Trung Quốc vẫn chưa giải được bài toán than đá

Trong nửa đầu năm nay, sản lượng than, nhập khẩu than và sản xuất điện từ than đã tăng vọt nhằm mục đích bù đắp cho sự sụt giảm đáng kể về sản lượng điện tại công suất thủy điện khổng lồ của Trung Quốc do thiếu mưa và hạn hán.

Trung Quốc là quốc gia dẫn đầu toàn cầu về chi tiêu cho năng lượng tái tạo, nhưng đây cũng là một trong số ít các nền kinh tế lớn vẫn phê duyệt và xây dựng công suất đốt than. An ninh năng lượng và nhu cầu phát điện ổn định trong thời gian nhu cầu cao nhất để hỗ trợ nền kinh tế đang phát triển và cung cấp ổn định trước những lo ngại về khí thải.

Than đá được coi là nhiên liệu bẩn nhất thế giới. Ảnh: Oilprice.

Trung Quốc đã đạt được mục tiêu có nhiều công suất điện lắp đặt từ nhiên liệu phi hóa thạch hơn so với nhiên liệu hóa thạch sớm hơn kế hoạch, với 50,9% công suất điện hiện nay đến từ các nguồn nhiên liệu phi hóa thạch. Trở lại năm 2021, chính quyền Trung Quốc cho biết họ sẽ nhắm mục tiêu năng lượng tái tạo để vượt qua công suất lắp đặt nhiên liệu hóa thạch vào năm 2025.

Trung Quốc là quốc gia dẫn đầu thế giới về chi tiêu cho năng lượng tái tạo, đầu tư vào việc nâng cao công suất năng lượng mặt trời và năng lượng gió.

Cho đến nay trong năm nay, năng lượng tái tạo đã giúp bù đắp một phần nguồn cung bị thiếu hụt từ sản xuất thủy điện, nhưng than đá đã cứu vãn tình hình.

Tổng sản lượng điện của Trung Quốc đã tăng 205 tỷ kilowatt giờ (kWh), tương đương 5,2% trong năm, từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2023. Tuy nhiên, sản lượng thủy điện giảm 23% xuống mức thấp nhất trong 8 năm do các tỉnh thủy điện trọng điểm, Tứ Xuyên và Vân Nam ở phía Tây Nam, có lượng mưa và mực nước tại các hồ chứa thấp, theo dữ liệu từ Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS).

Năng lượng gió và năng lượng mặt trời đã giúp bù đắp, ở một mức độ nào đó, sự sụt giảm trong sản xuất thủy điện, nhưng phần lớn sản lượng điện đốt than đã bù đắp cho sản lượng thủy điện giảm. Theo ước tính của Kemp, tỷ lệ sản xuất nhiệt điện – chủ yếu từ than đá – đã tăng lên 71% sản lượng điện của Trung Quốc trong sáu tháng đầu năm 2023, tăng từ mức 69% trong cùng kỳ năm ngoái.

Gần 3/4 công suất thủy điện toàn cầu được bổ sung vào năm 2022 là ở Trung Quốc, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết trong báo cáo mới nhất về thủy điện toàn cầu. IEA cho biết Trung Quốc đã bổ sung thêm 24 gigawatt (GW) công suất thủy điện vào năm 2022 vì nguồn năng lượng này vẫn không thể thiếu trong Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 của Trung Quốc về Năng lượng tái tạo được công bố vào năm 2022.

Tuy nhiên, hệ số sử dụng công suất toàn cầu vẫn ở dưới mức lịch sử do hạn hán kéo dài ở các quốc gia giàu thủy điện như Canada, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ và Hoa Kỳ, cũng như ở Tây Âu, IEA cho biết.

Lượng mưa ở tỉnh Vân Nam, Trung Quốc giảm hơn 60% hàng năm trong 4 tháng đầu năm 2023, theo South China Morning Post.

Đồng thời, sản lượng than của Trung Quốc đã tăng so với năm ngoái và nhập khẩu than tăng mạnh, trong khi các quan chức cấp cao đang họp với các công ty điện và nhà điều hành lưới điện nhà nước để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì điện trong mùa hè khi Trung Quốc cũng hy vọng nền kinh tế sẽ phục hồi sau mức tăng trưởng thấp hơn dự kiến trong quý II.

Sản lượng than của Trung Quốc tăng 4,4% trong nửa đầu năm 2023 so với cùng kỳ năm 2022. Than nhập khẩu vào Trung Quốc tăng mạnh từ đầu năm đến nay, dẫn đến lượng than dự trữ tại các nhà máy điện ở mức cao kỷ lục.

Điều này đã khiến các nhà chức trách Trung Quốc lạc quan hơn về việc trải qua mùa hè nóng bức mà không cần phân phối điện hoặc đóng cửa nhà máy.

Khi Trung Quốc đặt vấn đề an ninh cung cấp năng lượng lên trên bất kỳ sự cân nhắc nào khác và bất chấp việc mở rộng quy mô lớn công suất năng lượng mặt trời và gió, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sẽ phụ thuộc vào than đá trong nhiều năm tới.

Khánh Vy (Theo Oilprice)