vụ dò tìm, xử lý mối đe dọa và bom mìn; bầy drone tối ưu hóa để đối phó mục tiêu “thấp, chậm, nhỏ”. Dù nhấn mạnh tự động hóa, lãnh đạo quốc phòng Trung Quốc công khai cam kết duy trì quyền kiểm soát của con người với vũ khí.

So sánh và đối chiếu: mô hình AI, phần cứng và động thái của Mỹ

Trong khi Reuters ghi nhận hơn 10 hồ sơ đấu thầu nêu trực tiếp DeepSeek và chỉ một trường hợp nhắc tới Qwen của Alibaba, phía Mỹ đang đầu tư mạnh vào AI và dự kiến triển khai hàng nghìn drone tự động trước cuối 2025 nhằm đối phó lợi thế về số lượng drone của Trung Quốc. Về phần cứng, song hành với xu hướng nội địa hóa bằng Huawei Ascend, phần cứng Nvidia vẫn xuất hiện trong nghiên cứu và bằng sáng chế của các đơn vị liên quan quân đội; người phát ngôn Nvidia cho biết công ty không thể theo dõi việc bán lại chip cũ và “tái sử dụng lượng nhỏ chip cũ không tạo ra công nghệ mới hay gây rủi ro an ninh quốc gia”, đồng thời nhấn mạnh “việc sử dụng các sản phẩm bị hạn chế cho các ứng dụng quân sự sẽ là điều không thể thực hiện được nếu không có sự hỗ trợ về phần mềm hoặc bảo trì”.

Trung Quốc ra mắt hệ thống vũ khí - khắc tinh của UAV và tên lửa hành trình

Tác động: hàm ý với cán cân khu vực

Tài liệu và hồ sơ công khai cho thấy Trung Quốc đang theo đuổi tự động hóa và hỗ trợ ra quyết định bằng AI trên diện rộng, song mức độ triển khai cụ thể chưa được tiết lộ. Ở chiều ngược lại, Mỹ đẩy nhanh đầu tư AI và kiểm soát dòng chảy công nghệ. Cán cân năng lực vì thế phụ thuộc vào tốc độ chuyển hóa nghiên cứu sang ứng dụng thực tế của mỗi bên, cùng khả năng bảo đảm hạ tầng tính toán trong bối cảnh hạn chế xuất khẩu.

CTVX