Trung tâm tài chính quốc tế là sân chơi cho nhà giàu, không để 'thử rồi sai'

Chiều 12/6, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Còn băn khoăn về việc đặt một trung tâm tại 2 thành phố

Tham gia phát biểu, đại biểu Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình) nhìn nhận Nghị quyết này chỉ mang tính chất khung, còn công việc cụ thể và quan trọng hơn sẽ nằm ở vai trò của Chính phủ.

Về việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế, ông Thân nói rằng, đây là "cuộc chơi" dành nhà giàu, cho những người có tiềm lực tài chính mạnh. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là hệ sinh thái tài chính phải thật sự đồng bộ, cụ thể và rõ ràng. Hạ tầng pháp lý phải minh bạch, đáng tin cậy thì mới thu hút được họ.

"Đây là một "sân chơi mở", họ có thể đến và cũng có thể rời đi bất cứ lúc nào. Còn chúng ta thì phải đầu tư ngay từ đầu - điều đó đòi hỏi phải hết sức thận trọng", ông Thân nói.

Đại biểu Nguyễn Văn Thân (Ảnh: Media Quốc hội).

Băn khoăn về việc lập một trung tâm tài chính tại 2 thành phố, ông Thân cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, điều kiện hạ tầng, nguồn nhân lực và các yếu tố kỹ thuật của chúng ta vẫn còn nhiều hạn chế.

"Trên thế giới cũng có rất nhiều trung tâm tài chính ra đời rồi thất bại, ít trung tâm tài chính thành công, do đó, việc đầu tư dàn trải là rất rủi ro", ông Thân nói và cho rằng, nên bắt đầu từ một địa điểm, làm thật tốt, nếu thành công thì sau đó mở rộng cũng chưa muộn. Còn nếu triển khai mà không có nhà đầu tư tham gia thì hậu quả sẽ rất lớn.

"Tôi không đồng tình với ý tưởng thử nghiệm mô hình này. Đây không phải là một sân chơi mà chúng ta có thể "thử rồi sai". Nếu chúng ta gọi đây là mô hình thử nghiệm thì sẽ không tạo được lòng tin cho các nhà đầu tư quốc tế. Do đó, trong nghị quyết, theo tôi, không nên đưa khái niệm "thử nghiệm" vào", ông Thân nói.

Về vấn đề vận hành trung tâm tài chính, đây là một công việc có tính chuyên môn rất cao. Do đó, ông Thân đề nghị Chính phủ nên thuê một đơn vị quốc tế có uy tín, có kinh nghiệm triển khai và vận hành các trung tâm tài chính toàn cầu để khảo sát, tư vấn, và điều hành hoạt động.

"Việc này có thể tốn kém, nhưng là cần thiết và hiệu quả hơn là để Chính phủ tự làm. Chính phủ nên giữ vai trò quản lý vĩ mô, còn vận hành cụ thể thì giao cho các chuyên gia thực sự chuyên nghiệp", đại biểu Nguyễn Văn Thân góp ý.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân (Ảnh: Media Quốc hội).

Đại biểu Nguyễn Quang Huân (đoàn Bình Dương) cho rằng, việc hình thành Trung tâm tài chính quốc tế là điều kiện rất là cần thiết để giúp Việt Nam có thể cất cánh cùng với sự phát triển của tài chính quốc tế.

Theo ông Huân, hiện nay, các nhà đầu tư tài chính và chuyên gia đều tin rằng, với tốc độ phát triển kinh tế và vị trí địa lý thuận lợi, Việt Nam hoàn toàn có tiềm năng xây dựng một trung tâm tài chính tầm cỡ khu vực, thu hút sự quan tâm của giới đầu tư và tài chính quốc tế. Việc lựa chọn Hà Nội và Tp.HCM là hợp lý vì điều kiện hiện có. Tuy nhiên, Đà Nẵng cũng là một phương án đáng cân nhắc, góp phần giảm áp lực hạ tầng cho 2 đô thị lớn.

Theo các chuyên gia, để xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế, cần đáp ứng 5 điều kiện cốt lõi.

Một là hạ tầng đồng bộ: bao gồm hạ tầng tài chính, hạ tầng công nghệ như lưu trữ đám mây, mạng 5G-6G, băng thông tốc độ cao, bảo mật truyền dẫn và trung tâm dữ liệu.

Ngoài ra, không gian làm việc phải đạt chuẩn quốc tế, đi kèm với hạ tầng xã hội như bệnh viện, trường học, khách sạn, khu du lịch, giải trí, sân bay, trung tâm thương mại và các dịch vụ khác để thu hút đội ngũ chuyên gia có thu nhập và yêu cầu sống cao.

Hai là hệ sinh thái tài chính đầy đủ: Gồm các sàn giao dịch, ngân hàng, quỹ đầu tư, bảo hiểm, công ty fintech, công nghệ cao, trung tâm dữ liệu tài chính, trung tâm lưu trữ big data, trí tuệ nhân tạo, các cơ quan giám sát và dự báo tài chính quốc gia.

Ba là khung pháp lý đặc thù: Cần có luật và nghị quyết riêng, cơ chế ưu đãi, sandbox thử nghiệm, chính sách thuế linh hoạt và cơ chế tự do hóa tài khoản vốn.

Bốn là nguồn nhân lực chất lượng cao: Phải thu hút chuyên gia quốc tế, chuẩn hóa đào tạo theo các chứng chỉ như CFA, ACCA, đồng thời đảm bảo trình độ tiếng Anh chuyên ngành tài chính. Hiện nay, ở Việt Nam tuy có nhiều cử nhân tài chính, nhưng tỉ lệ đạt chuẩn CFA 1, 2, 3 vẫn còn thấp. Đây là vấn đề cần quan tâm đặc biệt.

Năm là phát triển bền vững: Bao gồm tài chính xanh, công trình xanh, ESG, sàn giao dịch tín chỉ carbon và các tiêu chuẩn phát triển bền vững khác.

Sau khi phân tích 5 yếu tố trên, ông Huân cho rằng, Hà Nội và Tp.HCM có lợi thế về cơ sở hạ tầng hiện có nên có thể triển khai nhanh. Nhưng nếu muốn phát triển đồng bộ và cân bằng vùng miền, Đà Nẵng có thể là lựa chọn chiến lược để hình thành một trung tâm mới từ đầu, theo tiêu chuẩn quốc tế ngay từ khâu quy hoạch.

Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Đà Nẵng là nơi sẽ đặt trung tâm tài chính quốc tế.

Tuy nhiên, vị đại biểu cho rằng, việc đặt một trung tâm ở 2 thành phố khác nhau cần hết sức cân nhắc. Vì như vậy, sẽ phải đầu tư xây dựng hạ tầng song song ở cả hai nơi, trong khi diện tích và nguồn lực của Việt Nam không phải là không giới hạn. "Việc chia sẻ hệ sinh thái tài chính giữa hai địa phương cũng không dễ dàng", ông Huân nói.

Từ đó, đại biểu đề nghị tính toán kỹ về khả năng liên kết với các trung tâm tài chính quốc tế, cân nhắc yếu tố địa lý và định hướng phát triển vùng. Từ đó, mới có thể lựa chọn địa điểm phù hợp, cũng như tính toán chi phí đầu tư.

"Việc xây dựng một trung tâm mới hoàn toàn sẽ tốn kém hơn nhiều so với việc tận dụng cơ sở hạ tầng đã có sẵn tại Tp.HCM hoặc Hà Nội. Ví dụ, hệ thống trường học, bệnh viện hiện tại ở hai thành phố này đã đạt nhiều tiêu chuẩn quốc tế. Nếu cần, chỉ cần nâng cấp trong ngắn hạn cũng có thể đáp ứng.

Ví dụ cải tạo, mở rộng các bệnh viện lớn như Bạch Mai, Việt Đức hay Chợ Rẫy là hoàn toàn khả thi. Những bệnh viện này vừa có đội ngũ bác sĩ giỏi, vừa có uy tín khu vực, có thể đón tiếp bệnh nhân quốc tế thay vì tình trạng người dân Việt Nam phải ra nước ngoài chữa bệnh như hiện nay", ông Huân phát biểu.

Nền tảng sống còn cho một trung tâm tài chính hiện đại

Cũng tham gia góp ý, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng) dẫn chứng, mỗi trung tâm tài chính trên thế giới đều có một số thế mạnh riêng, như Singapore mạnh về quản lý tài sản, London mạnh về trung tâm giao dịch ngoại hối.

Ngay cả trong một quốc gia, như Trung Quốc có 2 trung tâm tài chính quốc tế nhưng cũng có định hướng khác nhau: Hong Kong là nơi có tự do tài chính rất cao, định hướng quốc tế, mạnh về quản lý tài sản, thị trường vốn quốc tế; Thượng Hải chịu sự quản lý chặt chẽ của chính phủ Trung Quốc, mạnh về thị trường nội địa, công nghệ tài chính, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Ảnh: Media Quốc hội).

Từ đó, bà Tú Anh kiến nghị xem xét phát triển trung tâm tài chính quốc tế dựa trên các trụ cột ưu thế như trung tâm tài chính kết nối chuyển đổi số và tài chính xanh Đông Nam Á, dịch vụ tài chính hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa SMEs và chuỗi cung ứng toàn cầu và định hướng trở thành bệ phóng cho đổi mới sáng tạo tài chính Fintech Hub.

Nữ đại biểu cũng cho rằng, cần chú trọng, có cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển hạ tầng số hiện đại và an ninh mạng.

"Việc có một hạ tầng số vững chắc và khả năng phòng thủ an ninh mạng kiên cố là nền tảng sống còn cho một trung tâm tài chính hiện đại", bà Tú Anh nói.

Việt Nam đã và đang đầu tư mạnh vào hạ tầng viễn thông. Theo báo cáo của Cục Viễn thông, tính đến cuối năm 2023, tỉ lệ người dùng Internet đã đạt khoảng 78,6% dân số (khoảng 78,6 triệu người), với tốc độ băng thông rộng cố định trung bình đạt trên 100 Mbps.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, so với các trung tâm tài chính hàng đầu khu vực như Singapore (trung bình 286 Mbps) hay Hàn Quốc (trung bình 267 Mbps), Việt Nam vẫn cần tăng cường đầu tư hơn nữa vào hạ tầng cáp quang và mạng 5G để đạt được tốc độ và độ ổn định cần thiết cho các giao dịch tài chính phức tạp và khối lượng lớn.

Nguyễn Thu Huyền